
Յունուար 23, 2012
Երկուշաբթի, Յունուար 23-ի յետմիջօրէին, բարեկամ մը հեռաձայնեց. “Իմացա՞ր. Ֆրանսայի Ծերակոյտը հաստատեց Ցեղասպանութեան մասին բանաձեւը…“:
Չէի իմացած, իմացայ: Լուրը մինչեւ երեկոյ տարածուեցաւ մամուլին ու համացանցի լրատուական այլ աղբիւրներու (նաեւ բարեկամիս պէս հեռաձայնողներու) միջոցով, գոհունակութիւն սփռելով հայկական ու արդարութեան հակամէտ շրջանակներու մէջ: Ապրեցանք յաղթանակին ուրախութիւնը…
Պէտք չունինք սպասելու Թուրքիոյ հակազդեցութեան (որ նմանապէս ակնթարթային պիտի ըլլայ. գիտենք, թէ Ֆրանսա ինչպիսի լուտանքներու եւ բիրտ քննադատութիւններու թիրախ պիտի դառնայ, յետոյ ալ պոչը ոտքերուն մէջ պիտի ամփոփէ ըստ սովորութեան):
Հայութեան ու արդարութեան կողքին կանգնողներու գոհունակութիւնը բնական է, մանաւանդ եթէ աչքի առջեւ ունենանք այն քարոզչութիւնն ու ցուցական արարքները, որոնք շղթայազերծուեցան Թուրքիոյ ու անոր մեքենայութիւններէն մեկնող շրջանակներու կողմէ: Վստահաբար մինչեւ վերջին պահն ալ կար այն մտավախութիւնը, որ արդարութիւնը անգամ մը եւս կրնայ զոհ երթալ քաղաքական-տնտեսական հաշիւներու, ինչպէս որ յաճախ խաղալիք կ՛ըլլայ մեր այսօրուան աշխարհին մէջ, մեր, թէ այլ ժողովուրդներու պարագային:
Հիմա, որ վերջին մտավախութիւնները փարատած են, հիմա, երբ մենք ու արդարամտութիւնը, պատմական ճշմարտութեանց հաւատարմութիւնը յաղթանակ մը եւս շահած են, հիմա` ի՞նչ:
Մեր` հայութեան գոհունակութիւնը, ինչպէս ըսինք, բնական է, սակայն նաեւ պէտք չէ մտահան ընել, որ մեծ պարտաւորութեան մը տակ չենք, պէտք չունինք ցնծութեան արտասովոր միջոցառումներու դիմելու: Ի վերջոյ, Ծերակոյտին առած քայլը, ինքն իր մէջ աննախընթաց ըլլալով հանդերձ, յստակ քաղաքականութեան մը, կեցուածքի մը արտայայտութիւնն է, քայլ` որ ինքզինք զերծ կացուցած է Թուրքիոյ չհիմնաւորուած ճնշումներէն, պատմութիւնը այլափոխելու ճիգերէն եւ ծուռ գանակէ ելած հաշիւներէ, որոնք կը մնան այլոց քայլերուն մղիչ ուժը, դժբախտաբար:
Ծերակոյտին քայլը, ճիշդ է, բարիք կը բերէ մեր Դատի հետապնդման աշխատանքներուն, սակայն անիկա մեզի տրուած ձրի վարձատրութիւն չէ: Ճշմարտութեան կողքին կանգնիլը բնական երեւոյթ է, պարտաւորութիւն է, պէ՛տք է ըլլայ: Աւելորդ ծափահարութիւններ հարկաւոր չեն: Պէտք չէ տարուինք աւելորդ, չափազանցեալ զգացականութեամբ:
Ֆրանսայի արդամէտ կեցուածքը, խորքին մէջ, պէտք է պատգամ ծառայէ հայութենէն անդին կանգնողներուն` իրենց աչքերը փակ պահելու մէջ յամառութեան մրցանիշ հետապնդող Ուաշինկթընի, Լոնտոնի, Պերլինի ու նմաններուն, որոնց ջայլամի վարմունքը, դատապարտելի ըլլալով հանդերձ, նաեւ ի՛նքնադատապարտում է: Փաստօրէն, ինքզինք արդարութեան կողմնակից ու ժողովուրդներու իրաւունքներու դրօշակիր հռչակող մայրաքաղաքներ ու անոնց ղեկավարները իրե՛նք է որ կորսնցնելիք ունին` իրաւատէրներուն չափ, որովհետեւ Ցեղասպանութեան իրականութեան մերժումը, ժխտումն ու զայն աչքաթող ընելը, առաջին հերթին, կը խոցէ ու կեղծաւորի աթոռին կը նստեցնէ զիրենք:
Պատմական դառն ճշմարտութիւնները անփոփոխելի են, դժբախտաբար: Դժբախտ է ան, որ կը փորձէ ուրանալ զանոնք, սկսելով Թուրքիայէն մինչեւ զինք դարպասողները:
Պէտք չէ կասկածինք, որ վերջնական յաղթանակը մերը պիտի ըլլայ, այնքան ատեն որ կը ճգնինք մեր կողքին կանգնեցնել Ֆրանսայի պէս արդարամէտները:
Թուրքիա ու անհեռատես հովանաւորները մտածելիք ունին այս իմաստով: