0
0
ՄԱՀԱԶԴ
Հ.Յ.Դ. Բիւրոն ցաւով կը գուժէ ներկայ ժամանակներու ամենավառ անհատականութիւններէն մէկուն` ազգային-պետական ականաւոր գործիչ, Բիւրոյի անդամ, Գերմանիոյ մօտ Հայաստանի Հանրապետութեան արտակարգ և լիազոր դեսպան
ՎԱՀԱՆ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆի
մահը, որ պատահեցաւ Կիրակի, Դեկտեմբեր 28, 2014ին։
Հ.Յ.Դ. ԲԻՒՐՕ
Կիրակի, Դեկտեմբեր 28-ին, կեանքէն վաղաժամ հեռացաւ Հայաստանի եւ հայութեան ներկայ ժամանակներու ամենավառ անհատականութիւններէն մէկը՝ ազգային-պետական ականաւոր գործիչ, Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի անդամ, Գերմանիոյ Հանրապետութեան մօտ, Հայաստանի արտակարգ եւ լիազօր դեսպան՝ Վահան Յովհաննիսեանը:
Սուգի մէջ է հայութիւնն ու յատկապէս Հ.Յ.Դաշնակցութեան մեծ ընտանիքը:
Հազիւ 58 տարեկան, ընկ. Վահան Յովհաննիսեան, դեռ շատ բան ունէր փոխանցելիք զանազան բնագաւառներէ ներս…քաղաքական բեմահարթակէն մինչեւ գրական միջավայր: Յովհաննիսեանի թաղումը պիտի կատարուի Շաբաթ Յունուար 3-ին, Երեւանի մէջ:
Հիմա, երբ մենք յոգնած, հիասթափուած, երբեմնի բոլոր պատրանքները կորցրած յայտնուել ենք փակուղում, ժամանակն է, որ վարուենք այնպէս, ինչպէս սովորաբար վարւում են քարանձաւում մոլորուածները` հարկաւոր է դանդաղ, խարխափելով յետ դառնալ` մինչեւ գտնենք այն, ինչ կորցրել ենք, մինչեւ գտնենք մեր ուղեցոյց թելը, մինչեւ գտնենք ինքներս մեզ: Նոյն գետը երկու անգամ չես մտնի, բայց ուրիշ գետ չկայ», կ՛ահազանգէր Վահան Յովհաննիսեան Յուլիս 2013-ին, «Ազատութեան ճանապարհների վախեցնող բացակայութիւնը» գրութեան մէջ:
Վահան Եդուարդ Յովհաննիսեանը ծնած է 1956 թուականին, Երեւան:
1973 թուականին Երեւանի թիւ 55 դպրոցը աւարտելէ ետք, կիսատ ձգելով ուսումը Պրիւսովի համալսարանին մէջ, Վահան Յովհաննիսեան կը մեկնի Մոսկուա եւ 1978 թուականին այնտեղ կ՛աւարտէ Մոսկուայի պետական մանկավարժական համալսարանը: Ապա աշխատանքի կը լծուի Հարաւային Սիպիրի մէջ:
Վահան Յովհաննիսեան գերադասեց վերադառնալ հայրենիք եւ աշխատիլ գիւղի մէջ՝ որպէս ուսուցիչ: 1980 թուականին զինուորական ծառայութիւնը աւարտելէ եւ Երեւան վերադառնալէ ետք վերջապէս կարելի եղաւ սկսիլ աշխատանքի իր սիրած մասնագիտութեամբ: Բայց այն օրերուն համալսարանական ղեկավարները Վահանին ետ վանեցին Հայաստանի միջնադարեան պատմութենէն:
«Էրեբունի» թանգարանին մէջ Վահան Յովհաննիսեան կ՛աշխատէր 1980 թուականէն, սկիզբը` իբրեւ գիտաշխատող, յետոյ` գիտահետազօտական բաժնի վարիչ, իսկ 1989 թուականէն տեղափոխուեցաւ Գիտութիւններու ակադեմիայի հնագիտութեան եւ ազգագրութեան հիմնարկ:
Տարբեր հնագիտական արշաւախումբերու կազմին մէջ Վահան Յովհաննիսեան պեղումներու մասնակցած է Հայաստանի ամբողջ տարածքով: Այդ պեղումներու ընթացքին յայտնաբերուած են պրոնզի եւ վաղ երկաթի դարու շատ արժէքաւոր նիւթեր:1989 թուականէն ի վեր Վահան Յովհաննիսեան միացաւ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան շարքերուն:
Հայրենիքին մէջ կուսակցութեան պաշտօնական վերահաստատումէն ետք, 1990 թուականին, Վահան ընտրուեցաւ Հ.Յ.Դաշնակցութեան առաջին Կեդրոնական Կոմիտէի անդամ եւ գործուղուեցաւ Արցախ, ուր մասնակցեցաւ ինքնապաշտպանութեան կազմակերպման եւ իրականացման: 1992 թուականին Վահան Յովհաննիսեան ընտրուեցաւ Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի անդամ, պարտականութիւններու մօտաւորապէս նոյն շրջանակով:
Սակայն, քաղաքական մթնոլորտը Հայաստանի մէջ հետզհետէ կը վատթարանար, յանձին Հ.Հ.Շ.-ական իշխանութիւններու: Այս կացութեան առջեւ կանգնեցան նորանոր խնդիրներ: Գտնուելով կալանքի տակ՝ Վահան Յովհաննիսեան, 1997 թուականին հեռակայ կերպով ընտրուեցաւ Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն մարմնի անդամ:
Դատաւարութեան ընթացքին ան կը շարունակէր քաղաքական գործունէութիւն ծաւալել: Անոր ելոյթները դատարանին մէջ քաղաքական մեծ արժէք ունեցան, այդ օրերուն երկրին մէջ տիրող ներքաղաքական իրավիճակին համար:
1999 թուականէն ի վեր, Վահան Յովհաննիսեան Հ.Յ.Դ. Բիւրոյի անդամ էր:
1999 թուականին ընտրուած Հ.Հ. Ազգային Ժողովի պատգամաւոր 17-րդ մեծամասնական ընտրատարածքէն, ան ստանձնած էր պաշտպանութեան, ազգային անվտանգութեան եւ ներքին գործերու մշտական յանձնաժողովի նախագահի պաշտօնը:
Յովհաննիսեան ղեկավարեց Հայաստանի Ազգային Ժողովի առաջին պատուիրակութիւնը ՆԱԹՕ-ի խորհրդարանական վեհաժողովէն ներս:
2003-ին եւ 2007-ին դարձեալ ընտրուեցաւ խորհրդարանի պատգամաւոր եւ երկու անգամ ալ ստանձնեց Ազգային Ժողովի փոխնախագահի պաշտօնը, որ պահեց մինչեւ 2008 թուականը:
Այդ ժամանակաշրջանին, ան ղեկավարեց Հայաստանի Ազգային ժողովի պատուիրակութիւնը, ԵԱՀԿ-ի խորհրդարանական վեհաժողովին, եւ հանդիսացաւ Հայաստան-Ռուսաստան եւ Հայաստան-Պելառուսիա միջ-խորհրդարանական յանձնաժողովներու համանախագահ:
2008 թուականին, Յովհաննիսեան մասնակցեցաւ նախագահական ընտրութիւններուն՝ որպէս Հ.Յ.Դաշնակցութեան թեկնածու:
2012 թուականի Մայիս 6-ին, Ազգային ժողովի պատգամաւոր ընտրուեցաւ համամասնական ընտրակարգով Հ.Յ.Դ.-էն: Ան ղեկավարեց Հայաստանի առաջին պատուիրակութիւնը Եուրանեսթ խորհրդարանական վեհաժողովին՝ հանդիսանալով Եւրանեսթի Բիւրոյի անդամ:
Դեկտեմբեր 28, 2013-ին, Հ.Հ. Նախագահի հրամանագիրով, ան նշանակուեցաւ Գերմանիոյ Հանրապետութեան մէջ, Հայաստանի արտակարգ եւ լիազօր դեսպան:
Վահան Յովհաննիսեան կեանքէն հեռացաւ, քսան տարի ետք, ճիշտ այն օրը, երբ հայրենիքի մէջ կասեցուեցաւ Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը:
*
ՎԱՀԱՆ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆԻ ՄԱՍԻՆ
Խոր ցաւով տեղեկացայ Գերմանիոյ Հանրապետութիւնում Հայաստանի Հանրապետութեան արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Վահան Յովհաննիսեանի վախճանի մասին: Վահան Յովհաննիսեանի ներկայութիւնը նշանակալի է եղել Հայաստանի քաղաքական դաշտում թե՛ արցախեան ազատամարտի տարիներին, թե՛ դրանից յետոյ` Հայաստանի Ազգային ժողովում: Դժուար է պատկերացնել, որ գաղափարական մարտիկի, կիրթ մտաւորականի, պետական ու կուսակցական գործչի, փայլուն հռետորի եւ վառ անհատականութեամբ ընդգծուած նրա կերպարը այլեւս մաս չի կազմելու հայաստանեան եւ համահայկական քաղաքական գործընթացների:
Վահան Յովհաննիսեանի մահը մեծ կորուստ է ոչ միայն Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան, այլեւ բոլորիս համար: Խորին ցաւակցութիւն եմ յայտնում անուանի գործչի հարազատներին, մերձաւորներին եւ գործընկերներին:
Սերժ Սարգսեան
Հ.Հ. նախագահ
*
Բոլորս էլ գիտէինք, որ մահը չոքել է նրա դռանը: Ամէնից շատ ինքը դա գիտէր: Ամիսներ առաջ զանգահարեց Բեռլինից, ասաց, որ ֆեյսբուքում կարդացել է իմ մի պատմուածքն ու հիմա խեղդում է կարօտը… Ինքը խօսում էր ու ես հասկանում էի, որ այդ կարօտ ասածը տարածական հեռաւորութեան արդիւնք չէ: Այդ պահերին նա Գերմանիայում էլ չէր, մի այլ տեղում էր, որի ճիշտ հասցեն ոչ ինքը գիտէր, ոչ` ես: Նրա խօսքում հրաժեշտի երանգներ էին հնչում: «ո՛նց ես, Վահանէէ,- վախուորած հարցրեցի: «ցաւերին չեմ դիմանում,- խոստովանեց,- բարեւիր տղերքին…է: Միւս օրը զանգահարեցի Անտարես հրատարակչութիւն` Արքմենիկին, խնդրեցի արագացնել «մանդիլեօնե-ի տպագրութունը: Լեզուս չէր պտտւում ասելու` որ թող տեսնի հայերեն գիրքը յետոյ գնա, ուր պիտի գնար: Թերեւս գիրքը նաեւ մեղմեր ցաւերը… Գոնէ մեղմեր: Փրկել այլեւս չէր կարող: Եւ չփրկեց: Չփրկեց մարմինը: Իսկ հոգին փրկելու կարիք չկար: Հոգին փրկուած էր վաղուց: Եւ անունը` ՎԱՀԱՆ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ` նոյնպէս:
Ռուբէն Յովսէփեան
Հ.Յ.Դ. գործիչ եւ մտաւորական
*
Խոր ցաւով տեղեկացայ քաղաքական գործիչ, Գերմանիոյ Դաշնային Հանրապետութիւնում Հ.Հ. արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Վահան Յովհաննիսեանի անժամանակ մահուան մասին:
Անգամ գիտակցումը, որ տեղեակ էի Վահանի ծանր հիւանդութեան մասին, չի մեղմում իսկապէս լաւ ու արժանաւոր, հայազգի նուիրեալ զաւակի ցաւալի կորստի զգացումը: Ցանկացած շահ ստորադասելով պետական շահին, նա լաւագոյնս ապացուցեց, որ հայազգի քաղաքական գործիչ լինելը ոչ թէ նեղ կուսակցական շահերով առաջնորդուելու արուեստ է, այլ գործուն պայքար` յանուն պետութեան բարօրութեան, որի վերջնարդիւնքը հզօր ու արժանապատիւ Հայաստան ունենալն է: Վահանը նաեւ լաւ ընկեր էր, ում ներկայութիւնը միշտ էր սպասուած ու ցանկալի բոլոր այն մարդկանց համար, ովքեր ճանաչում էին նրան: Իմ յուշերում նա միշտ կը մնայ որպէս հայրենասէր, բացառիկ հումօրով օժտուած ու իսկապէս ընկերասէր հայ մարդ: Թող Աստուած լուսաւորի նրա հոգին:
Տարօն Մարգարեան, Երեւանի քաղաքապետ
*
Անհատականութիւն էր, բարդ, չմարսուող, չուտուող, ուժեղ…
Տխուր եւ տխուր լուր, ցաւալի, ցաւոտ եւ ցաւեցնող մահ…Երբ ինձ հարցում էին ով է ամենաքարիզմատիք եւ տպաւորիչ քաղաքական գործիչը, միշտ պատասխանել եմ` Վահան Յովհաննիսեանը, ինքը անհատականութիւն էր, բարդ, չմարսուող, չուտուող, ուժեղ…ինքը այն կերպարն էր, որ երբ մօտենում էր Ազգային Ժողովի ամպիոնին, բոլոր լրագրողները, նաեւ` իր գործընկեր պատգամաւորները համակ ուշադիր էին դառնում` Վահանն է խօսում,իսկ Ազգային Ժողովի փոխնախագահի պաշտօնում նրա վարած նիստերը նիստ վարելու «մասթըր-քլաս» էին, սրամտութեամբ, խելքով, մտքով, կծոցներով եւ աչքերի խորը քմծիծաղով: Դեկտեմբերի նոյն այս օրը ուղիղ մէկ տարի առաջ նա նշանակուեց Հ.Հ. դեսպան Գերմանիայում, բոլորս յոյս ունէինք, որ այս նշանակումը նաեւ նրա առողջութեան համար նպաստաւոր կը լինէր, ցաւօք` կարճ…..Տարիներ առաջ, դատարանում, վերջին նիստին, որից յետոյ իրավիճակի փոփոխութեան շնորհիւ ընկեր Վահանը եւ միւսները ազատ արձակուեցին, ես ներկայ եմ եղել, այդ օրն ենք ծանօթացել, Բագրատ Եսայեանը մեզ ծանօթացրեց ..շատերի հետ եմ ծանօթացել, բայց Վահան Յովհաննիսեանի հետ այս ծանօթութիւնը մնաց յիշողութեանս մէջ, շատ տպաւորուած էի:
Յետագայում հարցազրոյցների համար հանդիպում էինք, այնքան էինք խօսում առանց ձայնագրիչի, որ վերջում մնում էի առանց այդ օրուայ նիւթի…. Հայ քաղաքական կեանքից հեռացաւ խարիզմատիկ քաղաքական գործիչը, ուժեղ անհատը, մարդը, միտքը…
Ազգային Ժողովի Հայաստանի Հանրապետական Կուսակցութեան խմբակցութեան պատգամաւոր՝ Մարգարիտ Եսայեան
*
Վահան Յովհաննիսեանն այլեւս մեզ հետ չէ: Նրա անժամանակ մահը ծանր կորուստ է բոլորիս համար: Ազգային պայքարի, պետականութեան կերտման, քաղաքական վայրիվերումների բարդ ու դժուարին ճանապարհ անցած պետական, քաղաքական-հասարակական գործիչն իր ողջ կեանքը նուիրեց մեր երկրին ու ժողովրդին` իր լայնախոհութեամբ ու շրջահայեացութեամբ միշտ վեր կանգնելով կուսակցական գործունէութեան սահմանագծից եւ նուիրուելով ազգային ու հասարակական շահերի պաշտպանութեանը: Բարձր գիտութեան, հայրենասիրութեան ու նուիրումի շնորհիւ Վահան Յովհաննիսեանը մեծ աւանդ ունեցաւ մեր երկրի զարգացման գործում` իր իւրօրինակ, վառ կերպարով զարդարելով քաղաքական դաշտի ներկապնակը: Իմ եւ Հանրային խորհրդի անունից խորին ցաւակցութիւն եմ յայտնում անուանի գործչի մահուան կապակցութեամբ` վշտակցելով նրա ընտանիքին, հարազատներին ու մտերիմներին:
Հ.Հ. Հանրային խորհուրդի նախագահ Վազգէն Մանուկեան
