0
0
Նիւ Եորքաբնակ հանրածանօթ թատերագիր Հրանդ Մարգարեանի Անգլերէնով նոր թատերախաղին՝ »Լռութիւն՝ բոլորաձեւ ծիածանի մէջ« անդրանիկ ընթերցասանութիւնը տեղի պիտի ունենայ՝ Նիւ Եորք Նահանգի Թատերական Ինսթիթութի հովանաւորութեամբ, Ապրիլ 31, Մայիս 1 եւ 2 օրերուն:
Այս առաջին անգամն է, որ Նիւ Եորք Նահանգի հռչակաւոր թատերական այս ինսթիթութը Հայ թատերագրի մը գործը կը ներկայացնէ: Ներկայացման գլխաւոր դերակատարն է հանրայայտ Լօրէյն Սրապեան, որ բազմաթիւ դերակատարութիւններ ըրած է՝ Պրոտուէի, Օֆֆ Պրոտուէի եւ հեռատեսիլի վրայ: Բեմադրութեան ղեկավարն է Րըսըլ Սէյճ Գոլէճի Թատերական բաժնի վարիչ Տէյվիտ Պէյքըր: Փրօտիւսըրն է՝ Փատրիշա Տի Պէնէտէթօ Սնայտեր:
Թատերախաղին նիւթը՝ մարդկային կորուստն է եւ անոր տառապալից փնտռտուքը: Իսկ պատմութիւնը Ընտանիքի մը մայրն է, որուն բժիշկ ամուսինը կը դատապարտուի դաւաճանութեամբ եւ կը սպաննուի 1915ին: Ան կը կորսնցնէ նաեւ իր չորս տարեկան զաւակը: Ազատելով ջարդերէն, իր կեանքին նպատակը կը դարձնէ գտնել իր զաւակը: Եւ կը սկսի ոդիսականը:
Հրանդ Մարգարեան անծանօթ անուն մը չէ: Ան գիտնական է, թատերագիր, բանաստեղծ, թատերագէտ, գրաքննադատ, բեմադրիչ եւ դերասան: Ծնած է Պասրա, Իրաք 1938ին: Նախնական ուսումը ստացած է Մարկիլի Հայ Ազգային Վարժարանին մէջ ապա յաճախած պետական երկրորդական վարժարան: Աւարտած է Պաղտատի Գիտութեանց Գոլէճը եւ 1962ին Իրաքի պետական կրթաթոշակով անցած է Ամերիկա, ուր ստացած է Մագիստրոսի ապա Տոքթորայի վկայականները տարրաբանութեան մէջ եւ Մագիստրոս վկայականը Management of Technology ճիւղին մէջ: Եղած է գիտական հետազօտող ապա՝ տարրաբանութեան Փրոֆէսոր Նիւ Եորք Նահանգի պետական համալսարանին մէջ:
Տոքթորայի ուսման զուգահեռ, թատերական դաստիարակութիւն ստացած է յաճախելով Circle in the Square, Նիւ Եորք Համալսարան եւ Schrieber Studio թատերական նշանաւոր դպրոցները:
Առաջին անգամ բեմ բարձրացած է 1956ին, Մարկիլ, Պասրա, Իրաք, Յակոբ Պարոնեանի՝ Մեծապատիւ Մուրացկաններու մէջ »բանաստեղծի«ն դերով: Առաջին բանաստեղծութիւնը հրատարակած է 1957ին Պաղտատի Գոյամարտ շաբաթաթերթին մէջ: Առաջին բեմադրութիւնը կատարած է 1958ին Պաղտատի Հայ Երկսեռ Երիտասարդաց Միութեան մէջ, իր հեղինակած բարեկենդանի սքէչներով յունական կեդրոնական ձեւաւորումով: 19581961 բեմականացումներ պատրաստած է Պաղտատի Հ.Մ.Ը.Մ.ի բեմին վրայ:
Մարգարեանի թատերական գործունէութիւնը ծաւալած է Միացեալ Նահանգներու մէջ: 19641966 բեմադրութիւններ կատարած է Հայ Գրականութեան Բարեկամներ Միութեան համար (Ռ. Սեւակի »Ջարդի խենթը«, Պ. Սեւակի՝ »Անլռելի Զանգակատուն«ը, Յակոբ Պարոնեանէն՝ թատերական պատկերներ: Պատրաստած է բազմաթիւ լսատեսողական յայտագիրներ՝ »Անիի Հազարամեակ«, »Անթիլիասի Յիսնամեակ«, »Հ.Օ.Մ.ի Յիսնամեակ« »Խ. Հայրիկ 80 ամեակ«: Գրախօսականներ հրատարակած է գրականբանաստեղծական եւ թատերական երկերու մասին:
1967ին հիմնադրած է Մասիս թատերախումբը որը յետագային վերակոչուեցաւ Համազգայինի Թատերախումբ: 2005ին հիմնադրեց Նիւ Ճըրզիի »Համազգայինի պատանեկան թատերախումբը«: Մարգարեան 19851995 վարած է »Վարագ« Պարբերաթերթի խմբագրի պաշտօնը: 2006էն իվեր անդամ է Համազգայինի Բագին Պարբերաթերթի խմբագրական կազմին:
Ան վարած է Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Միութեան Նիւ Եորքի մասնաճիւղի եւ Ա.Մ.Ն.ի Արեւելեան Շրջանի Շրջանային Վարչութեան ատենապետութիւնները եւ անդամ եղած է Համազգայինի Կեդրոնական Վարչութեան 19911998:
1967էն ցայսօր, ամբողջ 43 տարի, ղեկավարն է Համազգայինի Նիւ Եորքի թատերախումբին: Հեղինակ է 27 թատերախաղերու 24 Հայերէն, 2 Անգլերէն, 1 Հայանգլերէն: Ղեկավարած է 55 թատերական ելոյթներ: Կատարած է 55 տիպարներու դերեր որոնցմէ մէկը Assignment Berlin շարժանկարին մէջ: Հրատարակած է 7 թատերախաղեր, բանաստեղծական հատոր մը՝ »Ենթաեսէն Փշրուած« եւ »Քարաձայն Պատարագ« Արեւմտեան Հայաստան կատարած ուխտագնացութեան առթիւ: 2006ին Հայաստանի Գրողների Միութեան հրաւէրով, խմբագրեց »Հայաստանի թատերագիրներ« Անգլերէն գիրքը: Իր թատերախաղերը ներկայացուած են Ա.Մ.Ն., Գանատա, Հայաստան, Լիբանան, Սուրիա, Յունաստան եւ Անգլիա:
Մարգարեան, մշակութային իր գործունէութեան համար արժանացած է հետեւեալ շքանշաններուն 1980ին »Մետալ«, Համազգայինի Ա.Մ.Ն.ի եւ Գանատայի Շրջանային Վարչութիւններու կողմէ: 1987ին »Ս. Մեսրոպ Շքանշան« ձեռամբ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Ա.ի Մեծի Տանն Կիլիկիոյ: 1992ին »Սփիւռքահայ Լաւագոյն Թատերագիր« Հայաստանի Գրողներու Միութեան կողմէ: 2004ին »Ոսկիայ Մետալ« Հայաստանի Մշակոյթի Նախարարութենէն: 2005ին »Ճերեճեան Թատերական Մրցանակ« Լիբանան: 2008ին »Հ.Օ.Մ.ի Ակնունի« Շքանշան, Ա.Մ.Ն.ի Շրջանային Վարչութեան կողմէ: 2008ին Համազգայինի Կեդրոնական Վարչութեան շքանշան: 2008ին Հայաստանի Ազգային Գրադարանի »Յակոբ Մեղապարտ« շքանշանը: 2009ին Հայաստանի Թատերական Գործիչների՝ Արտաւազտ մրցանակը: Մարգարեան անդամ է նաեւ Հայաստանի Գրողների Միութեան 1992էն ի վեր :
Մարգարեան հետեւեալ չափանիշներու տէր է Միացեալ Նահանգներու մէջ, կը հանդիսանայ միակը, որ 43 տարի առանց ընդմիջումի հայկական ներկայացումներ հրամցուցած է հանրութեան: Սփիւռքի մէջ, ան միակն է, որ 19 անդրանիկ բեմադրութիւններ ներկայացուցած է: Միակ հայ բեմադրիչն է, որ հայկական խումբով Նիւ Եորքի ՕֆֆՊրոտուէյ ելոյթ է ունեցած: Համազգայինի միակ Թատերախումբն է, որ հրաւիրուած է Հայաստան 1991ին մասնակցելու Սփիւռքահայ Թատրոնի Փառատօնին: Մարգարեանի անգլերէն »Mirrors« (Հայելիներ) գործը ներկայացուած է Նիւ Եորք, ՕֆֆՊրոտուէյ, Լոնտոն, Լոս Անճըլըս, Սան Ֆրանսիսքօ, Պոսթըն, Նորթ Անտովըր եւ Նիւ Եորքի՝ Քոլումպիա եւ Քուինզ Գոլէճ համալսարաններուն մէջ: Իր մասին գրուած է՝ »Էթնիք Թատրոնը Ա.Մ.Ն.ի մէջ« գրքին մէջ եւ Միրըրս պիեսը տպուած է՝ »Ամերիկահայ թատերագիրներ« գիրքին մէջ, վերջին երկու գիրքերն ալ Անգլերէն:
Եւ ահաւասիկ նոր չափանիշ մը Հրանդ Մարգարեանին, որպէս առաջին Հայ թատերագիրը, որ կ’արժանանայ Նիւ Եորք Նահանգի Թատերական հիմնարկի բեմին վրայ բեմադրուելու:
