0
0
ԳԱՐԵԳԻՆ ՔԱՀԱՆԱՅ ՊԵՏՈՒՐԵԱՆ
Աստուածային գերագոյն պարգեւը մարդ արարածին համար, իրեն շնորհուած կեանքն է, այն իրավիճակն ու գոյութենական իրականութիւնը, ուր մարդը ինքզինք կեանքի ու շարժումի մէջ կը տեսնէ: Աստուած օժտեց մարդ արարածը բանականութեամբ, որ անոր տուաւ վայելելու եւ ճաշակելու բոլոր այն բարիքները, որ Աստուած անոնցմով լիացուց տիեզերքը:
Մարդը միշտ հետամուտ եղած է գիտնալու աւելին, ինչ որ իրեն սահմանուած է գիտնալ: Մարդկային միտքը դարեր շարունակ պայքարած է տգիտութեան, անգիտութեան եւ գիտութեան մէջ անբաւարարութեան հարցով: Գիտութիւնը այն իրողութիւնն է, որ մարդուն ուղեղը արթուն կը պահէ եւ հետաքրքիր, այն բոլոր երեւոյթներուն, իրավիճակներուն եւ կացութեանց, որոնց ինք նախապէս անգէտ էր:
Գիտութեան բերած բարիքներուն շուրջ, եթէ փորձենք արծարծել, զայն չենք կրնար թուղթի վրայ արժեւորել կամ սահմանափակել, այլ երբ մուտք գործենք գիտութեան ովկիանին մէջ, միայն այն ատեն կրնանք գիտնալ ու զգալ, թէ որքա¯ն լայնածաւալ ու մտային բարձր մակարդակ վայելող ասպարէզ մըն է գիտութիւնը:
Աստուած այնպիսի միտք մը տուաւ մարդուն, որ միշտ փնտռտուքի մէջ պիտի պահեր մարդուն էութիւնը, միշտ պիտի փորձեր աւելին եւ աւելին սորվիլ, բարձր մակարդակի հասնիլ, մէկ խօսքով միշտ դէպի բարձր ու մինչեւ անհունին գիտութիւնը հասնելու տենջը ցանեց մարդուն մէջ:
Գիտութեան առաքելութիւնը կը կայանայ այն իրողութեան մէջ, որ ճշմարիտ ու կեանքը ազնուացնող գիտութեան կը հասցնէ մարդը, իր իսկ մտային կարողութեամբ: Գիտութիւնը կը դադրի ճշմարիտ գիտութիւն ըլլալէ, երբ կը սկսի զբաղիլ մարդկային արժէքները նուաստացնող եւ մարդու արժանիքներն ու իր Աստուածային պատկերը աղաւաղելով:
Գիտութիւնը ամէն բանէ առաջ մեզ կþառաջնորդէ այն մեծ Գիտութեան, որ ակունքն է ամէն տեսակ գիտութեանց ու մայրը ամէն գիտութիւններու՝ Աստուծոյ գոյութեան գիտութեան: Ամէն գիտութեան սկիզբ, կը պատկանի Աստուծոյ իմաստութեան, օգնականութեան, թոյլտուութեան ու իշխանութեան: Եթէ մեր ունեցած գիտութեամբ չենք կրնար հասկնալ ու քննել Աստուծոյ գոյութիւնն ու ամենազօրութիւնը, այդ մէկը գիտութիւն չի սեպուիր այլեւս, կամ աւելի ճիշդ բնորոշումով, բարիի գիտութիւն չի համարուիր, այլ մարդկային ուղեղը չարին յանձնելով ու չարութիւն խորհելու գիտութեամբ զբաղուիլ, որ սատանային հնարքն ու գործունէութիւնն է մարդուն մէջ:
Ի՞նչ օգուտ ունի մեր ունեցած կամ հետապնդած գիտութիւնը, երբ անիկա մեզ պիտի առաջնորդէ կասկածներ ու մտահոգութիւններ ունենալու Աստուծոյ ու Իր կատարելութեան շուրջ: Ի՞նչ օգուտ ունի մեր ունեցած կամ ամբարած գիտութիւնը, երբ մեզ հեռու կը պահէ զանազան պատճառներով Ամենամեծ ու հանճարեղ գիտունէն, գիտնականններու Գիտնականէն, իմաստուններու Իմաստունէն՝ Քրիստոսէն:
Ճշմարիտ գիտնականն ու իմաստունը այն անձն է, որ կը ճանչնայ Աստուծոյ իմաստութիւնը, ինքզինք հաւասար չի նկատեր Աստուծոյ իմաստութեան ու գիտութեան, այլ միշտ կը խնդրէ Աստուծոյ իմաստութիւնը, կառավարելու համար իր մարդկային գիտութիւնը, որ չըլլայ թէ շեղի ու թեքի ճշմարիտ գիտութենէն: Գիտութիւնը շատ մեծ բարիք մըն է մարդկութեան, սակայն եթէ երբեք կորսնցնէ իր էութենական իմաստը, այլեւս կը դադրի գիտութիւն ըլլալէ, վերածուելով մոլորութիւն ջամբող, շուարցնող, այլայլեցնող ու տարտղնող իմաստութեան:
Աստուծոյ մասին մտածելը, ճշմարիտ եւ Աստուածահաճոյ կեանքին մասին խորհրդածելը, Աստուծոյ կամքը փնտռելն ու գործադրելը, ամենամեծ գիտութիւնն է: Այս տեսակի գիտութիւնն է, որ մեզի հանճար կը դարձնէ, որովհետեւ միակ Հանճարին մասին գիտնալու գիտութիւնն է:
Բոլոր տեսակ այլ գիտութիւնները երբեք չեն կրնար վերջնականապէս ու արմատական լուծումներու յանգիլ, անպայման մնալով թերի, սակայն Աստուծոյ ճշմարիտ գիտութիւնը ունեցող ու զայն Աստուածային Իմաստութեամբ կառավարող անձը, ինքնաբերաբար կþունենայ կատարեալ գիտութիւնը, որովհետեւ Աստուած մեզի յանձնեց ճշմարիտ գիտութեան բանալիները, որ կը գտնուի Քրիստոսի Աստուածութեան դաւանանքին մէջ:
Մեծագոյն, լաւագոյն, ամենաճշգրիտ գիտութիւնը կը սորվինք նախ Աստուածաշունչէն: Գիտութիւնը Աստուծոյ ձեռքն է եւ Աստուած է, որ կու տայ գիտութեան միտքն ու կարողութիւնը: Երբեք պէտք չէ մօտենալ հպարտութեամբ եւ գորոզութեամբ: Ի՞նչ մակարդակի գիտութեան որ հասնինք, պէտք է միշտ փառքն ու պատիւը նախ Աստուծոյ ընծայենք եւ մեր գիտական որոնումներու արդիւնք եղող գիւտերը Աստուծոյ վերագրենք:
Գիտութիւնը միշտ բարի նպատակի մը համար գոյութիւն ունեցած է եւ ունի, սակայն գիտութիւնը այս օրերուն դժբախտաբար սկսած է ունենալ իր հակապատկերը մարդկային ընկերութեան մէջ: Գիտութիւնը սկսած է վերածուիլ չարութեան գործիքի, աւերումներու, մարդուն միտքն ու հոգին պղտորելու եւ անմարդկային երեւոյթներու գործադրութեան:
Կը գտնուինք մեծ պահքի շրջանին մէջ, այնպիսի ժամանակաշրջան մը, որ մեզի առիթը կÿընձեռէ աւելի մօտէն ճանչնալու զԱստուած եւ հասնելու իսկական գիտութեան: Աղօթքն ու ապաշխարութիւնը մեզ կը զետեղեն ճշմարիտ ու ապահով գիտական ճամբուն մէջ: Առակաց գիրքը սքանչելի կերպով կը նկարագրէ ճշմարիտ իմաստութիւնն ու գիտութիւնը ըսելով. »Իմաստութեան սկիզբը Տիրոջ վախն է« (Առակաց 1.7):
Բուն Բարեկենդանը յաջորդող երկրորդ Կիրակին, մեր եկեղեցական հայրերու շատ գեղեցիկ ու խորհրդաւոր բնորոշումով կը կոչուի »Անառակի Կիրակի«: Հիմնուելով Նոր Կտակարանի Անառակ որդիի առակին վրայ (Ղկ 15.11-32), եւ մարդ արարածին Աստուծմէ միշտ հեռու մնալու փորձութեան երեւոյթին որպէս նշան, եկեղեցւոյ հայրերը լաւագոյնս մտածած ու ներմուծած են այս առակը, ի նշան մարդուն միշտ Աստուծմէ հեռու մնալու կամաւոր ընտրութեան:
Օրուան շարականներն ու աղօթքները, իսկապէս խոր գիտակցութեան եւ ինքնաճանաչման արտայայտութիւններ են, որոնց իւրաքանչիւր քրիստոնեայ պէտք է լաւապէս ու գիտակցութեամբ մօտենայ: Անառակ որդին հեռացաւ իր հօրմէն, ճշմարիտ գիտութեան փոխարէն գնաց ու հետեւեցաւ խախուտ, անհիմն ու վաղանցուկ վայելքի գիտութեան, սակայն միշտ մնալով ճշմարիտ գիտութեան ծարաւով, եւ օր մը ետ վերադառնալու հրամայականով: Ճիշդ նոյնն է պարագան իւրաքանչիւր մարդ արարածի, երբ թողնելով գիտութեան ու ապահովութեան աղբիւրը, հետամուտ կÿըլլայ ու իր կեանքը կը վատնէ սին երեւոյթներու ու անհիմն գիտութիւններու ետեւէն վազելով:
Սքանչելի Աստուածաբանութեան ու մեկնաբանութեան արդիւնք եղող շարականը, հետեւեալ ձեւով կը նկարագրէ անառակութեան վիճակէն դէպի ետ դարձի ու զղջալու խնդրանքը.- »Ընդ անառակին որդւոյ գոչենք առ Հայրդ գթած, մեղաք յերկինս եւ առաջի Քո, քաւիչ յանցանաց, ել ընդ առաջ սիրով գրկեա համբուրիւ. մաքրեա զմեզ ի մեղաց մերոց« (Անառակ որդիին հետ կը գոչենք ու կþաղաչենք Քեզ ո¯վ գթացող Հայր, մեղայ երկինքին ու Քու առջեւդ, ո¯վ մեղքերու քաւիչ, ել ու Քու սիրովդ գրկէ մեզ համբուրելով ու մաքրէ մեզ մեր մեղքերէն) Օրհնութիւն ԳԿ, Կանոն երրորդ Կիւրակէին Մեծի Պահոց (Անառակին):
Այս մէկը կոչ մըն է իւրաքանչիւր քրիստոնեայի, պահ մը ինքզինք քննելու ու Աստուծոյ արդարութեան դիմաց կանգնելով, տեսնելու արժէչափը իր կեանքին եւ ունեցած գիտութեան: Տեսնենք թէ ի՞նչ են մեր հետաքրքրութիւնները եւ ինչո՞ւ կը փափաքինք գիտութիւն ունենալու, պարզապէս հետաքրքրութի՞ւն որպէս, զոր միշտ նորութիւններ կը ջամբէ մեզի, թէ իսկապէս թափանցել գիտութեան խորքը, հասնելու համար ճշմարիտ գիտութեան եւ իմաստութեան: Զգոյշ ըլլանք թէ ինչ կը սորվինք գիտութենէն եւ արթուն մնանք մեր հաւատքին մէջ, որուն ոչ մէկ տեսակ վատ գիտութիւն կրնայ ազդել կամ զայն փոխարինել:
Քառասնօրեայ Մեծ Պահքի շրջանը կրկին անգամ Աստուծոյ դառնալու, Աստուծոյ գիրկը վազելու շրջանն է, որովհետեւ Աստուած միշտ կը սպասէ արթուն ու պատրաստ իր որդիները նորէն դիմաւորելու ու զանոնք վարձատրելու Իր շնորհքովը:
