0
0
Եւրոպայի Հայ դատի գրասենեակը կը դատապարտէ որոշ օտարերկրեայ դեսպաններու եւ դիւանագէտներու այցելութիւնը Ատրպէյճանի կողմէ բռնագրաւուած Շուշի:
Ատրպէյճանի կառավարութեան կողմէ կազմակերպուած քարոզչական այցելութեան միանալու դիւանագէտներու ցաւալի որոշումը ընդամէնը քանի մը ամիս առաջ Շուշիի եւ ընդհանրապէս Արցախի բնիկ հայ բնակչութեան նկատմամբ նոյն բռնատէր եւ յանցաւոր Ատրպէյճանական վարչակարգին կողմէ իրականացուած զինուորական յանցագործութիւններու հաստատման ու օրինականացման դատապարտելի գործողութիւն է:
44-օրեայ պատերազմի ընթացքին Թուրքիոյ զանգուածային աջակցութեամբ եւ սուրիացի վարձկան ահաբեկիչներու տեղակայմամբ Ատրպէյճանի զինեալ ուժերը միտումնաւոր կ՛ոչնչացնէին Շուշիի քաղաքային ենթակառոյցները եւ երկու անգամ ռմբակոծեցին քաղաքի գլխաւոր տաճարը: Թուրք-Ատրպէյճանական առանցքին կողմէ շղթայազերծուած աղէտալի պատերազմին պատճառով Շուշի քաղաքի դարաւոր պատմութեան մէջ առաջին անգամ ըլլալով քաղաքին մէջ լիակատար ցեղային զտում գործադրուած է եւ քաղաքը ամբողջովին դատարկուած է հայ բնակչութենէն: Պատերազմի աւարտէն ետք Ատրպէյճանի նախագահը հրապարակաւ եւ հպարտօրէն յայտարարեց, որ իրենք «շուներու պէս դուրս շպրտած են հայ բնակչութիւնը»:
Անխօս, Ե.Ա.Հ.Կ.-ի Մինսքի խմբակի համանախագահ երկիրներու` Ֆրանսայի, Ռուսիոյ եւ Միացեալ Նահանգներու դեսպաններու այս ուղեւորութեան չմիանալը յստակ ուղերձ է, որ արցախեան տագնապը տակաւին լուծուած չէ: Իրականութեան մէջ, Ե.Ա.Հ.Կ.-ի Մինսքի խմբակի երեք հիմնական սկզբունքներէն երկուքը` ուժի չկիրարկումը եւ ժողովուրդներու ինքնորոշման եւ հաւասարութեան իրաւունքը, Ատրպէյճանի իշխանութիւններուն կողմէ պատերազմի ընթացքին բացայայտօրէն խախտուած են:
Ցաւալի է, որ Շուշի այցելած դիւանագէտները չնախընտրեցին հետեւիլ Ե.Ա.Հ.Կ.-ի Մինսքի խմբակի համանախագահ երկիրներու օրինակին: Ընդունելով հրաւէրը` անոնք դարձան Ատրպէյճանի բռնատէր վարչակարգին քարոզչական արշաւի մաս: Աւելի՛ն, ատով անոնք հարուած հասցուցին Ե.Ա.Հ.Կ.-ի Մինսքի խմբակի համանախագահութեան ջանքերուն` Արցախի տագնապի տեւական, խաղաղ եւ արդար լուծում որոնելու ուղղութեամբ: Բացի ատկէ, այդ դիւանագէտները ամբողջովին անտեսած են այն փաստը, որ Ատրպէյճանը կը շարունակէ ապօրինի կերպով պահել եւ խոշտանգել աւելի քան 200 հայ պատերազմական գերիներ` օգտագործելով զանոնք իբրեւ քաղաքական առեւտուրի գործիք, ինչ որ կը խախտէ 2020 թուականի նոյեմբերի զինադադարի եռակողմ յայտարարութիւնը: Անիկա ստորագրուած է Ատրպէյճանի նախագահին կողմէ եւ կը նախատեսէ բոլոր գերիներու եւ պատերազմական գերիներու վերադարձ:
Աւելի՛ն, Ատրպէյճանը կը շարունակէ հրաժարիլ միջազգային կազմակերպութիւններու, օրինակ` ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ին, մուտքի արտօնութիւն տրամադրել Արցախի հայկական ճարտարապետական եւ կրօնական յուշարձաններ: Վերջին ամիսներուն ի յայտ եկած է այդ կրօնական յուշարձաններու պղծման եւ նոյնիսկ ամբողջական ոչնչացման փաստեր: Բացի ատկէ, 2021 թուականի Մայիսէն ի վեր Ատրպէյճանական բանակը ոտնձգութիւն իրականացուցած է Հայաստանի Հանրապետութեան գերիշխան տարածքին նկատմամբ` Սիւնիքի եւ Գեղարքունիքի մարզերուն մէջ եւ առեւանգած հայ զինուորներ:
Շատ ցաւալի է տեսնել, թէ ինչպէ՛ս դիւանագիտութիւնը, մասնաւորաբար այն երկիրներուն մէջ, որոնք կը շեշտեն, թէ կարեւոր կը նկատեն մարդու իրաւունքները եւ բարոյագիտութիւնը, կը վերածուի բռնատիրական երկրի մը տուտուկին տակ պարելու տգեղ դրսեւորման: Երկիր մը, որ Եւրոպայի մէջ առաւել յայտնի է բարդ փտածութեան մեքանիզմներ ստեղծելով, ինչպիսիք են «Ատրպէյճանական լուացքատունը» եւ բնիկ հայ բնակչութեան դէմ վարձու ահաբեկիչներու միջոցով պատերազմ սանձազերծելը: Իբրեւ եւրոպական քաղաքացիական հասարակութեան կազմակերպութիւն, մենք կը կարծենք, որ դիւանագիտութիւնը աւելին է, քան այս, եւ որ դիւանագիտութեան հիմքերը պէտք է ըլլան արժանապատուութիւնն ու արդարութեան որոշակի զգացումը:
Մենք, անշուշտ, պիտի շարունակենք ատոր ուղղուած մեր աշխատանքը:
ՀԱՅ ԴԱՏԻ ԵՒՐՈՊԱՅԻ ԳՐԱՍԵՆԵԱԿ
