Սումկայիթի եւ Պաքուի հայութեան ոչնչացումը խորհրդանշող օր յայտարարուած է Փետրուար 28-ը: Օր մը, որ համապատասխան ու ազդեցիկ ճիգերով, իրազեկ կը պահէ միջազգային հանրային կարծիքն ու բոլոր պետութիւնները, մատնանշելով Ատրպէյճանի բոլոր տեսակի` անցեալ եւ ներկայ իշխանութիւններուն հայութեան հանդէպ վարած ոճրային ու սադրիչ քաղաքականութիւնը: Այս 23-ամեայ իրադարձութիւններու խեղաթիւրումին դէմ, հայութեան միասնական բողոքի նպատակն է միջազգային հասարակական կարծիքին առջեւ բացայայտել ճշմարտութիւնը:
Կարճ սլացք մը կատարելով, Փետրուար 1988-ին, ամէնադժնդակ պայմաններու տակ, ծայր առաւ Արցախեան ինքնորոշման պայքարը: Փետրուար 28-ին, համաժողովրդական խաղաղ ցոյցերէն հազիւ քանի մը օր ետք, Սումկայիթի մէջ, Խորհրդային Ատրպէյճանը պատասխանեց ջարդերով եւ սպանդով: Յաջորդեցին Պաքուի եւ Կիրովապատի ջարդերը, որոնց զոհ գացին անմեղ հայորդիներ եւ որոնց հետեւանքով բռնի հայաթափման ենթարկուեցան Ատրպէյճանի բոլոր հայկական բնակավայրերը:
Արցախի ինքնորոշման արդար պայքարը, հազարաւոր հայորդիներու անձնազոհութեան գնով եւ ամէն քայլափոխին պարտութեան մատնելով ազերի նախայարձակումները, հետզհետէ աւելի ծաւալեցաւ եւ ի վերջոյ հրաշակերտեց այն յաղթանակը, որուն կենդանի ապացոյցն է այսօր, Արցախի Հանրապետութիւնը:
Ակնթարթ մը մէկդի դնելով նահանջ (…կամ աննահանջ) տարուան ստեղծած յաւելեալ մէկ օրը, Փետրուար 28-ին կը յաջորդէ Մարտ 1-ը…այլ պատմական օր մը, որ հազիւ երեք տարուայ պատմութիւն ունի: Բոլորովին տարբեր պատմութիւն, դէպք, իրադարձութիւն, լուռ ցաւեր եւ ամօթալի տեսարաններ…Վայր.- Հայոց Պետական Տան սիրտը` Երեւան, ուր նախագահական ընտրութիւնները հազիւ աւարտած, ծայր առած էր խռովութիւն, ցոյց եւ կողոպուտ: Պատահածը հայահոծ գաղութէ մը ներս, տարբեր շրջաններէ ժամանած հայորդիներու միջեւ ստեղծուած անհամաձայնութիւնն ու անհանդուրժողութիւնը չէր: Ժողովրդավարութիւնն էր որ այլանդակուած, սայթաքած, խծբծուած ու մէկդի շպրտուած էր: Այս անգամ, հայը` հայուն չէր հանդուրժեր եւ այդ ալ իր երդիքին տակ: Հարցը ազգային եւ ներքին բնոյթ ունէր…ներքին խռովութիւն ու ազգային մտահոգութիւն:
Իսկ այսօր, այդ զարհուրելի, գայթակղեցուցիչ ու սահմռկեցուցիչ տեսարաններու երրորդ տարելիցը շատ աւելի շեշտակի ձեւով ահազանգ կը հնչէ…նկատի ունենալով Մերձաւոր Արեւելքի համաշխարհայնացած ու հրաբխային համաճարակ-յեղափոխութիւնը:…Ժամանակն է զգաստանալու, ենթագիտակցելու եւ ժողովրդավարութեան տարրական կանոններու երբեք չխախտելու:
՛՛Հայրենիք՝՝ Մարտ 3, 2011