ԹՈՒՐՔԻԱ – ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՁԻՒՆՀԱԼ, ԴԺՈՒԱՐ ԾԱԽՔ ՄԸ

0 0

Ստո­րեւ յա­պա­ւու­մով, թարգ­մա­նա­բար լոյս կ’ըն­ծա­յենք »Ար­մինի­ըն Ռի­վիու«ի խմբա­գիր Աս­պետ Քո­չիկ­եա­նի մէկ գրու­թիւնը, յղուած »ISN Security Watch« հիմ­նար­կին հա­մար:  (Թարգ­մա­նեց՝ Նա­նօր Պար­սում­եան).- 

Օգոս­տոս 31ին, Թուրք­իոյ եւ Հա­յաս­տա­նի կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րը յայ­տա­րա­րե­ցին եր­կու ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րու ստո­րագ­րու­մը.- Մէ­կը՝ հաս­տա­տե­լու քա­ղա­քա­կան կա­պեր, իսկ միւ­սը՝ մշա­կե­լու երկ­կող­մա­նի յա­րա­բե­րու­թիւն­ներ:  Յայ­տա­րա­րու­թիւնը կա­տար­ուե­ցաւ եր­կու եր­կիր­նե­րու յա­րա­բե­րու­թիւնը բնա­կա­նո­նաց­նե­լու եւ սահ­ման­նե­րը բա­նա­լու ուղ­ղու­թեամբ քար­տէ­սի վա­ւե­րա­ցու­մէն գրե­թէ չորս ամիս­ներ վերջ:

Նա­եւ, եր­կու ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րու նպա­տակն է այ­լա­զան են­թա­յանձ­նա­խում­բեր կազ­մել՝ զբաղ­ուե­լու հա­մար  եր­թե­ւե­կի, առեւ­տու­րի, զբօ­սաշր­ջի­կու­թեան, եւ ամէ­նէն կա­րե­ւո­րը՝ քննե­լու հայ-թուրք յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու »պատ­մա­կան անց­եալ«ը:  Այս մէ­կը  պի­տի անդ­րա­դառ­նայ հա­յու­թեան պա­հան­ջին՝ որ Թուրք­ի­ան ճանչ­նայ Օս­մա­նա­կան շրջա­նին, քսա­նե­րորդ դա­րու սկիզ­բի հայ­կա­կան կո­տո­րա­ծը՝ իբր ցե­ղաս­պա­նու­թիւն:

Ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րուն արագ ակ­նարկ մը նե­տե­լով, յայտ­նի կը դառ­նայ որ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու բնա­կա­նո­նա­ցու­մը նա­խա­պայ­ման­ներ չու­նի:  Այս ինք­նին բա­ցա­ռիկ երե­ւոյթ մըն է, մեծ մա­սամբ քա­նի որ Թուրք­իոյ առա­ջադ­րած գլխա­ւոր նա­խա­պայ­ման­նե­րէն մէ­կը՝ սահ­ման­նե­րու բաց­ման ուղ­ղու­թեամբ, հայ­կա­կան զօր­քե­րու նա­հանջն էր Ար­ցա­խի հո­ղե­րէն, որուն հա­մար Երե­ւանն ու Պա­քուն արիւ­նոտ պա­տե­րազմ մղե­ցին 1988ի եւ 1994ի մի­ջեւ:

Այս օրե­րուն, երբ Թուրք­իոյ ար­տա­քին գոր­ծոց նա­խա­րար Ահ­մէտ Տա­վէ­օ­թող­լուն Իրաք եւ Սուր­իա կ’այ­ցե­լէ, եր­կու եր­կիր­նե­րու մի­ջեւ քա­ղա­քա­կան վէ­ճե­րը հար­թե­լու հա­մար, այն­պէս կը թուի թէ այս յայ­տա­րա­րու­թիւնը պէտք է որ լու­սա­բան­ուի իբր Թուրք­իոյ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թեան վե­րա­զարթն­ման եւ կազ­դուր­ման մաս­նիկ:

Հայ­կա­կան կող­մէ, ոչ-կա­ռա­վա­րա­կան շրջա­նակ­նե­րէն ներս, ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րու ամէ­նէն քննա­դատ­ուած հատ­ուա­ծը Երե­ւա­նի յօ­ժա­րու­թիւնն է պատ­մա­կան երկ­կող­մա­նի վե­րաքնն­ման հա­մար են­թա­յանձ­նա­խում­բի հաս­տատ­ման:  Կարգ մը ոչ-կա­ռա­վա­րա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­ներ, այս մօ­տե­ցու­մը կը սե­պեն հա­մա­հա­ւա­սար կաս­կած յայտ­նե­լու հայ քա­ղա­քա­ցի­նե­րու ընդ­դէմ Օս­ման­եան Կայս­րու­թեան գոր­ծած ցե­ղաս­պա­նու­թեան:

Ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րու միւս նշա­նա­կե­լի տար­րե­րէն մէկն է ելեկտ­րոյ­ժի մար­զէն ներս գոր­ծակ­ցու­թիւնը.- կա­րե­ւոր խնդիր մը Ռու­սաս­տա­նի հա­մար, որ Հա­յաս­տա­նի ելեկտ­րա­կա­նու­թեան ար­տադ­րումն ու բաշ­խու­մը կը կա­ռա­վա­րէ:  Այս յե­տա­գա­յին պի­տի ար­տօ­նէ որ Մոսկ­ուան ընդ­լայ­նէ իր ելեկտ­րա­կան ցան­ցը ելեկտ­րոյ­ժէ զրկուած արե­ւել­եան Անա­թոլ­ի­ան ներ­փա­կե­լով:

Դեռ այլ կա­րե­ւոր կէտ մըն ալ գո­յու­թիւն ու­նի:  Մի­աց­եալ Նա­հանգ­նե­րը որ գլխա­ւոր խա­ղա­ցող­նե­րէն մէկն է , եր­կու եր­կիր­նե­րու մի­ջեւ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու բնա­կա­նո­նաց­ման մէջ, իր շա­հը կը տես­նէ, մի­ջազ­գա­յին ահա­բեկ­չու­թեան եւ ընդ­հան­րա­պէս անվ­տան­գու­թեան բնա­գա­ւառ­նե­րէն ներս:

Վեր­ջա­պէս, Երե­ւա­նի եւ Ան­գա­րա­յի մի­ջեւ յա­րա­բե­րու­թիւն­նե­րու բնա­կա­նո­նա­ցու­մը ուղ­ղա­կի պի­տի ազ­դէ Ար­ցա­խի բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն վրայ: Պա­քուն պի­տի կորսնց­նէ սահ­ման­նե­րու փակ­ման ստեղ­ծած իրեն ի նպաստ կա­ցու­թիւնը, որուն հե­տե­ւան­քը կրնայ ըլ­լալ Երե­ւա­նի դիր­քին բա­րե­լա­ւու­մը Ատր­պէյ­ճա­նի հետ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ըն­թաց­քին:  Յա­ջորդ քայ­լը եր­կու եր­կիր­նե­րու խորհր­դա­րան­նե­րու կող­մէ ար­ձա­նագ­րու­թիւն­նե­րուն վա­ւե­րա­ցումն է, որ կրնայ պա­տա­հիլ մէկ ամս­ուայ մի­ջո­ցին, ապա Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գահ Սերժ Սարգս­եա­նի Հոկ­տեմ­բեր ամ­սուն Թուրք­իոյ մայ­րա­քա­ղաք այ­ցե­լու­թիւնը, հայ եւ թուրք ոտ­նագն­դա­կի ազ­գա­յին խում­բե­րու մրցու­մին ներ­կայ գտնուե­լու հա­մար, եւ որուն սահ­մա­նը անց­նի­լը պի­տի ծա­նուց­ուի իբր իւ­րա­յա­տուկ եւ դրա­կան երե­ւոյթ:

Կրնայ ըլ­լալ որ եր­կու եր­կիր­նե­րու կա­ռա­վա­րու­թիւն­նե­րը հա­մա­ձայ­նու­թեան ար­ձա­նագ­րու­թիւն­ներ ստո­րագ­րե­ցին, բայց ընդ­հան­րա­պէս թուր­քե­րուն եւ հա­յե­րուն մի­ջեւ նոյն հաս­կա­ցո­ղու­թիւնը չկայ…

About Post Author

admin

Happy

0 0 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

0 0 %