ԵՐԵՒԱՆ.- Վերջերս, “Էրեբունի Փլազա“ պանդոկին մէջ տեղի ունեցաւ Հ.Յ.Դ.-ի “Միասնական օրակարգ` նախագահական ընտրութիւններուն համար“ խորագրով խորհրդաժողովը, որուն ընթացքին ներկայացուեցաւ Հ.ՅԴ.-.ի կողմէ առաջարկուած` եօթ ծրագրային կէտերէ բաղկացած քաղաքական փլաթֆորմը:
Խորհրդաժողովին մասնակցեցան խորհրդարանական, ինչպէս նաեւ արտախորհրդարանական քաղաքական ուժեր: Բացի անոնցմէ, ներկայ էին հասարակական մարզի բազմաթիւ ներկայացուցիչներ: Ներկայ էին Տիգրան Ուրիխանեան (Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութիւն), Վահէ Էնֆիաճեանը (Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութիւն), Արմէն Մարտիրոսեան (Ժառանգութիւն), Րաֆֆի Յովհաննիսեան (Ժառանգութիւն), Ռուբէն Յակոբեան (Ժառանգութիւն), Ազգային ինքնորոշում միաւորման նախագահ Պարոյր Հայրիկեան, Հայ ազգային քոնկրէսի անդամ, Հ.Հ.Շ.-ի վարչութեան նախագահ Արամ Մանուկեան եւ այլ ներկայացուցիչներ:
Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ Արմէն Ռուստամեան յայտարարեց, որ այն կարգախօսը, որ այսօր հրաւիրուած խորհրդաժողովին ընթացքին Հ.Յ.Դ.-ն հրապարակեց` “Միասնականօրակարգով` դէպինախագահականընտրութիւններ“, լիովին համահունչ է այն իրավիճակին, որ այսօր գոյութիւն ունի եւ այն պահանջին, որ այսօր կը ձեւաւորուի հասարակութեան մէջ: Ըստ անոր, ընտրութիւնները սովորաբար ընդունակ են որոշակի փոփոխութիւններու ակնկալիք յառաջացնելու, բայց այս մէկը, այդ ակնկալիքներուն մեկնարկային նուազագոյնի տեսակէտէն աննախադէպ է:
“Պատճառըյստակէ` ընտրութենէընտրութիւնմարդոցվստահութիւնըանոնցնկատմամբհասածէնուազագոյնաստիճանի: Այսանբարենպաստմթնոլորտըփոխելուեւընտրութիւններըօգտակարհոլովոյթիվերածելուուղղուածէ: Միասնականօրակարգով` դէպինախագահականընտրութիւններ“ կարգախօսով հասարակութիւնը համախմբելու մեր նախաձեռնութիւնը: Այսպիսի իրական կարելիութիւն մենք կը տեսնենք: Բայց որեւէ քաղաքական ուժ չի տիրապետեր հասարակական այնպիսի վստահութեան, որ կարենայ ինքնուրոյն հասնիլ յաջողութեան: Ատիկա կարծես բոլորն ալ կ՛ընդունին: Եւ ընտրութիւններու միջոցով իշխանափոխութեան հասնելու միակ ճամբան ընդդիմադիր զանգուածի լիարժէք միաւորումն է ընդհանուր նպատակի եւ գործողութիւններու շուրջ:… Հերթականութիւնը փոխելը փակուղի է: Որովհետեւ այսպէս առնուազն կ՛ունենանք համաձայնեցուած օրակարգ, որ ինքնին չափազանց դրական ազդակ է` ուղղուած հասարակութեան, եւ կրնայ միշտ հասարակութեան համախմբման համար լաւ հիմք ծառայել: Այնուհետեւ` ոեւէ մէկը անձամբ այնպիսի հեղինակութիւն չի վայելեր, որ իր անձը ինքնին երաշխիք ըլլայ ժողովուրդին` այդքան անհրաժեշտ փոփոխութիւններու հասնելու“, իր խօսքը հիմնաւորեց Արմէն Ռուստամեան: Ան նշեց, որ “այսպիսիհերթականութիւնըկարելիութիւնկուտայսկիզբէնհարցըդուրսբերելանձերունմիջեւհամեմատութիւնկատարելու` խիստառարկայականեւապակառուցողականդաշտէն…““, շեշտեց Ռուստամեան:
Հայաստանի ներքին եւ արտաքին քաղաքական զարգացումներու վատ ընթացքը փոխելու նպատակով դրուած է Հ.Յ.Դ. եօթ կէտերէ բաղկացած օրակարգը: Ատիկա, ըստ Արմէն Ռուստամեանի, անհրաժեշտ եւ բաւարար քայլերու ամբողջութիւնն է, որուն միջոցով կարելի է երկիրը դուրս բերել այս խորքային եւ բազմակողմանի ընդգրկում ունեցող ճգնաժամէն, ապահովել անոր անվտանգ եւ արագընթաց զարգացումը: Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն Մարմինի ներկայացուցիչին համոզումով` առաւելագոյնը լայն համաձայնութեան հասնելու դժուար, բայց իմաստալից ճամբան մէկն է` նախ եւ առաջ` հասնիլ այս միասնական օրակարգի ընդունման եւ անոր կատարումը երաշխաւորող ճամբու քարտէսի համաձայնեցման: Յետոյ միայն ձեռք բերել համաձայնութիւն միասնական թեկնածուի վերաբերեալ:
Նախապէս, Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն մարմինի փոխներկայացուցիչ Արսէն Համբարձումեան բացման խօսքին ընթացքին ընդգծեց, որ Հ.Յ.Դ.-ի ներկայացուցած օրակարգային եօթ կէտերը կրնան միասնական ճակատի ձեւաւորման բեմ հանդիսանալ: Ան նաեւ նշեց, որ այս խորհրդակցութիւններուն իբրեւ արդիւնք է, որ իրենք վերջնականապէս պիտի յստակացնեն նախագահական ընտրութիւններուն իրենց մօտեցումները եւ ձեւը: “Քուլիսայինհամաձայնութիւններումիջոցովկարելիչէարդիւնքիհասնիլ: Յստակճամբուքարտէսովընտրութիւններունմասնակցելուհրամայականինառջեւկանգնածենք“, նշեց Արսէն Համբարձումեան:
Ազգային ժողովի Հ.Յ.Դ. խմբակցութեան պատգամաւոր Արծուիկ Մինասեան, իր կարգին ըսաւ թէ առանց միասնական մօտեցումներու, միասնական ընկալման, դժուար է ակնկալել լուրջ յաջողութիւն յառաջիկայ նախագահական ընտրութիւններուն: “Բոլորսգիտենքեւամէնընտրութենէնետքնորէնմատովցոյցկուտանքմերհասարակութեանաղքատութեանբարձրաստիճանը, մենաշնորհայինտնտեսութեան, ընկերային, տնտեսական, մշակութայինբազմաբնոյթիրաւունքներուզանգուածայինոտնահարումները: Եւակնկալել, որայսվիճակինմէջգտնուողքաղաքացին, չտեսնելովապագայ, պատրաստէընտրութիւններումասնակցիլեւընտրելիրնախընտրածուժը, իրնախընտրածթեկնածուն, դժուարէ, եթէչ՛ըսենքանկարելի“, ըսաւ ան եւ աւելցուց թէ Հ.Յ.Դ.-ի նպատակը ձեւը որակի վերածելու մէջ է:
Խորհրդաժողովի ժամանակ Ժառանգութիւն կուսակցութեան նախագահ Րաֆֆի Յովհաննիսեան յայտնեց, որ տէ ժիւրէ սահմանադրական, իրաւական, քաղաքացիական եւ ազգային պետութիւն ունենալու ճամբուն վրայ Հ.Յ.Դ.-ի այս նախաձեռնութիւնը` քաղաքացիական օրակարգ սահմանելու հրամայականի հրապարակումը բեկումնային է եւ խոստմնալից: Յովհաննիսեան այս եօթ կէտերը ամբողջութեամբ կ՛ընդունի: Աւելի՛ն, ան նշեց, որ այդ կէտերը պէտք է ժամանակի ընթացքին բացուին, եւ նախագահութեան իւրաքանչիւր թեկնածու, որ աւելի կարեւոր է‘ ապագայ խորհրդարանական հանրապետութեան պարագային, իւրաքանչիւր վարչապետ նոյնպէս, պէտք է առաջնորդուին այդ եօթ կէտերով:
“Մասնաւորաբար` հինգերորդ կէտին մէջ պետութեան կազմակերպիչ, կարգաւորող դերակատարումը պէտք է ենթադրէ պետութեան նոր որակ, որ կ՛ապահովէ շարքային հայաստանցիի անհատականութիւնը, իրաւունքը եւ պետականութեան պատկանելիութիւնը: Եւ ոչ ինչպէս հիմա, պետութեան անուան տակ ճզմուի շարքային հայ մարդու անհատականութիւնը“, նշեց Րաֆֆի Յովհաննիսեան:
Ան անդրադարձաւ նաեւ շարք մը այլ կէտերու‘ նշելով, որ անոնք հրապարակային, համազգային եւ համամարդկային մարտահրաւէրներ են: Յովհաննիսեան յոյս յայտնեց, որ միասնաբար պէտք է կեանքի կոչեն այն, որ այսքան տարիներու ընթացքին, ՀՅԴ-ի նախաձեռնութեամբ ու բոլորիս մասնակցութեամբ, կը ներկայացուի հանրութեան‘ իբրեւ առաջարկ, իբրեւ իւրաքանչիւրը ինքնիրեն յաղթելու եւ իրմէ վեր կանգնելու անհրաժեշտութիւն:
Միւս կողմէ, լրագրողներու Հետ Հանդիպման Ընթացքին, Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչ Հրանդ Մարգարեան հաստատեց թէ Հ.Յ.Դ.-ի Առաջարկներէն Երկուքը Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահին համար անընդունելի են:
Նշենք թէ Հ.Յ.Դ.-ը իր 7 կէտնոց օրակարգը Հայաստանի հանրապետական կուսակցութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահին հետ քննարկած էր անցեալ շաբաթավերջին: “Մենք նախագահական ընտրութիւններուն հարցով միասնական օրակարգ մէջտեղ բերելու նախաձեռնութիւն ունեցած ենք եւ փորձած ենք այս միասնական օրակարգին շուրջ ստեղծել համընդհանուր համախոհութիւն: Այս ծրագիրը ո՛չ որեւէ մէկուն դէմ եղած է, ո՛չ ալ յանուն ոեւէ անձի եղած է: Յանուն ծրագիր եղած է այն, ինչ որ մենք փորձած ենք ընել: Մենք մինչեւ հիմա չենք խօսած, թէ ո՛ր քաղաքական ուժը ինչին համաձայն գտնուած է: Բայց բնական է, որ գործող նախագահը շատ աւելի հիմնականօրէն որոշ բաներ մերժեց, չընդունեց“, ըսաւ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչը: Ան աւելցուց, որ հերթական հանդիպումներու շարք մը ունեցած են քաղաքական ուժերուն հետ եւ վերջին հանդիպումը եղած է Հայաստանի հանրապետական կուսակցութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահ Սերժ Սարգսեանի հետ:
Հրանդ Մարգարեան շեշտեց, որ առաջին օրէն իսկ Հ.Յ.Դ.-ը խօսած է Հանրապետական կուսակցութեան հետ յարաբերութեան մասին եւ ըսած է, որ պիտի խորհրդակցի բոլորին հետ‘ անկախ որեւէ նախապաշարումէ:
Ան ընդգծեց, որ Հ.Յ.Դ.-ը խորհրդակցած է Հայ ազգային քոնկրէսին հետ եւ Հանրապետական կուսակցութեան հետ ալ պատրաստ է խորհրդակցելու: Ըստ անոր, Դաշնակցութիւնը չի փորձեր թշնամիի յարաբերութիւն ճշդել: Մարգարեան յայտնեց, որ Դաշնակցութիւնը կը խօսի իր հարցերուն մասին իր թշնամիներուն հետ եւ խօսելու մէջ վտանգ չկայ: Ան աւելցուց, որ միւս ուժերուն հարցն է, եթէ պատճառ ունին Դաշնակցութեան չհաւատալու: Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչը շեշտեց, որ շատ պատճառներ կան Դաշնակցութեան հաւատալու, բայց միւս ուժերուն հաւատալու‘ քիչ պատճառներ:
Մարգարեան նշեց, որ նախագահական ընտրութիւններուն Հ.Յ.Դաշնակցութեան մասնակցութեան ձեւաչափին վերաբերեալ կուսակցութեան մէջ երկու կարծիքներ կան‘ ունենալ սեփական թեկնածու կամ համախմբուիլ միասնական թեկնածուի մը շուրջ: Ան նաեւ աւելցուց թէ չի բացառուիր, սակայն, որ Դաշնակցութիւնը առհասարակ չմասնակցի նախագահական ընտրութիւններուն: Ան յայտնեց, որ վերջնական որոշում պիտի տրուի տեղի ունենալիք Դաշնակցութեան արտակարգ Գերագոյն ժողովին ընթացքին: Մարգարեան շեշտեց, որ կարեւորը իրենց առաջարկած 7 կէտերը իրականութիւն դարձնելն է, եւ երբ այս գաղափարը առաջ կը մղեն, թող տպաւորութիւն չստեղծուի, որ Հ.Յ.Դ.-ը թեկնածու չունի:
Պատասխանելով այն հարցումին, որ որքանո՞վ իրատեսական կը նկատէ, որ Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութեան նախագահ Գագիկ Ծառուկեան կրնայ ընդդիմութեան միասնական թեկնածուն դառնալ, Հրանդ Մարգարեան նշեց, որ Ծառուկեան կրնայ թեկնածու դառնալ, բայց չի կրնար ըսել, եթէ միասնական թեկնածու կրնայ դառնալ:
“Առաւօտ“ թերթի մէկ հարցումին անդրադառնալով, Մարգարեան ընդգծեց նախագահ Սարգսեանի չընդունած կէտերը: Արդարեւ Սարգսեան նշած է, թէ խորհրդարանական համակարգը չի պայմանաւորեր երկրին լաւ ու վատ ըլլալը, իսկ Հայաստան – Թուրքիա արձանագրութեանց հարցով նկատած է, որ իր քայլը ճիշդ եղած է: “Բնականաբար, մենք հակառակ կարծիք ունէինք, միտքերու փոխանակում տեղի ունեցաւ եւ այս հակառակութիւնն ալ նոր երեւոյթ չէ: Մենք շատ անգամներ հանդիպած ենք, շատ անգամներ խօսած ենք, մանաւանդ‘ հայ-թրքական յարաբերութիւններու, արձանագրութիւններու հարցով: Ատիկա միշտ ալ եղած է մեր խօսակցութեան նիւթը եւ նոր յայտնագործութիւն այդ հանդիպման ժամանակ չէ եղած“, շեշտեց Մարգարեան:
Նշենք, որ շարք մը այլ հարցերու կողքին, Հ.Յ.Դ.-ը իր եօթ կէտերէ բաղկացած օրակարգին վրայ կ՛առաջարկէր խորհրդարանական կառավարման համակարգի գրանցում եւ Հայաստան – Թուրքիա արձանագրութիւններէն Հայաստանի ստորագրութեան յետս կոչում:
Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի ներկայացուցիչը անհրաժեշտ նկատեց անգամ մը եւս յստակացնել, որ Հ.Յ.Դ.-ը, իր նախաձեռնութեամբ մէկ նպատակ կը հետապնդէ‘ նախագահական ընտրութիւնները ոչ թէ անձերու պայքարի վերածել, այլ‘ ծրագիրներու: Ան յայտարարեց, որ իրենք չեն խուսափիր զրոյցը շարունակելէ, որովհետեւ կը հաւատան, որ խօսակցութիւնը կրնայ ընդհանուր համաձայնութեան յանգեցնել: Մարգարեան նաեւ ընդգծեց, որ եթէ Հանրապետական կուսակցութիւնը ընդունի Հ.Յ.Դ.-ը եօթ կէտերը, շնորհակալ պիտի ըլլան, եթէ ոչ‘ գոնէ չեն ունենար այն մտահոգութիւնը, թէ ինչո՛ւ չբացատրեցին Հ.Յ.Դ.-ի առաջադրած օրակարգը: