0
0
Լուսանկարներ` ՀԷՐԻ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆԻ
Էրիք Պօղոսեան, գլխաւոր դերասաններէն “Կարգ ու Կանոն“ (“Law & Order“) հեռուստատեսիլի շարքին եւ այլեւս դասական համարուած “Talk Radio“ մենակատարութեան մէջ, Փետրուար 2-ին, Գորնել Ակումբին մէջ, ներկայացաւ Նիւ Եորքի հայ հանրութեան, մօտ 100 հոգիի առջեւ, խօսելու համար իր դերասանական ասպարէզին, իր հայկական ինքնութեան եւ Թալէաթ փաշայի ահաբեկիչ ազգային հերոս Սողոմոն Թեհլիրեանի շուրջ իր հետազօտութեան մասին:
Երեկոն, կոչուած “Թեհլիրեանի Որոնումը“ (“Searching for Tehlirian“), կազմակերպուած էր Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Միութեան Նիւ Եորքի մասնաճիւղին կողմէ, եւ եղաւ առաջին դասախօսութիւնը Համազգայինի “Արուեստ եւ Գրականութիւն“ ձեռնարկներու շարքին:
Համազգայինի Նիւ Եորքի մասնաճիւղի ատենապետ Աւետիս Հաճեանի հակիրճ բացման խօսքէն վերջ, Էրիք Պօղոսեան, որ ներկայիս ամենէն հռչակաւոր Ամերիկահայ դերասանն է շնորհիւ իր բեմական եւ գրական վաստակին, իր զրուցադրութիւնը սկսաւ ակնարկով մը, որ կը վերաբերէր իր անցուցած մանկութեան Ուաթըրթաունի մէջ, Մասաչուսէց:
-Մեծ հայրս կ՛ըսէր, որ ամբողջ աշխարհը հայ է, որովհետեւ բոլորս Նոյէն սերած ենք, ըսաւ հռչակաւոր դերակատարը, շարժելով ներկաներուն խնդուքը:
Պօղոսեան կոչ ըրաւ նոր աչքով դիտելու իր նման հայերը, որոնք կազմաւորուած եւ մեծցած են հայ համայնքային կեանքէն հեռու, եւ որոնք իրենց հայկական ինքնութիւնը կը պահպանեն իւրայատուկ կերպով, նման այն անհատներուն, որոնք աւելի գործօն մասնակցութիւն կը բերեն գաղութային աշխատանքներուն:
Երբ սկսած է դերասանական հռչակ շահիլ, Պօղոսեան ճնշումներու ենթարկուած է իր մականունը փոխելու եւ կրելու աւելի մատչելի անուն մը հանրութեան համար:
-Միայն ահաբեկիչի դերեր պիտի տան այդ անունովդ, ըսած են իրեն:
Ինք սակայն չէ հրաժարած իր հայկական մականունէն:
Իսկ ամերիկահայեր յաճախ իրեն կու տային զանազան հարցումներ, ինչպէս.
-Ե՞րբ բան մը պիտի ընես Ցեղասպանութեան մասին:
-Ե՞րբ թատրերգութիւն պիտի գրես հայկական նիւթով:
Այսուամենայնիւ, երբեք մղուած չէր այդ նիւթերուն անդրադառնալու թատերգական բնոյթ տալով:
Իննիսունականներու Պալքանեան պատերազմներու ժամանակ, Պօղոսեան յանկարծ նկատեց այդ աղէտին կապը իր սեփական պատմութեան հետ:
-Երբ տեսայ ի՞նչ կը պատահէր Սերպիայի մէջ, անդրադարձայ որ ա՜յս էր ինչ որ պատահած էր ընտանիքիս, ըսաւ:
Ուրեմն այդ շրջանին է որ սկսած է խորասուզուիլ Եղեռնի պատմութեան մէջ եւ յատկապէս կեդրոնացած` Սողոմոն Թեհլիրեանի պարագային վրայ:
Պօղոսեանի սկզբնական նպատակը գրականացնել էր Թեհլիրեանի կողմէ Թալէաթի սպանութիւնը Պերլինի մէջ, Մարտ 15, 1921-ին: Որքան նիւթին մէջ խորացաւ, հայոց պատմութեան եւ հայկական նիւթերու վերաբերեալ 1.000 գիրքէ աւելի հաւաքածոյ մը կազմելով, Պօղոսեան նոր երեսներ գտաւ Ցեղասպանութեան ծրագրին շուրջ եւ Եղեռնը կազմակերպողներու ջարդարարութեան վերաբերեալ, որոնց մասին ընդհանրապէս սակաւաթիւ գրութիւններ կային կամ բոլորովին չգոյ էին:
Իր խօսքին մէջ, Պօղոսեան ներկայացուց Հայոց արհաւիրքի աշխարհագրա-քաղաքական պայմանները, նշելով Գերմանիոյ եւ Մեծն Բրիտանիոյ մրցակցութիւնը` Կասպից Ծովու եւ Միջին Արեւելքի քարիւղին տիրանալու համար, ինչպէս նաեւ Գալուստ Կիւլպէնկեան մեծահարուստի դերակատարութիւնը այս վերջին պայքարին մէջ:
Այս եւ ուրիշ նիւթեր Պօղոսեանը մղեցին վաւերագրական գիրք մը գրելու, որ հաւանաբար լոյս տեսնէ այս տարուան վերջաւորութեան կամ 2013-ի սկիզբը, մինչ կը շարունակէ իր հետազօտական ճամբորդութիւնները եւ ուսումնասիրութիւնները, ներառեալ հանդիպում մը Սիլվա Նաթալի Մանուկեանին հետ եւ իր անյաջող փորձերը փաստաթուղթեր գտնելու տիկ. Նաթալի Մանուկեանի հօրմէն` հայ բանաստեղծ Շահան Նաթալի, հեղինակը Նեմէսիս Գործողութեան, ահաբեկելու համար Եղեռնի կազմակերպիչները` Ճեմալ Փաշա, Սայիտ Հալիմ, Թալէաթ եւ ուիրշներ:
Իր զրոյցի աւարտին, Պօղոսեան ունկնդիրներու հարցումներուն պատասխանեց աշխոյժ մթնոլորտի մը մէջ, որ շարունակուեցաւ ներկայացումի պաշտօնական վերջաւորութենէն անդին, խօսելով ներկաներու հետ, որոնք կը մօտենային զինք շնորհաւորելու, ընտանեկան պատմութիւններ բաժնելու կամ յաւելեալ հարցումներ ընելու:
-Շատ լաւատեղեակ է հայկական նիւթերու շուրջ, զարմացած եմ, ըսաւ ներկայ մը, արտայայտելով ընդհանուր տպաւորութիւնը բոլոր ներկաներուն, որոնք բարի զարմանք կը յայտնէին, որ Հոլիվուտի ամենէն համբաւաւոր հայ դերասանը այնքան ծանօթ է հայոց պատմութեան:
ԹՂԹԱԿԻՑ
Լուսանկարներ` ՀԷՐԻ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆԻ
