0
0
ԵՐԵՒԱՆ (“Արմենփրէս“ եւ “Երկիր“).- Ա.Մ.Ն. Արտաքին Գործոց նախարար` Հիլըրի Քլինթընի Կովկասեան բարձրաւանդակ շրջապտոյտը կատարեց Յունիս 4էն 7: Անոր առաջին հանգրուանն էր Հայաստան` Յունիս 4ին, ապա Վրաստան, Ատրպէյճան եւ վերջապէս` Թուրքիա:
Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան ընդունեց աշխատանքային այցելութեամբ Հայաստան ժամանած Արտաքին Գործոց նախարարը:
Ողջունելով հիւրը` նախագահ Սերժ Սարգսեան անդրադարձաւ երկու երկիրներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող քսան տարուայ յարաբերութիւններուն, որոնք պատճառ դարձած են նաեւ ժողովուրդներուն միջեւ կապերու հաստատման: “Ուրախ եմ, որ այսօր մենք կարող ենք խօսել այն մասին, որ մեր լաւ յարաբերութիւնների ստեղծմանը նպաստել են ինչպէս մեր երկու ժողովուրդների այդ կապերը, Միացեալ Նահանգներում բնակուող հոծ հայկական համայնքը, այնպէս էլ ազատութեան, արդարութեան, ժողովրդավարութեան գաղափարները“, շեշտեց Սարգսեան, որ նաեւ ընդգծեց, որ այս տարի կը նշուի Միացեալ Նահանգներու հետ Հայաստանի դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման քսանամեակը եւ ուրախութիւն յայտնեց, որ կարելի է խօսիլ այն մասին, որ այդ քսան տարիներուն ընթացքին երկու երկիրներու յարաբերութիւնները տուած են պտղաբեր արդիւնք եւ այժմ կը գտնուին բարձր մակարդակի վրայ:
Նախագահ Սարգսեան նշեց, որ երկու ժողովուրդներու կապերը շատ աւելի խոր պատմութիւն ունին եւ ըստ նախագահին, այսօր կարելի է խօսիլ այն մասին, որ երկու երկիրներու լաւ յարաբերութիւններու ստեղծման նպաստած են երկու ժողովուրդներու այդ կապերը, Միացեալ Նահանգներուն մէջ բնակող հոծ հայկական համայնքը, ինչպէս նաեւ ազատութեան, արդարութեան, ժողովրդավարութեան գաղափարները: “Ուրախ եմ, որ մեր յարաբերութիւնները մշտապէս կը կառուցուին փոխադարձ յարգանքի եւ վստահութեան վրայ, եւ մշտապէս կրնանք անկեղծօրէն քննարկել որեւէ հարց, որ կը հետաքրքրէ կողմերէն մէկը“, աւելցուց Հայաստանի նախագահը, որ բարձր գնահատեց Միացեալ Նահանգներու դերակատարութիւնը ընդհանրապէս Կովկասեան բարձրաւանդակէն ներս: Ան անգամ մը եւս շնորհակալութիւն յայտնեց, երկու տասնամեակներու ընթացքին, Միացեալ Նահանգներու կողմէ Հայաստանին ցուցաբերուած օժանդակութեամ համար:
Իր կարգին խօսք առնելով, Հիլըրի Քլինթըն պատիւ նկատեց կրկին գտնուելու Հայաստան երկու երկիրներու դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատման քսանամեակի տարուան ընթացքին: Ան նշեց, որ այս ժամանակաշրջանին, Միացեալ Նահանգներ սերտօրէն համագործակցած են Հայաստանի հետ: Միացեալ Նահանգներ մեծապէս կ՛արժեւորեն իրենց գործընկերութիւնը Հայաստանի հետ եւ շարունակեն սատարել Հայաստանի եւ անոր ժողովուրդի զարգացման: Ան անդրադարձաւ նախագահ Սարգսեանի եւ իր ունեցած անկեղծ զրոյցներուն եւ գործակցութեան: Ան շեշտեց, թէ ինք գիտէ, թէ նախագահ Սարգսեան ինչպիսի՛ ջանասիրութեամբ աշխատած է Հայաստանին առնչուող շրջանային խնդիրներուն լուծում գտնելու համար: Միացեալ Նահանգներ կ՛ակնկալեն, որ երկխօսութիւնը շարունակուի:
“Ես եւ նախագահ Օպաման բարձր կը գնահատենք Ձեզի հետ ունեցած մեր կապերը: Եւ ես գիտեմ, թէ Դուք անձամբ ինչպիսի ջանասիրութեամբ աշխատած էք Հայաստանին առնչուող տարածաշրջանային խնդիրներուն լուծում գտնելու համար: Այսպիսով, կ՛ակնկալենք շարունակել երկխօսութիւնը: Միացեալ Նահանգները պատրաստակամ է օժանդակելու եւ աջակցելու Ձեր շարունակական գործունէութեան` իբրեւ հիանալի առաջնորդ“, յայտնեց Քլինթըն:
Հայ-թրքական արձանագրութիւններուն մասին խօսելով` նախարար Քլինթըն յայտնեց, որ Միացեալ Նահանգներ կ՛աջակցի հայ-թրքական արձանագրութիւններու վաւերացման` առանց նախապայմաններու: Ան նշեց, որ, ըստ ամերիկեան տեսակէտին, ժամանակակից աշխարհին մէջ այդ է ճիշդ ճամբան: Նախարարը աւելցուց, որ Միացեալ Նահանգներ կը փափաքի բարելաւուած տեսնել Հայաստանի եւ Թուրքիոյ յարաբերութիւնները:
Յետագային, Հայաստանի եւ Միացեալ Նահանգներու Արտաքին Գործոց նախարարները կատարեցին միացեալ մամլոյ ասուլիս մը, որուն ընթացքին նախարար Քլինթըն յայտնեց, որ ուժի կիրառումը չի լուծեր Արցախի հակամարտութիւնը. այդ պատճառով ալ ուժ պէտք չէ օգտագործուի:
Նախարարը աւելցուց, որ իբրեւ Մինսքի խումբի համանախագահ երկիր` Միացեալ Նահանգներ յանձնառութիւն ունի աշխատելու բոլոր կողմերուն հետ յառաջընթաց արձանագրելու համար: Քլինթըն դիտել տուաւ, որ պէտք է գտնուի այնպիսի եզր մը, որ վերաբերի ո՛չ միայն առաջնորդներուն միջեւ գործունէութեան, այլ նաեւ քաղաքացիներուն‘ տարածաշրջանի ժողովուրդներու խաղաղ եւ արժանապատիւ համակեցութեան ապահովման համար:
Ան դիտել տուաւ, որ նախագահ Սարգսեանի հետ ունեցած հանդիպումին ընթացքին քննարկուած է Արցախի հակամարտութիւնը եւ սահմանագիծին վրայ տեղի ունեցած վերջին միջադէպերը: Քլինթըն դիտել տուաւ, որ ինք մտահոգ է սահմանին վրայ տիրող լարուած ու վտանգաւոր կացութեամբ, ինչպէս նաեւ երիտասարդ զինուորներու եւ անմեղ քաղաքացիներու սպանութեամբ: Քլինթըն կոչ ուղղեց կողմերուն‘ ուժի գործածութենէն եւ բռնութիւններէն հեռու մնալու: ՝՝Ես նախագահին վստահեցուցի, որ այս արտայայտութիւնները պիտի ունենամ նաեւ Պաքու մէջ, ուր պիտի այցելեմ յառաջիկայ օրերուն: Այս միջադէպերը աւելի եւս շեշտը կը դնեն բանակցային գործընթացին մէջ յառաջընթաց արձանագրելու անհրաժեշտութեան վրայ՝՝, եզրակացուց ան:
Նախապէս Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեան, լրագրողներու հետ ունեցած հանդիպումին ընթացքին յայտնած էր, որ չի բացառեր Արցախի մէջ պատերազմի վերսկսումը, բայց նաեւ շատ հաւանական չի նկատեր այդ մէկը:
“Պատերազմի սկսումը երբեք պէտք չէ բացառել, պատերազմի ցանկութիւն Ատրպէյճանը դժուար թէ ունենայ, քանի որ վստահ չէ, որ կը յաղթէ: Պատերազմի պարագային քարիւղի օրհնանքը անէծք կը դառնայ, որովհետեւ քարիւղը խաղաղութիւն կը սիրէ“, ըսաւ ան:
Ըստ անոր, ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի միջնորդները կը հասկնան, որ Արցախի հիմնախնդիրի լուծման հիմնական խոչընդոտը ատրպէյճանական կողմին դրսեւորած կեցուածքն է:
՝՝Միջնորդ երկիրները կա՛մ կարողութիւն չունին, կա՛մ հնարաւորութիւն‘ Ատրպէյճանի վրայ ճնշում բանեցնելու, որպէսզի կեցուածքը փոխէ: Միջնորդ եռեակի հիմնական նպատակը պատերազմի հաւանականութիւնը նուազեցնելն է եւ զայն կանխելը՝՝, ըսաւ ան‘ աւելցնելով, թէ ակնկալութիւն չունի, որ մօտիկ ապագային միջնորդ կողմերը հիմնախնդիրին ելք մը գտնեն:
ՀԱՅ ԴԱՏԸ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ԿԸ ՅԱՆՁՆԷ ՏԱՍ ԿԷՏԵՐ
ՈՒԱՇԻՆԿԹԸՆ .- Հայ Դատի կեդրոնական գրասենեակը, Միացեալ Նահանգներու Արտաքին Գործոց նախարար Հիլըրի Քլինթընի Կովկասեան բարձրավանդակ այցելութեան նախօրեակին, տաս կէտերէ բաղկացած ցուցակ մը հրապարակած էր, որուն հետեւելու պարագային` աւելի կ՛ամրապնդուին Միացեալ Նահանգներու դիրքը այս շրջանէն ներս: Այդ տաս կէտերն են.-
1.- Արտաքին Գործոց Նախարարուհին պէտք է հրապարակայնօրէն յայտարարէ, որ նախագահ Օպամա վերջ ի վերջոյ պիտի կատարէ իր խոստումը եւ ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը, նաեւ աջակցի, որպէսզի անիկա պաշտօնապէս ճանչցուի նաեւ Քոնկրէսէն ներս:
2.- Քլինթըն պէտք է պաշտօնական այց կատարէ Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերու յուշահամալիր, որու ընթացքին ինք եւս խոստանայ ճանչնալ Ցեղասպանութիւնը եւ հրաժարի իր այն տեսակետէն, որ հարցը պատմական քննարկումներու կը կարօտի: Նաեւ հաստատէ, որ Միացեալ Նահանգներու վարչակազմը այլեւս որպէս պատրուակ չ՛օգտագործեր հայ-թրքական ձախողած արձանագրութիւնները` Ցեղասպանութիւնը չճանչնալու գործընթացին մէջ:
3.- Քլինթըն պէտք է յստակ յայտարարութեամբ հանդէս գայ յայտնելով, որ Միացեալ Նահանգները չեն զօրակցիր վերջերս ՆԱԹՕ-ի կողմէ ստորագրուած հռչակագրին` Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութեան վերաբերեալ, ինչպէս նաեւ վերջերս Արտաքին նախարարութեան կողմէն հրապարակուած այն զեկոյցին, որուն մէջ կը նշուի թէ Արցախը Ատրպէյճանին մաս կը կազմէ:
4.- Քլինթըն պէտք է հրապարակայնօրէն հրաժարի վարչակազմին կողմէ կատարուած այն առաջարկէն, որու համաձայն, տնտեսական զարգացման եւ ժողովրդավարութեան կառուցման համար Հայաստանին տրամադրուող օգնութիւնը 19% համեմատութեամբ կը կրճատուի, ինչպէս նաեւ Արցախին տրամադրել Քոնկրէսին կողմէ նշանակուած օգնութիւնը:
5.- Անյապաղօրէն Միացեալ Նահանգներու եւ Հայաստանի կառավարութիւններուն միջեւ տնտեսական յարաբերութիւնները ամրապնդելու մասին հռչակագիր ստորագրել:
6.- Ատրպէյճան կատարելիք այցի ընթացքին, Քլինթըն պէտք է բարձրացնէ Ալիեւի վարչակազմին կողմէ կատարուող սպառնալիքներու, ինչպէս նաեւ Արցախի դէմ յարձակումներու աննախադէպ աճի պատրաստութիւնները: Նաեւ, նախարարը պէտք է հրապարակաւ յայտարարէ, որ Սպիտակ Տունը կը հրաժարի Պաքուին օգնութիւն տրամադրելէ, եթէ Ատրպէյճան մերժէ Արցախի գծով հակամարտութիւնը լուծել խաղաղ ճամբով:
7.- Միացեալ Նահանգներու վարչակազմը պէտք է հրաժարի Ատրպէյճանին զինամթերք վաճառելէ, յատկապէս ռազմական ուղղաթիռներու համաձայնութիւնը:
8.- Հարկ է, որ նախարարը այցելէ Նախիջեւանի Ջուղա քաղաքի գերեզմանատուն, ուր Դեկտեմբեր 2005-ին, ազերի զինուորներու կողմէ հայկական հազարաւոր խաչքարեր քանդուած են:
9.-Վրաստան կատարելիք այցի ընթացքին, հրապարակայնօրէն յայտարարել Ջաւախքին` Միացեալ Նահանգներու տնտեսական զարգացման աջակցութեան մասին:
10.- Այցելել Ստեփանակերտ` ցոյց տալու աջակցութիւն ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի խաղաղարար ծրագրի իրագործման, ինչպէս ճիգ թափել` բանակցութիւններուն Արցախի մասնակցութիւնն ու ամերիկեան երկարատեւ զօրակցութիւնը` ժողովրդավարական ինքնորոշման սկզբունքին:
