ԵՐԱԺՇՏԱԿԱՆ.- “ՀՈՐՈՎԵԼ“ՆԵՐՈՒ ԵՐԱԺՇՏԱԿԱՆ ՀՆԱԳՈՅՆ ՁԵՒԵՐՆ ՈՒ ՀԱՅ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹԵԱՆ ԾԱԳՈՒՄՈՎ ՄԻԱՁԱՅՆՈՒԹԵԱՆ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔԸ

0 0
Read Time:4 Minute, 30 Second

Ա.Ս.

Ծ.Խ.- Ըն­դա­ռա­ջե­լով մեր ըն­թեր­ցող­նե­րու ցան­կու­թեան, Մա­էսթ­րօ Ար­սէն Սայ­եան իւ­րա­յա­տուկ այս սիւ­նա­կով պար­բե­րա­բար պի­տի անդ­րա­դառ­նայ հայ երաժշ­տու­թեան վե­րա­բեր­եալ նիւ­թե­րուն, ժո­ղովր­դա­կան, հո­գե­ւոր, դա­սա­կան բնոյ­թի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րուն, ինչ­պէս նա­եւ հա­յու­թեան ծա­ռա­յած երաժշ­տա­կան ակա­նա­ւոր դէմ­քե­րու կեան­քին ու գոր­ծու­նէ­ու­թեան:

Անց­նե­լով մեր ակ­նար­կի բուն նիւ­թին, անհ­րա­ժեշտ կը նկա­տենք հա­կիրճ կեր­պով կանգ առ­նե­լու հա­յոց երաժշ­տա­կան ար­ուես­տի պատ­մու­թեան հե­ռա­ւոր անց­եա­լին վրայ:

Այդ շրջա­նը տե­ւած է տա­սը դար, սկսած այն ժա­մա­նա­կէն, երբ ժո­ղո­վուր­դի նախ­նի­նե­րը Երե­ւան սկսան գալ առա­ջա­ւոր Աս­ի­ա­կան ժո­ղո­վուրդ­նե­րու շար­քին, առա­ջին-երկ­րորդ դա­րե­րուն, երբ ծաղ­կե­ցաւ հայ պե­տա­կան կեան­քը:

Տրա­մա­բանօրէն դա­տե­լով, պէտք է եզ­րա­կաց­նել որ տու­եալ շրջա­նին, հայ­կա­կան խօսակ­ցա­կան լեզ­ուի զար­գաց­ման պայ­ման­նե­րու ըն­թաց­քին, դրուած են նա­եւ հայ երաժշ­տու­թեան ար­տա­յայտ­չա­կան մի­ջոց­նե­րու, այ­սինքն երաժշ­տա­կան գծով, որն առնչ­ուած է, օրի­նակ, հայ գիւ­ղացիի աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծու­նէ­ու­թեան հետ:

Հայ գիւ­ղա­ցի­նե­րու ինչ­պէս նա­եւ հա­րե­ւան այլ ազ­գե­րու Հո­րո­վելնե­րու հա­մե­մա­տու­թեամբ` հնա­րա­ւոր է յայտ­նա­բե­րել, մշտա­պէս գո­յու­թիւն ու­նե­ցող ձայ­նա­կան մի քա­նի դարձ­ուածք­ներ, որոնք տու­եալ երաժշ­տա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծու­թեան հիմ­նա­կան կո­րի­զը կը կազ­մեն:

Այդ բա­ցա­կան­չա­կան եղա­նակ­նե­րը ուղղ­ուած են կամ գոր­ծող անա­սուն­նե­րուն եւ կամ երե­ւա­կա­յա­կան ու­ժե­րուն, որոնց կը դի­մէր երկ­րա­գոր­ծը իր աշ­խա­տան­քի յա­ջո­ղու­թիւնն ապա­հո­վե­լու հա­մար:

Հո­րո­վելնե­րու հնա­գոյն ձե­ւե­րը հի­ա­նա­լի օրի­նակ­ներ են, թէ ինչ­պէս` խօ­սակ­ցա­կան հնչիւն­նե­րու փո­փո­խու­թիւն­նե­րէն, ծնունդ կ՛առ­նեն երաժշ­տա­կան հնչիւն­նե­րը: Օրի­նակ` Հօ՜, հո­րո­վել, լու­սը բաց­ուեց, բա­րին բաց­ուեց, հօ՜, եզօ ջանը:

Հնա­գոյն շրջա­նին վե­րա­բե­րող ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րու քննար­կու­մը ցոյց կու տայ որ հայ ժո­ղովր­դա­կան երաժշ­տու­թեան կազմ­ուած­քը, սկիզ­բէն եղած է` մի­ա­ձայն: Գու­ցէ Հո­րո­վելնե­րը անց­եա­լին, որ­պէս մե­ներգ, ան­հատ անձ­նա­ւո­րու­թիւն­ներ կա­տա­րած են, ինչ­պէս տե­ղի է ու­նե­ցած նա­եւ աւե­լի ուշ ժա­մա­նակ­նե­րուն, ապա, շուրջ­պա­րա­յին մե­ղե­դի­նե­րը կա­տար­ուած են, գոր­ծո­ղու­թեան բո­լոր մաս­նա­կից­նե­րու կող­մէ խմբո­վին` թէ­եւ մէկ եղա­նա­կով:

Հայ երաժշ­տու­թեան` ծա­գու­մով մի­ա­ձայ­նու­թեան հան­գա­ման­քը, էա­կան դեր կա­տա­րած է զար­գաց­ման ըն­թաց­քին: Այդ երե­ւոյ­թը նպաս­տած է հայ ժո­ղո­վուր­դի երաժշ­տա­կան ցայ­տուն մե­ղեդ­ի­ա­կա­նաց­ման, որն աւե­լի ուշ իր բա­րե­րար ազ­դե­ցու­թիւնն ու­նե­ցաւ հայ եր­գա­հան­նե­րու ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րուն վրայ: Այս­տեղ անհ­րա­ժեշտ է նշել, որ ար­դէն իսկ այդ շրջա­նին ժո­ղո­վուր­դի մօտ, երե­ւան եկած էր մի­ա­ձայն եղա­նակ­ներն իրենց կեր­պա­րա­յին բնո­րոշ յատ­կու­թիւն­նե­րով, մէ­կը միւ­սէն զա­նա­զա­նե­լու եւ տար­բե­րե­լու ձգտու­մը: Այս­պի­սով Երե­ւան եկած են որոշ թիւով մե­ղեդ­ի­ա­կան խում­բեր, որոնց իւ­րա­քան­չիւ­րը կը բնու­թագր­ուի եղա­նա­կի որո­շա­կի յատ­կու­թեամբ:

Այդ եր­գե­րը ոչ միայն նպա­տակ ու­նե­ցած են հա­ճե­լի դարձ­նել գիւ­ղա­կան աշ­խա­տան­քը, այլ կար­գա­ւո­րել` աշ­խա­տան­քի կշռոյ­թը: Այս կար­գի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րէն է օրի­նակ, Կո­մի­տա­սի Կա­լի Երգը:

Ձե­ւով սեղմ, կշռոյ­թով աշ­խոյժ այս եր­գե­րը, լի են կեն­սու­նա­կու­թեան եւ կա­տա­կի ար­տա­յայ­տու­թիւն­նե­րով, որ հայ երաժշ­տու­թեան մէջ առա­ջին ան­գամ բնո­րոշ­ուած են սրտա­բուխ սի­րա­յին զե­ղում­նե­րով: Այդ եր­գե­րը աւե­լի ուշ ժա­մա­նակ­նե­րուն, հայ ժո­ղովր­դա­կան երաժշ­տու­թեան մէջ զար­գա­ցած են այն­քան լայ­նօ­րէն:

 

 

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Social profiles