0
0
ՅԱԿՈԲ ՎԱՐԴԻՎԱՌԵԱՆ
Արդարեւ, Նիւ Եորքահայ գրական-մշակութային կեանքը առաւել հարստացաւ Թալին Պապայեանի կատարած թատերական գործով: Այլապէս ալ արդէն Թալին վերջին տասնամեակին ծանօթ անուն մը դարձած էր Պոսթընի “Տհը Արմինիըն Միրըր–Սփեքթէյթըր“ի ընթերցողներուն համար, յաճախակի իր լրատուութիւններով ու յօդուածներով: Ուրախ ենք մանաւանդ անոր համար որ ան երիտասարդ ուժ մըն է եւ հետաքրքրուած գրականութեամբ` այս պարագային անոր բաւականին դժուար սեռովը` թատրերգութեամբ:
Թալին լաւապէս ճանչցած է ամերիկահայ ընտանիքը: Հինին ազգային աւանդութիւններուն ամուր կերպով կառչած մնալու բաղձանքը եւ նոր սերունդին` իր ընկերային շրջապատին յարմարուիլ ուզելու երազը: Եթէ անցեալ դարուն երկրէն եկած հայուն ցաւը կու լային մեր երէկի գրողները` Բենիամին Նուրիկեան, Արամ Հայկազ, Վահէ Հայկ, Սուրէն Մանուէլեան ու Յակոբ Ասատուրեան, ապա այսօրուանը` Պէյրութէն, Հալէպէն ու Թեհրանէն եկած հայախօս, հայաշունչ, հայատրոփ սերունդին ցաւն է որ կու լայ Թալինը: Յոյսով ենք որ անոր աշխատանքը կ՛ըլլայ վարակիչ իր սերնդակիցներուն համար:
Ինք ալ հասակ առաւ նման ընտանիքի մը մէջ: Աւանդապահ մեծ հօր` կրթական մշակ ու գրչի մարդ` Երուանդ Պապայեանի ու հօր` Ներսէսի, որ դարձեալ լրագրութեամբ ու խմբագրութեամբ պարապած (շրջան մը աշխատած որպէս խմբագիր “Միրըր“ի խմբագրատան մէջ): Աւանդապահ մօր` Հերմինէի գուրգուրանքին միշտ արժանի: Սակայն, միւս բոլորին նման համալսարան եւ օտար միջավայրի մէջ իր երիտասարդութիւնը անցուցած է ան: Հայերէնը սորված իր տունէն ու շաբաթօրեայ Հայ Դպրոցէն: Ան արժանի է ամէն գնահատանքի:
Վերադառնանք թատրերգութեան: “Փեսադ ո՞ւր է“ ութսուն տոկոս անգլերէն ու քսան տոկոս հայերէն բաժիններով, զորս զիրար կ՛ամբողջացնեն շատ հեզասահ կերպով: Բեմ բարձրացող երիտասարդները ծնունդ են Միջին Արեւելքէն եկած այդ սերունդին ու հաճոյքով ալ դիտեցին 250ի մօտ հանդիսականները ոչ միայն անոնց խաղարկութեան այլ նաեւ խօսակցութեան, ոճին ու հնչիւնաբանութեան: Տարօրինակօրէն, հաւասարապէս յաջող եւ անսխալ երկխօսութիւն մը մնաց խաղը մինչեւ իր աւարտին հասցնելով:
Գօգոյի (Արիս Համբարձումեան) եւ Սիրունի (Քաթրին Սապպաղ) ընտանիքէն ներս է որ կը կատարուի ներկայացումը: Իրենց երկու զաւակները Լարա (Զարիկ Պաղտասարեան) եւ Սարօ (Հայկ Մինասեան), որոնք կ՛ուզեն իրենց ապագայ կեանքը կապել օտարի հետ ամուսնանալով: Լարան կը բերէ իր ընկերը, ամերիկացի տգէտ երիտասարդ մը … որ “Հայաստանին ուր ըլլալը անգամ չէ լսած“: Մինչ այդ, ծնողքը իրեն կը ծանօթացնէ հայ ընտանիքներու զաւակներ, որոնցմէ ոմանք իրապէս ալ եթէ հայ չըլլային “տուն բերուելիք երիտասարդներ չէին“: Ի վերջոյ կը հանդիպի հայ երիտասարդի մը եւ կը կատարուի խօսքկապը, ու ծանօթ երգիչ Ռոպերթ Չիլինկիրեան սրահէն մուտք գործելով մասնակից կը դառնայ խնճոյքին, երգելով հարսանեկան երգ մը:
Ոմանք բեմական փորձառութեամբ, ուրիշներ երբեք, սակայն սիրողական թատերախաղի մը բոլոր պայմանները անոնք լեցուցած էին: Գեղեցկօրէն կահաւորուած էր հայու տունը: Միւս մասնակիցներն էին Լորի Չինար, Ճօ Յովսէփեան, Թանիա Պաշ, Դանիէլ Օհանեան, Րաֆֆի Կիւլպէնկ, Սարգիս Ենիգոմշուեան, Սեդրակ Ենիգոմշուեան, Տանիէլլա Պայտար, Դանիէլ Էքշեան, Էնտրիւ Սականտա, Էտուին Պաղտասարեան: Իսկ բեմին ետին որպէս օգնականներ կ՛աշխատէին Թալին Պաղտասարեան, Անուշ Կիւլեան ու Անահիտ Գաբրիէլեան: ԹՄՄ Մհեր Մկրտչեան թատերախումբի բեմադրիչներէն‘ Յարութ Չաթմաճեան եղաւ մեծապէս օգտակար անոր բեմադրութեան աշխատանքներուն մէջ:
Ներկայացումը տեղի ունեցաւ Հոկտեմբեր 26, 2013, Շաբաթ երեկոյեան Նիւ Եորքի The Players Theatre-ին մէջ:
Թատերախաղը լեցուն է ազգային ցաւերով, ինչպէս օրինակ` տէր հայրը (Դանիէլ Օհանեան) կը ներկայացնէ Փոլը (Անտրիւ Սականտա), որ Ս. Ներսէս Աստուածաբանական ճեմարանի ուսանող է եւ կ՛ուզէ հայ հոգեւորական ըլլալ, առանց բառ մը հայերէն գիտնալու: Ան պիտի սպասարկէ Հայաստանեայց Եկեղեցւոյ … ու անշուշտ, ի վերջոյ այս մարդոց ձեռք մնալով … Հայկական Ս. Պատարագն ալ օր մը անգլերէնի վերածել ուզելով: Թալին մատը ճիշդ վէրքին դրած է: Ու այս օրինակին նման ուրիշ ազգային լուրջ ցաւեր ան կու տայ:
Միայն կը մնայ մեզի շնորհաւորել Թալինին եւ հոյլ մը մեր երիտասարդներուն, որոնք հայ թատրոնին ժառանգութիւնն է որ կը շարունակեն պահել այս քաղաքին մէջ:
