
Աւելի քան ութ հարիւր հայորդիներ, ներկայ եղան Հայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան կազմակերպած ցոյցին, որ տեղի ունեցաւ Շաբաթ Սեպտեմբեր 19, 2009-ին, կէսօրուան ժամը 12:00-ին, Նիւ Եորքի Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան Հայաստանի հանրապետութեան ներկայացչատան մօտ: Մօտաւորապէս երեք ժամ տեւողութիւն ունեցող, ի գին արդարութեան համար կազմակերպուած այս հաւաքը, անցաւ խաղաղ մթնոլորտի մէջ:
Նիւ Եորքի եւ Նիւ Ճըրզիի զանազան շրջաններէն, Պոսթընէն, Փրովիտենսէն, Ուաշիկթընէն եւ նոյնիսկ Տիթրոյթէն, Ռէյսինէն եւ Շիքակոյէն բազմաթիւ հայորդիներ ժամանած էին, իրենց բողոքը արտայայտելու :
Բացման խօսքը կատարեց Հայ Դատի յանձնախումբի Արեւելեան Ա.Մ.Ն.-ի պատասխանատու ընկ. Տիգրան Խալիկեան, որ ներածականով մը ներկայացուց ներկայ իրադարձութիւնը եւ կոչ ուղղեց Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութեան, որպէսզի վերատեսութեան ենթարկէ իր ոչ համոզիչ եւ յախուռն քաղաքականութիւնը:
»Մենք կը մերժենք հայ-թուրք յարաբերութեան գծով կատարուած արձանագրութիւնները: Մենք չենք ընդունիր որ Հայաստան պարտուողական ընդհարումներ ունենայ Թուրքիոյ հետ, բայց կ°ընդունինք որ ՀՀ կառավարութիւնը ընդունի պատմական իրականութիւնները եւ թիկունք կանգնի անոնց, յատկապէս երբ ճնշման տակ ենք որ տեղի տանք:

Թուրքիոյ յամառ կեցուածքը Հայոց Եղեռնի ուրացման եւ Արցախի անկախութեան ճանաչման առնչութեամբ, յստակ մատնանշումներ են, որ Հայաստանն ու հայերը դէմ առ դէմ՝ հաւասարապէս, նկատի չեն առնուած: Ճիշտ այս կացութեան մէջ տեղադրուած են հայորդիները, այդ արձանագրութիւններուն մէջ:
Նման հիմերու վրայ, կարելի չէ խաղաղութիւն հաստատել: Ճիշտ ընթացքը՝ խօսակցութիւնները հաւասարապէս պէտք է որ կատարել, երկու կողմերուն՝ Թուրքիոյ եւ Հայաստանի, թուրքերուն եւ հայերուն միջեւ: Նկատի ունենալով երկու ժողովուրդներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող պատմական անցուդարձերը, Թուրքիոյ կառավարութիւնն է որ պէտք է ստեղծէ այդ անհրաժեշտ ինքնավստահութիւնը, պատշաճօրէն ճանչնալով Հայոց Ցեղասպանութիւնը, ներողամտութիւն խնդրելով եւ ընդունելով Արցախի անկախութիւնը: Այս էական կէտերուն շուրջ կարելի չէ բանակցիլ«, ըսաւ Խալիկեան:
Անշուշտ նախքան այս ներածականը, երգուեցաւ »Մեր Հայրենիք«ը: Հ.Ե.Դ.-ի անունով խօսք առաւ Լօրըն ՏաՍիլվա, որ ահազանգ հնչեցուց, յայտնելով թէ առանց Հայոց Եղեռնի ճանաչման, կարելի չէ կլոր սեղան կատարել Թուրքիոյ հետ: »Բնականաբար, աշխարհագրականօրէն դրացի՝ Թուրքիա եւ Հայաստան պէտք է որ դիւանագիտական յարաբերութիւններ ունենան: Բայց այս մէկը պէտք է որ դրուի համահաւասար հիմերու վրայ: Արձանագրութիւնները, հաստատօրէն կը ստորադասեն Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը: Հետեւաբար, այս արձանագրութիւնները չեն ծառայեր իբրեւ հիմք՝ իսկական բարեկամութիւն մը ստեղծելու համար Թուրքիոյ եւ Հայաստանի միջեւ:
Հայաստանի պետութիւնը կարիքը ունի ղեկավարութեան մը, որ կարենայ հմտօրէն ձեռք ձգել ղեկը, առանց սայթաքումի: Կոչ կÿուղղենք ՀՀ կառավարութեան, որպէսզի կասեցնէ Հայ Դատը ականահարող եւ ազգային-պետական շահերը հարուածող իր ընթացքը«, ըսաւ ՏաՍիլվա:

Հ.Յ.Դաշնակցութեան Արեւելեան Ա.Մ.Ն.-ի Կեդրոնական Կոմիտէի խօսք-յայտարարութիւնը անգլերէնով փոխանցեց ընկ. Ճորճ Աղճայեան:
Օրուան բանախօսն էր Հայ Դատի յանձնախումբի նախկին պատասխանատուներէն՝ ընկ. Մուրատ Թոփալեան, որ կոչ ուղղեց բոլոր ներկաներուն չվհատիլ եւ շարունակ պայքար մղել այս անխոհեմ եւ տկարամիտ քաղաքականութեան դէմ: Ան օրինակներով, փաստեց թէ Հայաստանի ներկայ ղեկավարութիւնը որքան տկար ընթացքի մէջ է եւ թէ որքան ազգային-պետական շահեր լրջօրէն վտանգուած են: Ան յայտնեց թէ պատմական ահաւոր ու զարհուրելի եղելութիւն մը՝ Հայոց Ցեղասպանութիւնը խնդրոյ առարկայ դարձած է եւ դեռ աւելին, պատմական եւ արխիւային հարցերով զբաղելու կոչուած ենթայանձնախումբերէն մէկը« պիտի կազմուի քննարկելու համար այս Եղեռնը: »Արդեօ՞ք տարիներ շարունակ կատարուած աշխատանքը, պիտի հասնէր այս անարդար ճակատագրին«, ըսաւ Թոփալեան, որ աւելցուց թէ Թուրքիոյ տարածքային անխախտելիութեան ճանաչում կը նշանակէ հողային պահանջատիրութենէ հրաժարում: Ան նաեւ ըսաւ թէ Հայաստան-Թուրքիա սահմանի բացումին վերաբերեալ պաշտօնական յայտարարութիւնները կþընդգծեն Ղարաբաղեան հարցին կարգաւորման պայմանականութիւնը: »Ուրեմն Խնդրոյ առարկայ է նաեւ Ատրպէյճանի հողային ամբողջականութեան հարցը: Վտանգուած է Արցախն ու իր անկախութիւնը«, եզրակացուց ան: Իր կարգին խօսք առաւ Հ.Յ.Դաշնակցութեան Արեւելեան Ա.Մ.Ն.-ի Կեդրոնական Կոմիտէի ներկայացուցիչ՝ ընկ. Անդրանիկ Գասպարեան (տեսնել հարցազրոյց մը՝ էջ 7) որ զարմանք յայտնեց թէ փոխանակ Հայաստանի պետութիւնը արգելք հանդիսանալու նման պարտուղական քաղաքականութեան, միայն Հ.Յ.Դաշնակցութիւնն ու քանի մը այլ կազմակերպութիւններ դիմած են ստորագրահաւաքներու, հացադուլերու, նստացոյցերու եի այլ կտրուկ միջոցառումներու:
Լեւոն Աթթարեան (Փրովիտընս) խօսք առնելէ ետք, իր ցասումը արտայայտելով հրկիզեց օրինակ մը այս արձանագրութիւններէն: Կտարուեցան զանազան կանչեր՝ ետ կոչելու այս արձանագրութիւնները: Օրուան հաւաքը աւարտեցաւ, այս արձանագրութիւններուն դէմ բողոքի նամակի մը յանձնուումով՝ Նիւ Եորքի Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան Հայաստանի հանրապետութեան ներկայացուցիչ՝ Կարէն Նազարեանին: