0
0
Ստորեւ, լոյս կ՛ընծայենք ամբողջական թղթակցութիւնը, Հայաստանի Անկախութեան վերանկախացման առթիւ կատարուած ձեռնարկին, որ տեղի ունեցաւ երկու շաբաթ առաջ, Նիւ Եորքի մէջ:
Ուրբաթ Սեպտեմբեր 23ին Նիւ Եորքի “Սիփրիանի“ սրահում, տեղի ունեցաւ շքեղ ընդունելութիւն, Հայաստանի Հանրապետութեան 20րդ տարեդարձի առթիւ: Հանդիսութեան ներկայ էին` Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ` Սերժ Սարգսեանը, Արտաքին Գործոց նախարար Էդուարդ Նալպանտեանը, Սփիւռքի նախարարուհի Հրանուշ Յակոբեանը, Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպաններ` Թաթուլ Մարգարեանը եւ Կարէն Նազարեանը, Էջմիածնական եւ Կիլիկեան թեմերի առաջնորդներ` բարձրաշնորհ Տ. Խաժակ Արք. Պարսումեանը եւ բարձրաշնորհ Տ. Օշական Արք. Չօլոյեանը, Հիւսիսային Ամերիկայի Հայ Կաթողիկէ համայնքի Առաջնորդ բարձրաշնորհ Միքայէլ Եպս. Միքայէլեանը, գերապայծառ Եպս. Մանուէլ Պաթաքեանը, Ամերիկայի Հայ Աւետարանական ընկերակցութեան գործադիր տնօրէն Տիար Լեւոն Ֆիլեանը, Ֆրանք Փալօնը, Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ներկայացուցիչ` Ռոպերդ Աւետիսեանը, Գանատայից ժամանած` Հ.Յ.Դաշնակցութեան Բիւրոյի անդամ` Յակոբ Խաչատրեանը, Հ.Յ.Դաշնակցութեան Արեւելեան Ամերիկայի Կ. Կոմիտէի ներկայացուցիչ` Անդրանիկ Գասպարեանը, Սփիւռքի նախարարութեան կից` զանգուածային լրատուամիջոցների Կենտրոնական Յանձնաժողովի համա-ատենապետ` Յակոբ Վարդեվառեանը:
Ներկայ էին շուրջ 800 հոգի ազգային տարբեր միութիւններից, կազմակերպութիւններից, շրջանային եւ կենտրոնական վարչութիւնների անդամներից եւ հիւրեր Գանատայից եւ Ամերիկայի տարբեր նահանգներից: Հանդիսութիւնը կազմակերպուէլ էր, Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպանատան եւ Մ.Ա.Կ.ի մօտ Հայաստանի մնայուն Միշընի կողմից, համագործակցութեամբ Հայ-Ամերիկեան միութիւնների եւ կազմակերպութիւնների:
Հանդիսութեան հանդիսավարն էր, պրն. Խորէն Պանտազեանը:
Երեկոն բացուեց Ամերիկայի եւ Հայաստանի ազգային օրհներգներով: Բեմ հրաւիրուեց Էջմիածնական Թեմի Առաջնորդ, Գերաշնորհ Տ. Խաժակ Արք. Պարսամեանը: Սրբազան Հայրը իր խօսքի մէջ նշեց` “Ուրախ ենք որ Հայաստանի Հանրապետութեան Անկախութեան 20րդ տարեդարձի առիթով, այստեղ հաւաքուած ենք, մեր նախագահի, Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի շուրջ:
Մեծարգոյ նախագահ` սիրով կ՛ողջունենք ձեր ներկայութիւնը մեր մէջ եւ հպարտ ենք ձեր շուրջ ունենալով արտաքին գործոց նախարար, Սփիւռքի նախարարուհի, սիրելի յարգելի դեսպաններ եւ հանրապետութեան պաշտօնեաներ եկած էին մասնակցելու Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան ընդհանուր համագումարին մեր հայրենիքը ներկայացնելով:
Մեծ գոհունակութիւն կը պատճառէ մեզ, յուշելով մեզի, որ Ազգերու Ժողովին, փոխանակ աղերսագրով մը ներկայանալու կը մասնակցիք, որպէս իրաւունք եւ աթոռ ունեցող ազգ, որպէս իրաւատէր եւ յարկ եղած պարագային նաեւ որպէս պահանջատէր:
Այսօր մենք մեծ հպարտութեամբ լսեցինք Ձեր պատգամը, Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան ժողովասրահին մէջ“: Սրբազանը իր խօսքը շարունակելով նշեց` “ծանօթ իրողութիւն է, որ մեր հայկական հանրապետութեան գոյութեան եւ քաղաքական զարգացման մէջ, մեծ դեր ունեցած է նախագահ Սարգսեանը: Այս զարգացումը սկսուեց Արցախեան շարժումով, որու ղեկավարներէն էր յարգելի նախագահը եւ այդ շարժումը առաջնորդեց մեր ժողովուրդը Հայաստանի եւ Արցախի ազատագրման եւ անկախացման“:
Սրբազանը իր խօսքը աւարտեց հետեւեալ մաղթանքով` “Սիրելի նախագահ` մենք բոլորս մեր զօրակցութիւնը կը յայտնենք Ձեզի եւ Հայաստանի եւ Արցախի եղբայրներուն եւ քոյրերուն: Տէրը ձեզի հետ ըլլայ եւ հաստատուն պահէ Հայաստանի Հանրապետութիւնը: Կեցցէ՛ ազատ եւ անկախ Հայաստանը“:
Ցուցադրուեց Հայաստանի անկախութեան 20րդ տարեդարձին նուիրուած զօրահանդէսի (կատարուած Երեւանում) տեսաերիզը, առաջնորդութեամբ զինուորական նախարար Սէյրան Օհանեանի:
Հայրենիքի պաշտպանութեան նուիրեալների խրոխտ տողանցքը, արդիական հրասայլերի, օդանաւերի եւ պատերազմական այլ զէնքերի երթը, ազգային հպարտանքի մթնոլորտ ստեղծեց:
Յուզիչ էր մանաւանդ քայլարշաւին մասնակցող երիտասարդ հոգեւորականների երթը, որոնք զինուորական հրահանգներին պատասխանելիս, աւանդական “հուռա“յի փոխարէն արտասանում էին` “Աստուած պահպանի հայոց անկախութիւնը“:
Բեմ հրաւիրուեց, Հայաստանի լիազօր դեսպան` Թաթուլ Մարգարեանը:
Դեսպանը շնորհաւորեց 20ամեակը, բարի գալուստ մաղթեց նախագահին, նախարարներին եւ ներկաներին բոլոր միութիւններին, կազմակերպութիւններին եւ անհատներին, որոնք սատար հանդիսացան հանդիսութեան կազմակերպման:
Բեմ հրաւիրուեց “Քարնէկի“ ընկերակցութեան նախագահ` դոկտ. Վարդան Գրիգորեանը: Ան շնորհաւորեց անկախութեան տարեդարձը եւ բարի գալուստ մաղթեց նախագահին: Իր խօսքին մէջնաեւ նշեց` “Շնորհաւորում եմ Հայաստանի Հանրապետութեան 20ամեակը եւ նոյնպէս Արցախեան գոյապայքարով կերտուած Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան 20ամեակը: Սեպտ. 2ը եւ Սեպտ. 21ը իրար յաջորդող երկու թուականներ, որոնք եկան լրացնելու հայոց պատմութեան ոսկեայ էջերը, լեցնելով անկեղծ հպարտանքով հոգիները ազգիս հայոց“, պրն. Գրիգորեանը հանգամանօրէն անդրադարձաւ հայոց պատմութեան կարեւոր թուականների շուրջ: Խօսեց Հայ ժողովուրդի անուրանալի ընդունակութիւնների շուրջ, որոնք հիմնական տուեալներ են հզօր պետութիւն կազմելու համար: Անդրադարձաւ Մեծ Եղեռնին եւ մեր արդար պահանջատիրութեան:
Յորդորեց մէկ ազգ, մէկ հայրենիք ունենալու կարեւորութիւնը:
Դրուատանքով խօսեց Սերժ Սարգսեանի պետական եւ կարող ղեկավարի արժանիքների մասին եւ տուեց նախագահի համառօտ կենսագրականը:
Իր խօսքի աւարտին, Վարդան Գրիգորեանը հանգեց հետեւեալ եզրակացութեան.-
“Սիրելի հայրենակիցներ` հայրենիքը պատկանում է բոլորիս, ժողովրդին հայոց ուր էլ լինեն նրանք: Մարգարէացած Ռաֆֆիի տեսակէտով, ամբողջ հայ ազգը պիտի գայ Մասիսի հովանու ներքոյ, միանանք, ձեռք ձեռքի տանք, որպէսզի արդարացնենք, Ամենայն Հայոց բանաստեղծ, Յովհաննէս Թումանեանի ասքը. Յոյսի Հայրենիք, Լոյսի Հայրենիք, իմ նոր Հայրենիք հզօր հայրենիք“:
Բեմ հրաւիրուեց, Հայաստանի հանրապետութեան մեծարգոյ նախագահ` Սերժ Սարգսեանը: Ստորեւ պիտի կատարենք որոշ քաղուացքներ իր խօսքից.- “Ես հպարտ եմ, հպարտ եմ, որ ունեմ այսպիսի հայրենակիցներ, հպարտ եմ որովհետեւ խիստ կասկածում եմ, թէ աշխարհում քանի նախագահ կարող է այսպիսի ընդունելութիւն գտնել Նիւ Եորքում: Ողջունում եմ Ձեզ, եւ շնորհաւորում համայն հայութեան հայրենիքի` Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան 20րդ տարեդարձի կապակցութեամբ, Հայաստանի ժողովուրդը եւ Սփիւռքը ոչ թէ միաւորւում են միայն գեներով, մեր անցեալով եւ պատմութեամբ, այլ մեզ միաւորում են այսօրը եւ մանաւանդ մեր ապագան եւ գալիքը, որ պիտի կերտեն բոլորս միասին“: Նախագահը իր խօսքը շարունակելով ասաց.- “Գիտեմ որ թէ Հայաստանում եւ յատկապէս Սփիւռքում կան թերահաւատներ եւ նոյնիսկ յուսահատուածներ, բայց մենք մեր ջանքերով, պէտք է մեր միասնական եռանդը ներդրենք, ապագայ սերունդներին փոխանցելու այնպիսի Հայաստան եւ այնպիսի Հայաստան–Սփիւռք կապեր, որպէսզի որեւիցէ հիասթափութեան համար որեւէ առիթ չլինի:
Մենք երբեք չենք խուսափելու, Սփիւռքի հետ խորհրդակցելուց, նրա քննադատութեանը, դիտարկումներին, տեսակէտներին ականջալուր լինելուց, նրա փորձը հաշուի առնելուց: Բոլորիս համար գերխնդիր է մնում, Լեռնային Ղարաբաղի հարցի խաղաղ կարգաւորումը: Ցաւօք նշելու արժանի նորութիւններ դեռ չունենք: Իմ դիրքորոշումը, չեմ կարծում որ տարբերւում է ձերինից: Լեռնային Ղարաբաղը վայելում է իր անկախութիւնը, եւ չի կարող դասաւորման արդիւնքում ունենալ, աւելի ցածր կարգավիճակ քան այն ինչ նա ունի, եւ որը վաստակել է իր որդիների արեամբ: Ղարաբաղի անկախութիւնը նրա ժողովրդի ինքնորոշման իրաւունքի իրագործումը որեւէ դէպքում չեն կարող հարցականի տակ դրուել: Մինսկի խմբի համանախագահի միջնորդութեամբ, մենք շարունակում ենք բանակցութիւնները Ատրպէյճանի հետ: Մեր նպատակն է եղել եւ մնում է հանգել Ղարաբաղի միջազգային ճանաչումը այդ թւում նաեւ ճանաչումը Ատրպէյճանի կողմից: Պէտք է բոլորս յստակ պատկերացնենք, այն որ տարիների ընթացքում, Հայաստանը դեռ եւս չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը, որը բացատրւում է նրանով, որ Հայաստանը փորձել է արդիւնք ձեւակերպել բանակցութիւնների միջոցով, միաժամանակ պէտք է հասկանանք Ատրպէյճանի ցանկացած արկածախնդրութիւն եւ Մինսկի խմբի շրջանակների լուրջ իրականացրած գործողութիւն, կարագացնի մեր կողմից Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ճանաչումը: Միասին մենք դեռ շատ անելիքներ ունենք, այս գործընթացը, յաջողութեամբ մինչեւ վերջ հասցնելու համար: Համոզուած ենք որ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան, Սփիւռք կապերի աւետիւացմամբ, մեր միասնական օրակարգի կարեւոր տեղերից մէկում պէտք է դիտակուի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան միջազգային ճանաչման խնդիրը“:
Նախագահը իր խօսքը շարունակելով ասաց.- “Մենք շատ լաւ պատկերացնում ենք, թէ որքան բարդ է, առաւել եւս Սփիւռքի մր հայրենակիցների համար ընկալել եւ ընդունել Թուրքիոյ հետ բնականոն յարաբերութիւն հաստատելու մեր նախաձեռնութիւնը, պատահական չէ, որ այս նախաձեռնութիւնների շրջանակներում, առաջին անգամ, նորանկախ Հայաստանի պատմութեան մէջ, իրականացուեց հայաստանի նախագահի, համահայկական ուղեւորութիւնը, դէպի Սփիւռքի տարբեր շրջաններ: Այս շրջագայութեան նպատակն էր, անձամբ լսել ու մեր մօտեցումները ներկայացնել աշխարհի տարբեր ծայրերում ապրող հայերին: Կիսել եւ հասկացել եմ, Սփիւռքի մեր հայրենակիցների կողմից հնչեցուած մտահոգութիւններն ու քննադատութիւնը, այս ամէնի հետ մէկտեղ մնում եմ համոզուած որ անկախ արդիւնքներից Հայաստան–Թուրքիա գործընթացի նախաձեռնութիւնը ժամանակին էր եւ նախաձեռնութեան արդիւնքնում, մենք ունենք միջազգային հեղինակութեան տեսակէտից, այլ Հայաստան, մեր ազգային խնդիրների իմաստով աւելի ամրացած Հայաստան, ամրացած Սփիւռք, ամրացած` Սփիւռք–Հայաստան կապեր: Արձանագրութիւնները մնում են չվաւերացուած:
Հայաստան–Թուրքիա սահմանը մնում է փակ. Թուրքիայի թշնամական գործողութիւնները Հայաստանի նկատմամբ շարունակւում է: Եթէ Թուրքիոյ իրական դէմքը, յայտնի է հային, այժմ նշուած գործընթացի արդիւնքում Թուրքիոյ դէմքը բացայայտուեց նաեւ աշխարհի համար: Մենք շարունակելու ենք, մեր միասնական գործողութիւնները, ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման ուղղութեամբ, մօտենում է Ցեղասպանութեան 100ամեակը եւ բոլորի ջանքերի համադրմամբ այն պէտք է լինի բեկումնային, ազգային ճանաչման եւ դատապարտման իմաստով: Խոնարհուելով մեր անմեղ զոհերի յիշատակի առջեւ մենք որպէս ցեղասպանութենէն վերապրած ժողովուրդ շարունակելու ենք մեր ուղերձն ու ահազանգը“:
Խօսելով ժողովրդավարութեան մասին, նախագահ նշեց որ Հայաստանը չափանիշ է ընդունում եւրոպական ժողովրդավարութիւնը: Շարունակելով իր խօսքը, նախագահը նշեց.- “Գտնուելով Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներում, երախտագիտութեան խօսք եմ ուղղում, Միացեալ Նահանգների կառավարութեան եւ ժողովրդին, որ անկախ Հայաստանի նկատմամբ ունեցած ջերմ վերաբերմունքի եւ տարիների ընթացքին ցուցաբերած բազմակողմ օգնութեան, ղարաբաղեան կարգաւորման գործընթացում ներդրած ջանքերի, Թուրքիոյ հետ յարաբերութիւնների բարելաւման գործընթացում ցուցաբերած օժանդակութեան եւ վերջապէս Ամերիկայի Միացեալ Նահանգների քաղաքացի եւ Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներում մնացող մեր հայրենակիցների նկատմամբ հոգատարութեան համար: Մէկ անգամ եւս շնորհաւորում եմ մեր տօնի առթիւ, հաւատում եմ որ հայութիւնը մեծ ուժ է եւ այդ ուժը ճիշդ ուղորդելու դէպքում, մենք ունենալու ենք բարձրունքներ փառահեղ յաղթանակներ:
Կեցցէ՛ ազատ եւ անկախ Հայաստանը, համայն հայութեան հայրենիքը եւ փառք հայ ժողովրդին“:
Նախագահի խօսքից յետոյ Հայաստանի Հանրապետութեան 20-րդ տարեդարձի առիթով, նախագահի հրամանագրով կատարուեց մի շարք պարգեւադրումներ հետեւեալ կարգով:
1- Պերճ Սեդրակեանը պարգեւատրուեց Հայաստանի Հանրապետութեան պատւոյ շքանշանով:
2- Ա.Մ.Ն.ի Հայոց Արեւելեան Թեմի առաջնորդ` Տ. Խաժակ Արք. Պարսամեանը պարգեւատրուեց հայրենիքին մատուցած ծառայութիւնների համար` երկրորդ աստիճանի մետալով:
3- Ռիթա Պալեանը պարգեւատրուեց “Մխիթար հերացու“ մետալով:
4- Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներում Հայաստանի Հանրապետութեան արտակարգ եւ լիազօր դեսպան` Թաթուլ Մարգարեանը, պարգեւատրուեց “Մխիթար Գոշի“ մետալով:
5- Մ.Ա.Կ.ում Հայաստանի Հանրապետութեան մշտական ներկայացուցիչ` Կարէն Նազարեանը պարգեւատրուեց` “Մխիթար Գոշի“ մետալով:
Բեմ հրաւիրուեց, Արեւելեան Ամերիկայի Հայոց Առաքելական, Կիլիկեան Թեմի Առաջնորդ` Գերաշնորհ Տ. Օշական Արք. Չօլոյեանը: Ստորեւ փոխանցում են Սրբազանի խօսքից որոշ հատուածներ.
“Ձերդ վսեմութիւն,
պրն. նախագահ,
Հոգեւոր եղբայրներ եւ սիրելի հայորդիներ:
Հայաստանի Անկախութեան 20ամեակին առիթով, սրտանց կը շնորհաւորեմ պրն. նախագահը յանուն ոչ միայն այս սրահի հայութեան, այլ ամբողջ աշխարհի հայութեան որովհետեւ հայրենիքը բոլորիսն է:
Հայրենիքը յաւիտենական ներկայութիւն է, հող մըն է, որուն վրայ մեր նախնիները իրենց քրտինքով, մեր նահատակները իրենց արիւնով, հողը սրբացուցած են: Այսօր ուրախութեամբ եւ հպարտութեամբ այդ սրբացած հողին 20րդ տարեդարձը կը տօնենք, որովհետեւ այդ հողէն առինք մեր ուժն ու կարողութիւնը: Մենք պարտադրաբար դարձանք Սփւռք Ցեղասպանութենէ ետք: Այսօր այդ հոգեւոր հայրենիքը, երազ հայրենիքը, իրականութիւն դարձած է, այսօր ամբողջ հայութիւնը, մեր հայրենիքի մէջ ունի իր տենչերը, իր ակնկալութիւնները:
Սիրելիներ` այսօր երբ Հայաստանի անկախութեան տարեդարձը կը տօնենք, այստեղ եւ ամբողջ աշխարհի տարածքին, այդ իրողութիւնը մեզի մէկ պատգամ կու տայ, այդ պատգամը միասնականութեան պատգամն է: Կրնանք տարբեր կարծիքներ ունենալ, տարբեր տեսակէտներ ունենալ, բայց մեր հայրենիքը մէկ է, մեր հայրենիքը սուրբ է, եւ մենք պիտի աշխատինք, որ մեր հայրենիքը մնայ միշտ հզօր հայրենիք: Շնորհակալ եմ“:
Սրբազանը պահպանիչով փակեց հանդիսութիւնը:
ԳՐԻԳՈՐ Ա. ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ
