0
0
Տեառնընդառաջի հնաւանդ եւ ազգային շունչ ունեցող տօնակատարութիւնը, կը հանդիսանայ հայ ժողովուրդի կրօնա-ժողովրդական սովորութիւններէն մին, որուն գործադրութեան սովորութիւնը դարերու պատմութիւն մը կ’ենթադրէ:
Տեառնընդառաջ արտայայտութիւնը կը տրուի Քրիստոսի քառասնօրեայ տաճար ընծայուելու իրողութեան յիշատակին: Տիրոջ առջեւ երթալու եւ Տիրոջ ընծայուելու օրինակը ինք՝ Քրիստոս մեզի տուաւ, որպէս մարդկային կեանքի առաքելութիւն:
Այս տօնը հայ եկեղեցին կցած է թէեւ ոչ ուղղակի քրիստոնէական տօնի մը միայաժամանակ տօնակատարութեան, որ հին հեթանոսական տօներէն՝ Տիր աստուծոյ ի պատիւ տօն մը եղած է, որ փոխուած է Տեառն անունով »Ելանել ընդ առաջ Տեառն« ու Տէրը դիմաւորելու բացատրութեան: Տեառնընդառաջը ժողովրդական լեզուին մէջ կը կոչուի »Տէրընտէս«, »Տըրընդէզ«, երբեմն նաեւ կոչուած է »Մէլէտ«:
Տեառնընդառաջը կը տօնախմբուի Փետրուար 14-ին, որպէս անշարժ տօնի թուական: Նախորդ օրուան երեկոյեան կը կատարուի նախատօնակի հանդիսաւոր արարողութիւնը՝ Ժամերգութիւն, փոքրիկներու ընծայում, հրավառութիւն եւ տօնին յատուկ երգեր ու աւանդութիւններ:
Հետեւելով այս աւանդութեան, այս տարի Պոսթընի Հայ Առաքելական Ս. Ստեփանոս եկեղեցին մեծ շուքով ու կազմակերպութեամբ յիշատկեց այս տօնի նախատօնակը: Նախաձեռնութեամբ ու կազմակերպութեամբ եկեղեցւոյս հոգեւոր հովիւին, հոգաբարձութեան եւ յարակից մարմիններուն, առաւել, գործօն մասնակցութեամբ »Ամարաս« գեղարուեստական միութեան, յիշատակուեցաւ այս տօնը:
Օրուան արարողութեան նախագահեց Գերշ. Տ. Անուշաւան Եպս. Դանիէլեան՝ Առաջնորդական փոխանորդ, ներկայ հոգեւորականներն էին.- Արժ. Տ. Անդրանիկ Ա. Քահանայ Պալճեան՝ եկեղեցւոյս հոգեւոր հովիւ, Արժ. Տ. Արշակ Ա. Քահանայ Տաղլեան, Արժ. Տ. Վազգէն Ա. Քահանայ Պէքարեան, Արժ. Տ. Կոմիտաս Քահանայ Պաղսարեան (Փրովիտէնս) եւ Արժ. Տ. Գարեգին Քահանայ Պետուրեան: Ներկայ էին նաեւ եկեղեցւոյ դպրապետը, Սարկաւագներ, Կիսասարկաւագներ ու դպիրներ:
Նախատօնակի եկեղեցական արարողութեան աւարտին տեղի ունեցաւ մանուկներու ընծայում, բոլոր մանուկները եկեղեցւոյ դասին մէջ հաւաքուեցան, առաւել կատարուեցաւ խորան ընծայում, որմէ ետք խորանէն մոմ մը առնուելով վար բերուեցաւ դասին մէջ ուր զետեղուած էր մեծ մոմ մը եւ Սրբազանին ձեռքով վառուեցաւ, որմէ ետք բոլորը իրենց մոմերը վառեցին կեդրոնը զետեղուած մոմէն:
Անոնց յաջորդեց Սրբազանին պատգամը, ուր կարեւորութեան նշեց այս տեսակ աւանդական տօներու յիշատակումը մեր եկեղեցական ու ազգային կեանքէն ներս, որպէս հաւատք եւ կապուածութիւն ներշնչող երեւոյթներ: Ան բացատրեց օրուան խորհուրդն ու իմաստը վեր առնելով այն իրականութիւնը, որ հետզհետէ սկսած ենք հեռանալ մեր աւանդութիւններէն, ուստի պահն է այլեւս վերադառնալու ու կապուածութիւն ցուցաբերելու մեր աւանդութիւններուն եւ սովորութեանց:
Սրբազանը նաեւ գնահատեց եկեղեցւոյս հոգեւոր հովիւը, հոգեբարձուները եւ բոլոր աշխատող եւ օժանդակ ձեռքերը, մաղթելով յարատեւութիւն:
Պատգամէն ետք բոլոր ժողովուրդը եկեղեցականներուն առաջնորդութեամբ ուղղուեցան եկեղեցիէն դուրս՝ Արցախ փողոց, ուր տեղի ունեցաւ հրավառութիւն: Ներկայ էին հարիւր յիսունէ աւելի հաւատացեալներ, որոնք մեծապէս տպաւորուեցան այդ խորհուրդով: Կրակին շուրջ երգուեցան ազգային ու մանաւանդ Վարդանաշունչ երգեր, որոնց աւարտին Կիլիկիա մաղթերգով վերջ գտաւ եկեղեցական արարողութիւնը:
Անկէ անմիջապէս ետք բոլորը ուղղուեցան եկեղեցւոյ ներքնասրահ, ուր տեղի ունեցաւ աւանդական Հերիսայի ճաշակում եւ կոկիկ գեղարուեստական յայտագիր: Նախքան Մեծ պահոց շրջան մուտք գործելը, ներկաները համեղ կերակուրներով օժտուեցան ու վայելեցին Բուն Բարեկենդանի խորհուրդը, որ այս տարի Տեառնընդառաջի օրուան հետ զուգադիպեցաւ:
Յայտագրին իրենց գործնական մասնակցութիւնը բերին »Ամարաս« գեղարուեստական միութիւնը, իրենց երգերով ու պարերով, որոնք ճոխացուցին օրուան մթնոլորտը, իրենց հայաշունչ ներկայացումներով: Եկեղեցւոյ երգչախումբէն եւ այլ երիտասարդ երգողներու կողմէ հրամցուեցաւ փունջ մը անգին հայկական երգեր:
Հանդիսութիւնը շարունակուեցաւ մտերմիկ մթնոլորտով:
Տեառնընդառաջն ու այլ աւանդութիւններ, մեծապէս ազդակներն են մեր եկեղեցական եւ ազգային տոկունութեան եւ աւելի զօրացման: Մեր եկեղեցական եւ ազգային պատմութիւնը լեցուն է նման տօնակատարութիւններով, որոնք կը ծաղկեցնեն ու կը վերանորոգեն մեր կեանքերը:
