
Անի Փանոսեան
Դարձեալ Հոկտեմբեր ենք, Հայ Մշակոյթի ամիս։ Իսկ Հայ Մշակոյթը իր բազմազան երանգներով յիշատակելը մի՛շտ ալ մեզ կը դնէ հետաքրքրական նորութեան մը դիմաց։ Այս առիթով, Հինգշաբթի, Հոկտեմբեր 6-ին, Հ.Օ.Մ.-ի Ա.Մ.Ն. Արեւելեան Շրջանային Վարչութիւնը կազմակերպեց հայկական ազգագրական տարազներու ցուցահանդէս մը, Նիւ Ճըրզիի «Սիզընս» ճաշասրահէն ներս։
Ձեռնարկին ներկայ էին Հ.Օ.Մ.-ի Կեդրոնական Վարչութեան Ատենապետուհի՝ Ընկհ. Գարոլին Շմաւոնեան, Կեդրոնական Վարչութեան ներկայացուցիչ՝ Ընկհ. Սիլվա Գույումճեան, Ա.Մ.Ն. Արեւելեան Շրջանային Վարչութեան անդամները եւ գրասենեակի վարիչ տնօրէնը, Արեւելեան Շրջանի մասնաճիւղերէն անդամներ, ինչպէս նաեւ երեք հարիւրէ աւելի հիւրեր։
Երեկոն սկսաւ օրուան հանդիսավար, Հ.Օ.Մ.-ի Արեւելեան Շրջանային Վարչութեան անդամ Ընկհ. Սոնիա Պզտիկեան։ Ան հրաւիրեց ներկաները յոտնկայս ունկնդրելու Հ.Օ.Մ.-ի Քայլերգը:
Ապա բարի գալուստ մաղթեց ներկաներուն, շնորհակալութիւն յայտնելով անոնց իրենց աջակցութեան Հ.Օ.Մ.-ի ծրագիրներուն իրականացման։ Ընկհ. Պզտիկեան յատուկ յիշատակութեան արժանացուց Հ.Օ.Մ.-ի Արեւելեան Շրջանի անդամներուն ու բարեկամներուն անվարան քաջալերանքը, որոնք իրենց սրտաբուխ ու առատաձեռն նուէրներով ու ներկայութեամբ կարճ ժամանակուան ընթացքին իրականացուցին այս ձեռնարկի տոմսերու ամբողջական սպառումը։ Ան նշեց, թէ 106 տարուան կեանք ունեցող Հ.Օ.Մ.-ը կը շարունակէ երիտասարդ ու կենսունակ կազմակերպութիւն մը ըլլալ եւ կ՚ուխտէ ծառայել մեր ժողովուրդին գալիք հարիւր տարուան ընթացքին։ Ապա ան ներկայացուց այս առիթով Հայաստանէն ժամանած «Շատոյեան» իրիկնային հագուստներու տան հիմնադիր եւ ձեւագէտ Գէորգ Շատոյեանի կենսագրականը։
Ապա խօսք առաւ Հ.Օ.Մ.-ի Արեւելեան Շրջանային Վարչութեան Ատենապետուհի Ընկհ. Թալին Տաղլեան, որ նաեւ ամիսներէ ի վեր ղեկավարած էր այս ձեռնարկին կազմակերպիչ յանձնախումբին աշխատանքները, հսկելով ամէն մանրամասնութիւններուն վրայ։ Ան ներկայացուց Հ.Օ.Մ.-ի առաքելութիւնը, որ միշտ պատնէշի վրայ է ըստ պահանջի յոգալու մեր ժողովուրդին կարիքները եւ ջատաքովն է հայ մշակոյթի պահպանման ու զարգացման։ Ընկհ. Տաղլեան լուսարձակի տակ առաւ Արցախի սահմանապահ զինուորներու կեանքի գնով կատարած զոհողութիւնները, պաշտպանելու համար հայրենի հողերը, ինչպէս նաեւ յիշեց ձեռնարկին նախորդող օրերուն Սուրիահայութեան տուած երիտասարդ նահատակները, ու առ ի յարգանք անոնց յիշատակին՝ ներկաները հրաւիրեց յոտնկայս նշումի։
Երեկոյին ցուցադրուեցաւ Շատոյեանի Հայոց Ցեղասպանութեան Հարիւրամեակին նուիրուած «Վերածնունդ» խորագրով հաւաքածոն, որ կ՚ընդգրկէ քսանէ աւելի հայկական ազգային տարազներ։ Հոն ներկայ էին Պատմական Հայաստանի բոլոր շրջաններու (Մեծ Հայք, Փոքր Հայք, Կիլիկիա) գաւառներու ազգային տարազները։ Հաւաքածոյին մէջ ներառնուած էին Ալեքսանտրապոլէն, Արցախէն, Պարսկահայքէն, Վանէն, Զէյթունէն, Սասունէն, Մուշէն եւ այլ գաւառներէ կանացի, արական ու պատանեկան տարազներ։
17-19-րդ դարերուն պատկանող այս տարազները նոր կեանք ստացած էին ձեւագէտին կողմէ, անոնց տալով արդիական շունչ՝ գործածելով հայկական ասեղնագործ, ժանեակներ, ձեռքով ներկուած մետաքսի կտորներ, հայկական գորգարուեստէ փոխ առնուած պատկերներ, միեւնոյն ժամանակ պահելով անոնց պատմական արժէքն ու նկարագիրը։ Ասոնց կողքին ներկայացուեցաւ նաեւ Շատոյեանի 2016-2017-ի գարնանային իրիկնային զգեստներու հաւաքածոն։
Շատոյեանի ազգային տարազները ներկայացուցին Համազգայինի Նիւ Ճըրզիի «Նայիրի» Պարախումբի եւ «Արեգակ» Երգչախումբի պատանիներն ու երիտասարդները, ինչպէս նաեւ համայնքի այլ անդամներ։ Ազգագրական տարազներու վառ գոյներն ու զանոնք ամբողջացնող զարդարանքները շեշտեցին պատանիներուն ու երիտասարդներուն հայկական գեղեցկութիւնը։ Իսկ երեխաներու անմիջական վերաբերմունքը մեծ խանդավառութիւն ստեղծեց ներկաներուն մօտ։
Ընդմիջումին Մեղրի Թիւթինճեան ֆլիւթով ներկայացուց երաժշտական յայտագիր մը, նուագելով Կոմիտասէն «Քելէ Քելէ», «Մարալ Ջան» եւ փունջ մը այլ հայկական կտորներ։
Յայտագիրին երկրորդ մասով բարեձեւ ու սլացիկ երիտասարդներ ներկայացուցին իրիկնային զգեստները, որմէ ետք ներկաները վայելեցին իրենց ընթրիքը, ընկերային ջերմ մթնոլորտի մը մէջ։
Այս ձեռնարկի հասոյթով Հ.Օ.Մ.-ի Արեւելեան Շրջանայինը պիտի շարունակէ իր ծառայութիւնը մատուցել համայն հայութեան, յոգալով անոր կարիքները, ըլլայ ան հայրենիքի, Արցախի, Ջաւախքի, Սուրիոյ թէ տեղական հայ համայնքին մէջ։
Այս ձեռնարկը նաեւ առիթ մը հանդիսացաւ, որ գաղութին պատանիներն ու երիտասարդները մօտէն ծանօթանան հայ մշակոյթի բաղկացուցիչ մասերէն մէկուն, որ այնքան ուշադրութեան չէ արժանացած նախապէս։ Անոնք իրենց մարմիններուն վրան կրելով հայկական ազգային տարազները, առիթը ունեցան անմիջական կապը զգալու իրենց անցեալին եւ վերածնուած հայու ոգիին։
Հ.Օ.Մ.-ի Արեւելեան Շրջանի Շրջանային Վարչութիւնը շնորհակալութիւն կը յայտնէ բոլոր նուիրատուներուն իրենց սրտաբուխ ու առատաձեռն նուիրատուութիւններուն համար։