ՀԱՅ ԴԱՏԻ ԲԱՐԵԿԱՄ ՌԱԿԸՊ ԶԱՐԱՔՈԼՈՒ ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԱԾ

0 0
Read Time:8 Minute, 3 Second

ՊՈԼԻՍ (“Մար­մա­րա“, “Զա­ման“).- Թուրք ոս­տի­կա­նու­թիւնը ան­գամ մը եւս ձեր­բա­կա­լեց Հայ Դա­տի բա­րե­կամ Ռա­կըպ Զա­րա­քո­լուն, Շա­բաթ  Հոկ­տեմ­բեր 29ին: Պոլ­սոյ դա­տա­խա­զին հրա­հան­գով, բազ­մա­թիւ այլ մտա­ւո­րա­կան­ներ ալ ձեր­բա­կալ­ուե­ցան: Դեռ վեր­ջերս անոր զա­ւա­կը` “Պիլ­կի“ հա­մալ­սա­րա­նի քա­ղա­քա­գի­տու­թեան բաժ­նի ­դա­սա­խօս Տե­նիզ Զա­րա­քոլուն, իր կար­գին ձեր­բա­կալ­ուած էր Քիւր­տիս­տա­նի Բա­նուո­րա­կան Կու­սակ­ցու­թեան (PKK) քա­ղա­քա­յին թե­ւը հան­դի­սա­ցող “Քիւր­տիս­տա­նի Հա­մայնք­նե­րու Միու­թեան“ (KCK) դէմ իրա­կա­նաց­ուած գոր­ծո­ղու­թեան ամ­բաս­տա­նու­թեամբ:

Տե­նիզ Զա­րա­քո­լու ձեր­բա­կալ­ուած էր “Խա­ղա­ղու­թիւն եւ ժո­ղովր­դա­վա­րու­թիւն“ կու­սակ­ցու­թեան քա­ղա­քա­կան ակա­դեմ­իոյ մէջ քա­ղա­քա­գի­տու­թեան թե­ման դա­սա­ւան­դած ըլ­լա­լուն հա­մար:

Ռա­կըպ Զա­րա­քո­լու շա­րու­նակ Հայ­կա­կան Ցե­ղաս­պա­նու­թեան եւ քրտա­կան հար­ցե­րով Թուրք­իոյ պե­տա­կան դիր­քո­րո­շում­նե­րուն ընդ­դի­մա­ցող եւ անոնց մա­սին զա­նա­զան հրա­տա­րա­կու­թիւն­ներ կա­տա­րած է:

``Ես երազանք ունիմ…Ես կը հաւատամ, որ օր մը Թուրքիան պիտի ճանչնայ Հայոց Ցեղասպանութիւնը: …Ե՞րբ հայերն ալ իրենց տեղը պիտի ունենան Մամլոյ թանգարանին մէջ, որպէսզի մասամբ սրբուի այն ամօթը, որ գործուեցաւ 1915ին:…Կը մաղթենք, որ թանգարանին մէջ հիմնուի անկիւն մը` ի յիշատակ 1915ին իրենց կեանքը կորսնցուցած խմբագրապետերուն եւ մամլոյ աշխատաւորներուն: Մաղթելի է նաեւ, որ Ճաղալօղլուի ու Պէյօղլուի մէջ յիշատակարաններ կախուին այն շէնքերուն վրայ, որոնք ատենօք հիւրընկալեցին այսպիսի հայկական թերթեր ու պարբերաթերթեր: Սպաննուած գրողներու բնակած տուներուն վրայ ալ կարելի է յուշատախտակներ դնել: Ասիկա պիտի հաստատէ այն անդորրութիւնն ու հաշտութիւնը, զորս կը սպասեն բոլորը``, կը յայտնէր Ռակըպ Զարաքոլու, անցեալ Յուլիսին, Թուրքիոյ մէջ ``գրաքննութեան ջնջումի օր``ուան առթիւ:

Անոր հա­մար, Թուրք­իոյ մէջ մար­դու իրա­ւունք­նե­րը զգալի­օ­րէն կապ­ուած են Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան հար­ցին հետ: Ան միշտ ալ հա­ւաստ­ի­ա­ցու­ցած է, թէ ապա­գա­յին յան­ցա­գոր­ծու­թիւն­ներ կան­խե­լու հա­մար, անհ­րա­ժեշտ է խոս­տո­վա­նիլ անց­եա­լին գոր­ծած սխալ­նե­րը, ըսաւ Զա­րա­քո­լու: Անդ­րա­դառ­նա­լով Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան հա­մար հա­տուց­ման հար­ցին` Զա­րա­քոլու շա­րու­նակ շեշ­տած է, որ եթէ մար­դու մը իրա­ւունք­նե­րը խախտ­ուած են, ապա ան իրա­ւունք ու­նի հա­տու­ցում պա­հան­ջե­լու: Ըստ իրեն, նոյ­նիսկ եթէ Հա­յաս­տանն ու Թուրք­ի­ան որե­ւէ եզ­րա­կա­ցու­թեան մը յան­գին, չեն կրնար Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րու ժա­ռան­գորդ­նե­րուն ար­գի­լել իրենց իրա­ւունք­նե­րը պա­հան­ջե­լը: Այս­պէս, ան Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան փաս­տի մեր­ժո­ղա­կա­նու­թեան դէմ պայ­քա­րող մտա­ւո­րա­կան­նե­րէն է Թուրք­իոյ մէջ: Ան իր գոր­ծու­նէ­ու­թեան եւ հրա­տա­րա­կած գիր­քե­րուն հա­մար հե­տապնդ­ուած է թրքա­կան իշ­խա­նու­թիւն­նե­րու կող­մէ` 301-րդ յօդ­ուա­ծի հի­մամբ: Զա­րա­քոլու իր “Պիլ­կէ“ հրա­տա­րակ­չա­տան գիր­քե­րուն հա­մար դա­տա­պարտ­ուած է եր­կար ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նի հա­մար: Նշենք թէ ամիս­ներ առաջ, ան հա­մա­ցան­ցի վրայ դրուած յօդ­ուա­ծի մը մէջ հարց տուած էր, թէ Մես­րոպ Սրբա­զան երկ­րորդ Կո­մի­տա­սի պա­րա­գա՞յ մըն է արդ­եօք: Յա­ւել­եալ տե­ղե­կու­թիւն­ներ փո­խան­ցե­լով, ան կը յայտ­նէր թէ Հայ ժո­ղո­վուր­դը Մես­րոպ Պատր­ի­ար­քի օրի­նա­կով ապ­րե­ցաւ Կո­մի­տա­սի երկ­րորդ պա­տա­հար մը: Եր­կուքն ալ զոհ գա­ցին վա­խի ու սար­սա­փի զգա­ցում­նե­րու:

Անոնք իրենց ժո­ղո­վուր­դին դի­մաց ցցուած սպառ­նա­լիք­նե­րուն գի­նը վճա­րե­ցին իրենց հոգի­ով: Եր­կու­քին ալ պատ­ճա­ռը իթ­թի­հա­տա­կան հին ու նոր մտա­ծե­լա­կերպն է: Հա­կա­ռակ պե­տու­թեան կող­մէ ստեղծ­ուած խո­չըն­դոտ­նե­րուն` Մես­րոպ Սրբա­զա­նին պատր­ի­արք ընտր­ուի­լը կեր­պով մը կը նշա­նա­կէր հա­մայն­քին աւե­լի ար­ժա­նա­պա­տիւ կեց­ուածք մը ցու­ցա­բե­րել սկսիլն ու հա­մայն­քէն ներս միու­թեան իրա­կա­նա­ցու­մը: Յա­ւ­ել­եալ ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րու մէջ, մո­ւտք գոր­ծե­լով, ան կը պնդէր, որ քրիս­տո­նէ­ու­թիւնը այ­լեւս Թուրք­իոյ ապա­հո­վու­թեան սպառ­նա­ցող ազ­դակ­նե­րէն մէ­կը կը նկատ­ուէր: Մաս­նա­ւո­րա­բար 2003 թուա­կա­նէն ետք Էր­կե­նե­քո­նի թի­րախ­նե­րուն կար­գին էին քրիս­տոն­եայ կղե­րա­կան­նե­րը: Իսկ Մես­րոպ Սրբա­զա­նին ներ­կա­յա­ցու­ցած պատր­ի­ար­քա­կան աթոռն ալ մնաց սպառ­նա­լիք­նե­րու ու նա­խա­տինք­նե­րու ան­հա­ւա­տա­լի ճնշու­մի մը տակ:

Պե­տու­թիւնը Մես­րոպ Սրբա­զա­նին ստի­պեց, որ­պէս­զի դիրք գրա­ւէ սփիւռ­քա­հա­յու­թեան դէմ, իրեն ըս­ուե­ցաւ, որ եթէ այդ­պէս ընէ, ատի­կա լաւ կ՛ըլ­լայ իր հա­մայն­քին հա­մար: Տար­բեր տե­սա­կի ճնշում­ներ ալ կա­յին, անոր կը ստի­պէ­ին, որ մաս­նակ­ցէր ու­րա­ցու­մի քա­ղա­քա­կա­նու­թեան վրայ հիմն­ուած հա­մա­գու­մար­նե­րու:

Թուրք­իոյ մէջ Յու­լիս 24ը կը յի­շա­տակ­ուի իբ­րեւ գրաքն­նու­թեան ջնջու­մի օր:

Մարդ­կա­յին իրա­ւունք­նե­րու միու­թեան փոխ­նա­խա­գահ`Զա­րա­քո­լու այս առ­թիւ, օրին հրա­տա­րա­կած էր հա­ղոր­դագ­րու­թիւն մը, որուն մէջ հարց տուած էր, թէ երկ­րի մամ­լոյ թան­գա­րա­նին մէջ ե՞րբ տեղ պի­տի տրուի նա­եւ այն հայ լրագ­րող­նե­րուն, տպա­րա­նա­տէ­րե­րուն, նա­հա­տակ­ուած հայ գրա­գէտ­նե­րուն, որոնք Օս­ման­եան շրջա­նի մամ­լոյ կեան­քին սիւ­նե­րը կը կազ­մէ­ին:

Ան նա­մակ մը յղած էր Թուրք­իոյ լրագ­րող­նե­րու միու­թեան վար­չու­թեան, դի­տել տա­լով, որ Յու­լիս 24ը ներ­կա­յիս Թուրք­իոյ մէջ կը տօն­ուի միայն իբ­րեւ մամ­լոյ գրաքն­նու­թեան ջնջու­մի օր, մինչ­դեռ այս թուա­կա­նը նա­խա­պէս կը տօն­ուէր իբ­րեւ Ազա­տու­թեան տօն, ինչ­պէս` ֆրան­սա­ցի­նե­րու Յու­լիս 14ը:

Զա­րա­քո­լու իր հա­ղոր­դագ­րու­թեան մէջ, յստա­կօ­րէն յի­շած էր Թէ­ո­դի­կի 1915ի յի­շա­տա­կա­րա­նը, որուն մէջ տե­ղե­կու­թիւն­ներ կան 1915ին նա­հա­տակ­ուած հայ գրա­գէտ­նե­րու եւ մտա­ւո­րա­կան­նե­րու կեն­սագ­րու­թիւն­նե­րուն մա­սին, նա­եւ  յի­շած էր Թէ­ո­դի­կի տա­րե­ցոյց­նե­րը, որոնց մէջ այդ շրջա­նի բո­լոր հայ­կա­կան թեր­թե­րուն պատ­կեր­ներն ու խորհր­դան­շան­նե­րը հրա­տա­րակ­ուած են:

Զա­րա­քոլու յայտ­նած էր, որ Թուրք­իոյ մամ­լոյ նա­հա­տակ­նե­րու ցան­կին մէջ իրենց տե­ղը պէտք է ու­նե­նան նա­եւ հա­յեր, ինչ­պէս` Գրի­գոր Զօհ­րապ, Տի­րան Քէ­լէկ­եան, Գէ­որգ Ֆե­րիտ, Մար­տի­րոս Գուն­տաքճ­եան, Գա­րե­գին Կո­զիկ­եան, Գրի­գոր Թո­րոս­եան, Ռու­բէն Զար­դար­եան, Դանի­էլ Վա­րու­ժան, Երու­խան եւ տա­կա­ւին ու­րիշ­ներ. պէտք է յիշ­ուին նա­եւ հայ­կա­կան այն թեր­թե­րը, որոնք լոյս կը տես­նէ­ին նախ­քան 1915 թուա­կա­նը:

Անց­եալ Փետր­ուա­րին կա­յա­ցած մամ­լոյ ասու­լի­սի մը ըն­թաց­քին Զա­րա­քոլու յայտ­նած էր, թէ 1915ին Օս­ման­եան կայս­րու­թեան մէջ պա­տա­հա­ծը ամ­բող­ջու­թեամբ կը հա­մընկ­նի “ցե­ղաս­պա­նու­թիւն“ եզ­րի սահ­մա­նու­մին:

Նշենք, որ նոյն օրը, Ռա­կըպ Զա­րա­քոլու Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին գրա­դա­րա­նին մէջ տե­ղի ու­նե­ցած հան­դիպ­ման մը ըն­թաց­քին, Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան ճա­նաչ­ման աջակ­ցե­լուն հա­մար պար­գե­ւատր­ուած էր առա­ջին հայ տպագ­րիչ Յա­կոբ Մե­ղա­պար­տի ան­ուան շքան­շա­նով: Այդ պար­գե­ւատ­րու­մը իրեն հա­մար մեծ պա­տիւ է եւ խթան` Հա­յոց Ցե­ղաս­պա­նու­թեան ժխտման դէմ պայ­քա­րին ուղ­ղու­թեամբ աշ­խա­տան­քը շա­րու­նա­կե­լու հա­մար:

 

 

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Social profiles