ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱԿԷՆ ԵՏՔ ՊԻՏԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵ՞ՆՔ ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՈՒԹԻՒՆԸ՝ ՊԱՏԱՍԽԱՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ

0 0
Read Time:4 Minute, 19 Second

 

balian

Յ. Պալեան

Մայիս 20, 2015

Մենք մեզ լուրջ չենք կրնար համարել, միջազգային հանրութիւնն ալ մեզ լուրջ չի համարեր, պիտի չհամարէ, եթէ դէպի Հա-յաստան (ոչ միայն դէպի Երեւան) եւ դէպի մեր ճառերուն եւ երգե-րուն այնքա՜ն նիւթ հայթայթած ազատագրուած Արցախ, զանգուա-ծային հայրենադարձութիւն տեղի չունենայ: Ամպագորգոռ ճառեր եւ բարձրախօսներէ հնչող յուզիչ երգեր չեն կրնար վարագուրել մերկութիւնները: Այս՝ ներսը եւ դուրսը:

Ամայի եւ ամայացող հողը օր մը կը դադրի հայու հայրենիք ըլլալէ: Կ’ըլլայ ուրիշ եւ ուրիշի հայրենիք:

Ճառերը սին են, փուչիկ, երբ անոնց առանցքին չեն գտնուիր հայրենի հողը, մշակոյթը եւ անոնց տիրութիւնը, առանց բաւարար-ուելու սիրողի, բարեսէրի եւ հանդիսատեսի յուշերու մէջ բանտար-կուած զբօսաշրջիկի անշահ դերով:

Կազմակերպութիւններու, անոնք ըլլան կուսակցութիւններ, բազմանուն միութիւններ, նաեւ նոյնինքն պետութիւնը եւ գիտու-թիւններու պարեգօտին մէջ ծուարածներու խելք բաժնողներու հա-սակը պէտք է չափել ոչ թէ աղմուկով եւ կամ բարեսիրութեամբ (այս վերջինը յաճախ լուսարձակի տակ դրուած մանր փառասիրութիւն է), այլ վերադարձի կենսագործումով: Վերադարձ՝ կենսունակ ուժերու:

Առանց ճապկումներու պէտք է ըսել, որ զբօսաշրջային հայ-րենասիրութիւնը, բախտաւոր պարագային, քաղաքական պղպջակ է, որ կը զուարճացնէ էսթէպլիշմընթը եւ հոն հասնելու ցանկութիւն ունեցողները, հիւրանոցային բաւարարութեամբ, որ արտածման կը ծառայէ՝ տեղական-տեղայնական շահերու եւ լուսապսակի համար: Պէտք է ըսել, որ խաչքարային բազմացումը յուշ-յիշատակի համար բալասան է, բայց անբաւարար է հայրենիքի բարգաւաճման նպաս-տելու տեսանկիւնէ: Մէկ բանի օգտակար է քարային արտածումը. հեռաւոր ապագայի մը մշակելի տարածքները կ’աւելնան…

Հայաստան այցելող օտարը, ան ըլլայ քաղաքական դէմք կամ միջազգային կազմակերպութեան ներկայացուցիչ, բնականօ-րէն զգացական հայեացք չունի: Ան կը տեսնէ անմարդաբնակ տա-րածութիւնները, գործարաններու նոր ժամանակներու անհրապոյր աւերակները, որոնց համար կ’իմանանք, որ անցեալին կը բանէին երեք դրոյքով, այսինքն օրական քսանչորս ժամ: Այդ քսանչորս ժա-մով է որ երկիր կը կառուցուի եւ կ’ապրի, ոչ միայն հանգստեան տուներով, հիւանդանոցներով, պերճաշուք հիւրանոցերով, մուգ գոյն ապակիներով երեւակայութեան թռիչք տուող ինքնաշարժ-ներով:

Այդ լքուած գործարանները մահամերձի մթնոլորտի մասին կը վկայեն:

2015-ի աւարտին, վիճակագրութիւններուն պէտք է հետեւիլ, հասկնալու եւ տեսնելու համար, որ Հայաստան եկողներու թի՞ւը աւելի եղած է, թէ՞ մեկնողներու: Թիւերու լեզուն վիճելի չէ: Ինչպէ՞ս դուրս գալ ոչ զբօսաշրջային մեկնումներու սադայէլի շրջանակէն: Այս է ներկայի հայրենակերտման իրաւ օրակարգը, որուն իրակա-նացման համար անհրաժեշտ է ժողովուրդին ներշնչել ազգային գաղափարախօսութիւն, հայրենիքին տէր ըլլալու գիտակցութիւն եւ յանձնառութեան ոգի, զայն մղել հայրենիք պահելու եւ լրացնելու ապագայակերտ աշխատանքին, տպաւորիչ հաւաքներէ առաջ եւ վերջ, ուր շաբաթավերջին խօսքի արբեցման պահեր կ’ապրինք:

Կրկնենք: Ինչպէ՞ս վերստին բանեցնել նախկին դատարկ գործարանները, որոնք կը նմանին ճամբաներու եզրին մոռցուած խրտուիլակներու: Մէկ հատիկ պատճառ պէտք է տալ, բացատրելու համար, որ այդ գործարաններուն մէջ կարելի չէ արտադրել Թուր-քիայէն կամ Պանկլատէշէն ներածուած ապրանքներու համապա-տասխան որակով սաւան, վերմակ, տնային այլ առարկաներ: Դեռ չեմ խօսիր Հայաստանի գիտական-ճարտարագիտական ներուժի օգտագործումով արդիական եւ մասնագիտական արտադրութիւն-ներու մասին: Փոխանակ անվաղորդայն ներդրումներ ընելու պեր-ճանքի համար, անհատական, պետական, եւ այլ, այդ ներդրումնե-րը ինչո՞ւ չեն ըլլար գործարաններու բանեցման համար, բաւարա-րելու համար ներքին պահանջը եւ ապա արտածելու համար: Նման նախաձեռնութիւն լաւագոյն դարմանն է արիւնահոսութիւն-արտա-հոսքին դէմ:

Ինչպէ՞ս: Կրկին՝ վստահութիւն ներշնչելով, օրէնքներ մշակե-լով, դիւրութիւններ ընծայելով (հարկային եւ այլ): Պիտի ըսուի, որ Հայաստան կարիք ունի ներդրումներու: Կը բաւէ թափառիլ Երե-ւանի մէջ եւ շուրջ, հասկնալու համար, որ երկրին մէջ կայ ան-հրաժեշտ նիւթական եւ մարդկային դրամագլուխը, առանց սպա-սելու դուրսէն գալիք հրաշքը: Կ’ըսեն. Զատկուան հացը փոր չի կըշ-տացներ: Արդարեւ այդ հացը մէկ օրուան կամ շաբթուան համար է: Երկիրը եւ ժողովուրդը իրենք պիտի արտադրեն ամէնօրեայ հացը:

Այսինքն, անհրաժեշտ է երկրի ճարտարարուեստականաց-ման երկարաշունչ ծրագրում կատարել, գէթ ժամանակ մը առանց առաջնորդուելու անհատական-քաղքենիական անմիջական շահե-րու հեռանկարով, ոչ ալ հարկային անմիջական մուտքերու ակըն-կալութեամբ: Գագիկ Ծառուկեան շուկայական համալիր կառուցած է, տարածութիւնները վարձակալութեան կը տրուին երեք տարի անվճար: Յաջողած առեւտրականն է որ կրնայ վարձք եւ հարկ վճարել: Ինչո՞ւ նոյն վերաբերումը չունենալ երկրի տարածքին գըտ-նուող լքուած գործարաններուն համար: Ինչո՞ւ առեւտրականը եւ աշխատանք ստեղծող գործատէրը չքաջալերել դիւրութիւններ ըն-ծայելով: Նման վերաբերումներ կը նպաստեն զանգուածի կենսա-մակարդակի բարձրացման եւ կը կասեցնեն հայրենալքման աղէտ արտագաղթը:

Արտագաղթի կասեցում եւ հայրենադարձութիւն հեռանկա-րային ազգային քաղաքականութիւն են: Այս ուղղութեամբ յաջողու-թեան առաջնորդողները եւ անտարբերները պէտք է դատել ըստ արդիւնքի, առանց ամբոխավարական ճառերու տուրք տալու:

Ճարտարարուեստականացման զուգահեռ պէտք է գործել հողամշակութային զարգացման համար: Զարգացած եւ արդիւնա-ւէտ հողամշակութիւնը գիւղացին կը կապէ հողին, կը կասեցնէ դէ-պի քաղաք հոսքը: Ոչ մէկ պատճառ կայ, որ գիւղական շրջաններու բնակչութիւնը չօգտուի քաղաքակրթութեան բարիքներէն. ուսում, կենցաղային պայմաններ, եւայլն: Ինչպէս որ կարելի է բանեցնել լքուած գործարանները, այդպէս ալ հողամշակութիւնը կարելի է զարգացնել եւ ստեղծել կեանքի լաւ պայմաններ: Պարզ. գիւղացին եթէ քաղաքացիէն լաւ ապրի, հայրենիքը կը զարգանայ եւ քաղաքի կեանքի որակը կ’աւելնայ:

Քիչ մը նուազ կողոպուտ, այսինքն՝ նուազ կիրք անաշխատ եւ արագ հարստացման համար, յաւելեալ կազմակերպութիւն, վըս-տահութիւն, եւ ազգային գաղափարախօսութիւն… Համատեղ ազ-գային խոր գիտակցութեամբ ղեկավարում, որ կը նայի ոչ միայն անմիջական ներկային, այլ նաեւ դէպի գալիքը, ապահովելու հա-մար շարունակութիւնը: Եւ ինչե՜ր կարելի կ’ըլլայ իրագործել:

Այսօր կարծէք Հայաստան միաքաղաք երկիր է: Երբեմն պէտք է լսել ազգի պատգամը լսած եւ փոխանցող խօսքը: Վիգէն Խեչումեան կ’ըսէր՝ մի քաղաքով ինչ երկիր, դու միաւորիր ամ-բողջը… Այս միտքը ցաւի յուշագրութիւն չէ, այլ տոկալու եւ տեւելու հզօր տեսիլք: Վերստին կարդալ «Գիրք Լինելութեանը»: Ամէն բան թարգմանելու տենդ ունեցողներ, ինչո՞ւ ցարդ չեն թարգմանած այս գիրքը, ոչ թէ օտարներու համար, այլ, ինչպէս կ’ըսուի արմատներէ հեռացածներէ, ծագումով հայերէ լսուելու համար:

Մեր տուներու պատերէն պէտք է կախել նոյն Վիգէն Խեչում-եանի խօսքը, նոյն գիրքին մէջ, որ ուրիշի դրան քեզ կը կոչեն հիւր,- որպէսզի չասեն ծառայ…

 

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

One thought on “ՀԱՐԻՒՐԱՄԵԱԿԷՆ ԵՏՔ ՊԻՏԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵ՞ՆՔ ՀԱՅՐԵՆԱԴԱՐՁՈՒԹԻՒՆԸ՝ ՊԱՏԱՍԽԱՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆ

  1. It appears to me Mr. Balian wants a top down approach to get the abandoned factories reopened. This is never a good approach we should encourage start-ups and get the successful ones expanded and ready them for export. Armenia has already got a successful smartphone app that it is being used internationlly. Recently we had a successful shoe factory started by a repat selling in Europe that could be expanded to export to EEU. We should follow market principles not the old socialist approach.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Social profiles