0
0
ԴՈԿՏ. ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԷՖԵԱՆ
«Ոչ ոք ըսաւ-հէք տըղայ
Արդեօք ինչո՞ւ կը մըխայ
Թերեւս ըլլայ գեղանի,
Թէ որ սիրեմ, չմեռնի»:
ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆ
Միամիտ, միամիտ 20-ամեայ, անփորձ, մարդկային յարաբերութիւններին անտեղեակ մեր սիրելի բանաստեղծ Պետրոս Դուրեա՛ն, քո շրջապատից սպասում էիր մարդկային մի փոքր ուշադրութիւն, աննշան հոգատարութիւն, մեղմելու միայնակ կրող քու ծանր բեռդ, քու ներքին ալեկոծումներդ:
Շրջապատի, մարդկանց, իրար հանդէպ անտարբերութեան մասին 1870-ականներին դառնութեամբ գրած քո բանաստեղծական տողերը մօտ երկու դար դեռ շարունակում են անփոփոխ մնալ, աւելի ընդարձակուելով` դառնալ երկրագնդի մարդկութեան դիմագիծ, ոչնչացուող փոքր ազգերի անուշադրութեան մատնուած, արհամարհուած ճիչ:
Տառապանքի քո այս տողերով 2 դար հեռաւորութիւնից, քո անձնական ապրումը ընդհանրացնելով, ուզում եմ բարձրաձայնել, տեղեկացնել սաւառնող հոգուդ, որ մարդկութեան անտարբերութիւնը շարունակւում է նոյն ձեւով, չտեսնելու տալով, օգնութեան ձեռք չմեկնելով իր կողքին մեռնող, հոգեվարք ապրողներին, մինչեւ իսկ` բնաջնջուողներին:
Ցաւօք, քո երիտասարդ, լուսաւոր հոգին չհասաւ այն փորձութեան, որ ընկալէր վաղուց հաստատուած ճշմարտութիւնն այն մասին, որ մխիթարութիւն հայցողները, երբեք հոգատարութեան չեն արժանանում շրջապատի, առաւել եւս մարդկութեան կողմից:
Քեզանից յետոյ, ահռելի փորձութիւններից անցած երկդարեայ շնչահեղձ մեր վազքի մէջ, որպէս ժողովուրդ, արդէն գիտակցած լինելու փոխարէն կեանքի հաստատած ճշմարտութիւնը, նոյն խոնարհութեամբ կարեկցանքի յոյսը հասցրինք մեր օրերը այն համոզմունքով, որ ի վերջոյ մարդկութիւնը իր արագընթաց կրթութեան երթում օգնութեան ձեռք կը մեկնի` փրկելու մեզ մեր գործած ճակատագրական սխալներից:
Նաեւ 100 տարուց աւել սպասեցինք, որ օտարները լուծեն մեր Դատը, բնականաբար մեր թուի չափ մեր այս փոքր մտածողութեամբ. այսօր ոչ միայն դատարկաձեռն ենք, այլ ամօթահար, գլխիկոր, կրկին ոչնչացման եզրին ենք կանգնած:
Աւարտին է մօտենում 2024 թուականը` աշխարհին «ընծայած» պատերազմներով, զոհերով, Ցեղասպանութեամբ, քաղաքների եւ պետութիւնների խորտակումով, միլիոնաւոր տեղահանուած, անորոշութեան հայեցողութեանը մատնուած ժողովրդներով:
Այսօրուայ իրականութիւնը, որի խորքը վիրաւորական է իւրաքանչիւր գիտակից մարդու համար, առաւել հաստատումն է ոչնչացումը արդարացնող ուժեղների քաղաքականութեան, որից մենք` հայերս, ամբողջովին կտրուած ենք ապրում:
Աշխարհը կողոպտած, իրենք իրենց սպառած հզօրները, ձեռքերը տարածած ամէնուրեք, փորձում են վերջին շնչում որքան հնարաւոր է շատ պոկել, տարբեր անուանումների տակ կողոպտել, երկրներ կործանել, թոյլ չտալ` ոտքի կանգնելու բոլոր նրանց, որոնք իրենց պատմական հողերի վրայ են, որոնք մերժում են իրենց տարածքները բաժան-բաժան անել, իրենց հողի հարստութիւնը ամբողջովին զիջել, որոնք պայքարում են` որպէս ազգ չոչնչանալու:
Մահն ու աւերը, քաղաքները փլատակների վերածելով` տեղաբնակներին բնաջնջելը արդէն այնքան սովորական երեւոյթ է դարձել եւ առաւել սովորական` այդ կործանարար միջոցները արդարացնող բոլոր կեղծ պատճառները, որ այլեւս ոչ մէկն է հետաքրքրւում դրանցով:
Հզօր պետութիւնները վստահ լինելով, որ ոչ մէկը պիտի համարձակուի մահուան շեմին կանգնած ազգին, երկրին, օգնութեան ձեռք մեկնելու եւ բացայայտելու նրանց ոչնչացման իրական պատճառը, անկաշկանդօրէն շարունակում են իրենց աւերիչ քաղաքականութիւնը: Եւ ինչո՞ւ չշարունակեն, երբ իրենց թիրախաւորած երկրներում գտնում են պատրաստակամօրէն իրենց ծառայող ստահակների, որոնց ձեռքով էլ իրականացնում են երկրների կործանումը, այնպէս, ինչպէս մեր երկրում հեշտօրէն գտան ներկայ վարչապետին եւ նրա անձնակազմին:
Մինչ աշխարհը այս կործանարար փոթորկումներով է աւարտում այս կործանարար տարին` 2024 թուականը, մենք ազգովին շարունակում ենք նոյն հնազանդութեամբ լսել ու դեռ հետեւել մեր երկիրը կործանող ներկայ ծախու իշխանութեան արդարացնող ճառերին (որոնց մէջբերումն անգամ նուաստացուցիչ է ուղեղ ունեցող իւրաքանչիւրին), շարունակելով թոյլ տալ իրեն իշխանութեան մնալու` վերջնական կործանման տանելու համար երկիրը:
Մեր ճակատագրի հանդէպ շարունակուող մեր ցաւալի անտարբերութեան կողքին, այս օրերին ականատես ենք անմիջական մեր հարեւան երկրներում տեղի ունեցող հիմնայատակ փոփոխութիւններին, որը ահազանգ է ոչ միայն աշխարհաքաղաքական ուժերի փոփոխութեան, այլ` երկրների նոր սահմանների տեղաշարժման, որը կարծում եմ այս անգամ գոնէ արթնացումի պարտադրանք պիտի լինի մեզ համար, մեր երկրի ապագայ գոյութեան հրատապ հարցի համար, քանզի արհաւիրքը մեր անպաշտպան սահմաններին է մօտենում:
Վերջերս աշխարհը լուռ ու անտարբեր ականատեսը եղաւ հզօրների ծրագրած Սուրիոյ վերջնական անկումին: Արեւմուտքը, որը սկսած 2011թ. փորձում էր այս ծրագիրը իրականացնել, 13 երկար տարիներ ներքին խլրտումներով, պատերազմով, ռմբակոծումներով, տնտեսութեան ոչնչացմամբ, հարիւր հազարաւոր զոհերով, միլիոնաւոր տեղաբնակներին անապատների բնակիչներ դարձնելով` վերջապէս յաջողուեց: Եւ այսօր աշխարհը ականատես է այդ «յաղթանակին», որը սուրիացի ժողովուրդը գրկաբաց է ընդունում` առանց հասկանալու հետագայ անորոշ ու մշուշոտ գալիքը, այնպէս, ինչպէս մենք ընդունեցինք 2018-ին մեզ պարտադրուած այսօրուայ իշխանութեան «յեղափոխութիւնը»:
Ինչպէ՞ս հասկացնել ժողովրդին, որ երբ Արեւմուտքը ծրագրում է ոչնչացնել մէկ այլ երկիր, երբեք բացայայտ չի գործում: Միշտ նոյն, արդէն փորձուած, յաջողութեան հասած ծրագրով է գործում, երբեք չի շտապում, հիմնականում միշտ ստուերում է գործում` օգտագործելով տեղաբնակ գործակալներին: Նախկին օրինակները շատ են եւ ամբողջովին բացայայտուած, կրկնութեան կարիք չկայ:
Իմ նպատակը Սուրիոյ իրավիճակին գնահատանք տալը չէ, եւ ոչ մէկ յաւակնութիւն ունեմ քննադատելու ազատութեան տենչով ետ իր երկիրը շտապող ժողովրդին:
Միեւնոյն ժամանակ, որպէս մտածող եւ վերլուծող, չեմ կարող յիմար ձեւանալ եւ ընդունել այն քարոզչութիւնը, որով շեփորահարւում է Սուրիոյ «ազատագրումը»:
Որքան էլ տարօրինակ ու զաւեշտական է հնչում, եւ գաղտնիք չէ արդէն, ոչ շատ առաջ, որ Ամերիկայի կողմից նախկին պահանջուածին այսօրուայ հերոսացումը, այս երկրի գլխաւոր լրատուական կենտրոններում նրա յայտնուելն ու նրան որպէս փոխուած հերոս ներկայացնելը, միլիառների տեղատարափով երկիրը մասնատելու ուղի է:
Այս ամէնը ուղղակիօրէն բացայայտումն է այն գործարքի, որ այս հզօր երկիրը ինքը ստեղծում, միլիոնաւոր տոլարներով սնում է տարբեր անուններով կասկածելի կազմակերպութիւններ, նախ վարկաբեկում, յետոյ նրանց հարկ եղած դէպքում օգտագործում է տարբեր երկրների իշխանութիւններ տապալելու համար: Ի՞նչ կայ որ, կարելի է նաեւ ժամանակաւորապէս հերոսացնել նրանց` որպէս իրենց գործարքի վարձատրութիւն: Շատ հնարաւոր է, որ վաղը ամբողջ ծերակոյտը ոտքի կանգնի ծափահարութիւններով ողջունելու Ժուլանիին, այնպէս, ինչպէս Զելենսքուն են ընդունում:
Հզօրների համար կարեւոր չէ, թէ որքա՛ն ժողովուրդ է տեղահանւում, որքա՛ն սպաննւում, որքա՛ն երեխաներ են հաշմանդամ ու որբ մնում, որքա՛ն քաղաքներ, դպրոցներ, հիւանդանոցներ ու հաստատութիւններ են աւերւում: Կարեւորը` ամբողջական երկրի մասնատումը, այն մշտապէս անհանգիստ պահելն է, եւ եթէ նախկինում ժողովրդավարութիւն անուան տակ էր արւում, այսօր Իսրայէլի վտանգ սպառնացող իրաւունքով են գործում:
Կարծես Թուրքիոյ հիմնադրած 1915 թ. դեռ չի տեղաշարժուել, այլ դարձել է ժողովուրդ բնաջնջելու, երկիր գրաւելու սրբագոյն ձեռնարկ-դասագիրք, որը 100 տարուց աւել ամենայն մանրամասնութեամբ սերտում-օգտագործում են հզօրները` նոյն յաջողութեամբ, նոյն անպատժելիութեան օրէնքով ապահովուած:
Թէեւ արդէն 21-րդ դար ենք հասել, առաւել զարգացած, տիեզերքը գրաւած աշխարհում ենք ապրում, երկրագնդի մարդկութեան հետ հաղորդակցութիւնը դարձել է ակնթարթի հարց, եւ սակայն սուտը, զրպարտիչ քարոզչութիւնն ու ոճիրը կոծկելու միջոցները նոյնն են մնացել, աւելի բազմացել:
Այս զարգացած աշխարհի մարդկութեան առջեւ բացայայտօրէն վերացնում, արմատախիլ են անում մի ողջ հինաւուրց ժողովուրդի` պաղեստինցիներին, հողին են հաւասարեցնում նրանց ստեղծածն ու երկիրը` դարաւոր Պաղեստինը, եւ աշխարհը լուռ դիտում, չի կասեցնում ո՛չ ռմբակոծումը, ո՛չ սովամահ եղող ժողովրդի ջարդը:
Թոյլ են տալիս, որ հարիւր հազարաւորներ բաց երկնքի տակ ռմբակոծուեն, սովամահ լինեն եւ աստիճանաբար ոչնչանան, իսկ Իսրայէլը նրանց հողերի տէրը դառնայ` ընդարձակելով իր անընկճելի հզօրութիւնը Միջին Արեւելքում:
Ինչպէս տեսնում ենք այս օրերին, Համաս եւ Հըզպալլա անուանումները բացասական, մարդկութեան համար այնքան վտանգաւոր են, որ բացայայտօրէն նրանց ոչնչացնելու անուան տակ երկրներ ու ժողովուրդներ վերացնելը անպատժելի արդարացումներ են: Կարեւոր չէ այդ կազմակերպութիւնների իրական գործունէութիւնն ու պահանջը լուսաբանել աշխարհին, դրանք որքան սխալ ներկայացուեն, այնքան շատ երկրներ ու ժողովուրդներ կ՛արդարացնեն նրանց ոչնչացումը:
Իսրայէլը, ինչպէս միշտ եւ առաւել եւս այս վերջին տարում, իր թիկունքին ունենալով հզօր Ամերիկան, նրա պատերազմասէր իշխանութեան հովանաւորութեամբ եւ որպէս փորձառու ազգասպան գործակից Թուրքիան, միասնաբար հնձում են Միջին Արեւելքը` իւրաքանչիւրը իր շահին ծառայեցնելով այն:
Ո՛չ միջազգային դատարանները, ո՛չ նրանց որոշումները, կամ դատապարտումները դոյզն անգամ չեն ազդում ինքն իրեն աշխարհի տիրակալ հռչակած Իսրայէլին:
Պաղեստինցիներին եւ նրանց հովանաւորներին վերջնականապէս ոչնչացնելով, տարածում, ամրացնում է իր երկիրը` քաջ գիտենալով տարածքի եւ երկիր ունենալու ուժը: Իր դէմ գործուած Ողջակիզումը դրօշակ դարձրած ծածանելով` հպատակօրէն ծնկի է բերում աշխարհին:
Թուրքիան օգտուելով նրա ամբարիշտ կեցուածքից, որպէս փորձառու, մեծագոյն ոճրագործ եւ ուժեղ երկիր, ինքն էլ աշխարհի անպատժելիութեան օրէնքով արդէն պաշտպանուած, այդ տարածաշրջանի խառնակութիւնը օգտագործում է ետ գրաւելու Ա. Համաշխարհային պատերազմում կորցրած իր տարածքները` նախկին կայսրութիւնը վերակենդանացնելու:
Ցաւալիօրէն այս տիրող իրավիճակում մենք ոչ միայն տեղ չունենք, այլ ներկայ իշխանութեան պատճառով ողորմածաբար մեր ձեռքում մնացածը պահպանելու գիտակցութիւնն ու կարողութիւնն անգամ չունենք, քանի որ ունեցածին տէր կանգնելու հոգեբանութիւնից ու մտածելակերպից հեռացած, օտարին ծառայող մի ոչնչութեան հետեւորդ ենք դարձել, անլեզու, անիրաւունք համայնք, ոչ թէ ժողովուրդ, ոչ թէ մեր իրաւունքների համար պայքարող: Աւելի՛ն. Ատրպէյճանի քմահաճոյքի պատրաստակամ կամակատարը դարձել, նրա թելադրանքով, նրա հրամաններով առաջնորդուող երկիր ենք ընդամէնը:
Մենք նոյնիսկ չենք ընկալում, որ արդէն փոխուել է երկրների հզօրութեան չափանիշը, այն ոչ միայն իրենց ռազմական հզօրութեամբ, այլ նաեւ տնտեսական հզօրութեամբ է չափւում, ահա թէ ինչո՛ւ սնանկացած Եւրոպան եւ հզօր Արեւմուտքը սարսափահար հետեւում են Չինաստանի վերելքին:
Իսկ մենք, մեր ռազմական ուժի հետ մէկտեղ, ոչ միայն Արցախի մեր կայուն ապահովութիւնը յանձնեցինք, այլ նաեւ` նրա լեռների տակ ամփոփուած անյատակ հանքերը, սփռուած դաշտերի ու հոսող ջրերի, հազուագիւտ բնական տաք աղբիւրների, անտառների անտակ հարստութիւնները, որը մեր սերունդներին բաւարարող պաշար էր լինելու` հզօրացնելով նաեւ մեզ, շատ հանգիստ, առանց ձայն ու ծպտունի` յանձնեցինք թշնամուն, Թումանեանի Բարեկենդանի նման, այդ ամէնը յայտարարելով թշնամունը եւ հիմա ձեռնունայն օտարի դռներն ենք թակում օգնութեան համար:
Իւրաքանչիւր շատ թէ քիչ արժանապատուութիւն ունեցող ժողովուրդ պէտք էր արդէն դուրս նետած լինէր կաւատի տեսքով, ականջները կախ, մէջքը ծռած, օտար պետութիւնների դռներում սողացող ներկայ իշխանութեան եւ նրա ողջ անձնակազմին, սակայն, ցաւօք, պարզւում է, որ մենք կորցրել ենք նաեւ ժողովուրդ հասկացողութեան ոգին եւ այլեւս ոչ մէկին չենք կարող մեղադրել, երբ մեզ օգտագործում են իրենց շահերի համար միայն, թէկուզ` մեր ոչնչացման հեռանկարով:
Կարիք կա՞յ յիշեցնելու, որ այդ նոյն Եւրոպան, ողջ աշխարհը, ինչպէս անծպտուն, դիտորդ դարձած` հետեւեց, թէ ինչ վայրագ միջոցներով, իր առօրեայով զբաղուող, խաղաղ բնակչութեան ձեռքի հեռախօսները նրանց ձեռքերի մէջ պայթեցնելով, գիւղերն ու քաղաքները, բնակելի շէնքերը իրարայաջորդ ռմբակոծելով, միջազգային բոլոր օրէնքները արհամարհելով` Իսրայէլը աւերեց եւ դեռ շարունակելու է իր աւերը Լիբանանում: Միակողմանի, լպիրշ յանդգնութեամբ, փորձում է ոչնչացնել Միջին Արեւելքի հնագոյն այդ քաղաքը` Փիւնիկը, ինքնիրեն պաշտպանելու համար գրեթէ բանակ անգամ չունեցող երկիրը:
Լիբանանը մեր երկրորդ հայրենիքն է եղել մինչ օրս, ուր այնքան բարեացակամօրէն հաստատուել էին Ցեղասպանութիւնից փրկուած, թշուառ ու անօգնական մեր ծնողները, որոնց աշխատասիրութեամբ ու ներդրումով բարգաւաճեց այդ երկիրը: Այդ հողի վրայ ամրանալով` նրանք ստեղծեցին մեր անկրկնելի ազգային բարձրագոյն հաստատութիւնները, սերունդներ դաստիարակեցին եւ այդ երկրի երբեք հայրենիք չտեսած սերունդից հայրենասիրութեան արթնացում ներարկեցին մեր հայրենիքին:
Այդ սերունդը հնարաւորութեան սահմաններում պաշտպանեց այն ամէնը, ինչ ստեղծել էին: Նրանք դիմացան երկարատեւ հիւծիչ պատերազմներին, եւ մինչ այսօր դեռ այդ հողի վրայ ապրող, արարող ժողովուրդ ունենք, դպրոցներ, բուժկենտրոններ, հայապահպանման հսկայական ազգային հաստատութիւններ: Ի՞նչ է լինելու նրանց ճակատագիրը, ինչպէ՞ս ենք փրկելու այդ ամէնը ներկայ իրականութեան կործանարար քաոսից եւ յատկապէս` մեր երկրի անորոշութեան մատնուած ճակատագրում:
Արդէն երկարատեւ պատերազմից հիւծուած եւ դժուարութեամբ իր առօրեան հայթայթող մեր հայրենակիցները ինչպէ՞ս են դիմակայելու այս ամէնը:
Քանի՞ անգամ կարելի է պատերազմի արհաւիրք ապրել: Քանի՞ անգամ կարելի է կորցնել, դեռ քանի՞ սերունդ են ռմբակոծումների տակ, ապաստարաններում հասակ առնելու, ահ ու սարսափով իրենց կեանքը սկսելու եւ նոյն միջավայրում շարունակելու: Եւ ցաւալի չէ՞, որ մենք չենք կարողանում օգնութեան ձեռք մեկնել կրակէ այդ փոթորկումի մէջ մաշուող մեր ժողովրդին:
Մեր միւս, նոյնքան հարազատ երկրորդ հայրենիքը` Սուրիան, Միջին Արեւելքի այդ ինքնատիպ միջնաբերդը, հազար ու մի թելերով կապուած մեր գոյութեանը, իր ճանապարհները, մեր ժողովրդի մասունքներով լեցուած ողջ երկիրը, իր անապատները, գետերն ու կիրճերը, բլուրները, այս ամէնը կարողութեան սահմաններում յարգանքով ու խոնարհումով պահպանել, տեղ են տուել մեզ եւ սրտի անասելի կսկիծ է տեսնել, թէ ինչպէ՛ս վերջին տարիներին այդ ամէնը քարուքանդ եղաւ, իսկ այսօր ոտնատակ է գնում եւ շուտով բաժան-բաժան լինելով` կորցնելու է ե՛ւ իր պատմական տարածքները ե՛ւ իր դարաւոր դիմագիծը, այնպէս, ինչպէս` Արցախը:
Համան, Հալէպը իմ ծնողների փրկութեան առաջին հանգրուաններն են եղել: Ինքս ծնուել եմ Հալէպում եւ իմ ենթագիտակցութեան բաւիղներում տեղաւորուած այդ երկրի եւ քաղաքի գոյութիւնը իմ էութեան մասն է կազմում, նրա բռնագրաւումը թուրքերի կողմից ինձ ետ է տանում 1915 թիւ, նրա անապատով փախչող իմ մեծ մօր եւ հարիւր հազարաւորների կանչը արթնացնում իմ մէջ:
Անպատժելիութեան պատմուճանով քողարկուած այս արիւնարբուները մինչեւ ե՞րբ են աշխարհը ծուատելու:
Միջին Արեւելքի այս ողջ փոթորկումների մէջ, որը ահազանգ է նաեւ մեզ համար, մեր ողորմելի իշխանութիւնը շարունակում է ամրանալ, սողալ եւ օգնութիւն խնդրել ումից հնարաւոր է, իր գործած չարիքները կոծկելու համար: Նրա հոգն անգամ չէ Սուրիայում ծայրայեղականների ոտքի տակ տապալուող իր ժողովուրդը, նրանց ճակատագիրը, այլապէս Սուրիայից իր դեսպանատան պաշտօնեաներին փրկելու հետ մէկտեղ այնտեղ ապրող իր ժողովրդի մասին պիտի հոգար նաեւ: Չէ՞ որ, ըստ միջազգային օրէնքի, իւրաքանչիւր երկրի ղեկավար առաջին հերթին զգուշացնում, ետ տուն է բերում վտանգի տակ գտնուող իր ժողովրդին:
Մի՞թէ չէք տեսնում դէպի կործանում առաջնորդուող մեր ապագան: Մեր ողջ տարածաշրջանը պայթուցիկ վտանգի մէջ է, եւ դեռ մենք հանգիստ անտարբերութեամբ շարունակում ենք մեր խրախճանքները:
Գուցէ ձեր յոյսերը դեռ կապում էք Արեւմուտքի եւ Եւրոպայի օգնութեան հետ, ոգեւորուած էք նրանց սուտ խոստումներով: Ցաւում եմ հիասթափեցնելու, որ նրանցից ոչ մէկը մտադիր է զօրք ուղարկել մեր երկիրը պաշտպանելու Ատրպէյճանի նոր ոտնձգումից:
Ձեր ապագան անհոգութեան մատնելու, դեռ այս վարձկան իշխանութեան վստահելու փոխարէն` հետեւեցէք լուրերին եւ այդ երկրների քաղաքականութիւնը բացայայտող համարձակ վերլուծաբաններին:
Այսօր, աշխարհի այս բացայայտ վայրենացումը, շահերի առուծախը, հունից հանել է լուրջ մտածողներին: Յայտնի վերլուծաբաններ, տնտեսագէտներ, լրագրողներ, մինչեւ իսկ նախկին զինծառայողներ, զօրավարներ բացայայտօրէն քննադատում են իրենց իսկ երկրների ռազմատենչ քաղաքականութիւնը, առանց քողարկումի ներկայացնում այն բոլոր աւերածութիւնները, որոնք մինչ այդ սուտ քարոզչութեամբ, որպէս արդարացում, ներկայացուել է ժողովրդին եւ աշխարհին:
Ո՞ւմ ենք սպասում մենք, երբ տեսնում ենք, որ մեր մեծագոյն թշնամին` թուրքը, արդէն իր հնագոյն ծրագիրը իրականացնելու սանձարձակ երթի մէջ մեր շեմին է:
Մենք էլ Լիբանանի պէս բանակ չունենք, նոյնիսկ երկիրը պաշտպանող իշխանութիւն չունենք: Առաջին իսկ պահին նրանք կը յանձնեն երկրի այս մնացած մասն էլ, այնպէս, ինչպէս յանձնեցին ողջ Արցախը:
Ո՞ւմ վրայ է մեր յոյսը: Կարեկցանք հայցող մեր հինաւուրց բնաւորութեա՞ն, թէ՞ Եւրոպայի խոստացեալ օգնութեան: Յիշեցնեմ, որ մեր յոյս ու հաւատ Եւրոպան չկարողացաւ օգնել Լիբանանին, նրա հոգատարը լինելով հանդերձ:
Ժամանակն է` արթնանանք մեր թմբիրից եւ լրջօրէն մտածենք մեր երկրի վաղուայ գոյութեան մասին, որովհետեւ թեւակոխում ենք մի նոր թուական` 2025թ, որը լի է նոր վտանգներով: Մեր ծոյլ անտարբերութիւնը հին տարուայ հետ անվերադարձ ուղարկենք պատմութեան գիրկը եւ փորձենք այս եկող տարում ազատագրուել նախկին սխալներից, մեզ ամբողջովին կործանում տանող, թշնամու կամակատարը դարձած ներկայ իշխանութիւնից, քանի դեռ մեր ոտքերի տակ թէկուզ շատ փոքրիկ, բայց հայրենի դարաւոր հողն է:
