0
0
Օգոստոս 30-31-ին, “Կարէն Դեմիրճեան“ անուան մարզահամերգային համալիրին մէջ, տեղի ունեցաւ Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութեան կեդրոնական անձնակազմի եւ արտերկրի մէջ Հայաստանի դիւանագիտական ներկայացուցչութիւններու հանդիպումը:
Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան ելոյթ ունեցաւ, այս խորհրդակցութեան ընթացքին եւ յայտնեց թէ Թուրքիոյ
հետ յարաբերութիւնները կարգաւորելու նախաձեռնութիւնը բարձրացուց Հայաստանի միջազգային հեղինակութիւնը եւ ցրուեց նոր ու ժամանակակից Թուրքիոյ մասին պատրանքները:
Նախագահը աւելցուց. “Շատերին կարող է թուալ, թէ մենք պէտք է ափսոսանք Հայաստան–Թուրքիա յարաբերութիւնները կարգաւորելու նախաձեռնութիւն դրսեւորելու համար, քանի որ Թուրքիան հրաժարուեց իր պարտաւորութիւններից, իսկ մենք հսկայական քաղաքական կապիտալ ծախսեցինք: Կարծում եմ` այս լսարանում ներկաները հասկանում են, որ այդ նախաձեռնութիւնը բարձրացրեց Հայաստանի միջազգային հեղինակութիւնը եւ ցրեց նոր ու ժամանակակից Թուրքիոյ մասին մեր գործընկերների պատրանքները` բացայայտելով հայերիս համար պատմական փորձով ճանաչելի քաղաքականութեան արդի դրսեւորումները:…Թուրքիան պէտք է իր մէջ ուժ գտնի յարգելու իր իսկ կողմից ստանձնած պարտաւորութիւնները` տուրք չտալով իրեն ժամանակակից տարածաշրջանային պետութիւն համարողին պատիւ չբերող պահանջներին:
Բայց թրքական կողմը պէտք է հասկանայ նաեւ, որ այս արձանագրութիւնները բաց, անժամկէտ հնարաւորութիւն չեն: Մեր բարեկամներից շատերը մեզ խորհուրդ էին տալիս սպասել մինչեւ Թուրքիայի խորհրդարանական ընտրութիւնները: Այնպէս որ առաջիկայ մի քանի ամիսների ընթացքում մենք կը տեսնենք` արդեօ՞ք խորհրդարանական ընտրութիւններից յետոյ Թուրքիայում առկայ է մօտեցումների փոփոխութիւն, թէեւ անկեղծօրէն ասած` անցած երկու ամիսները լաւատեսութեան հիմքեր չեն տուել: Ըստ այդ դիտարկումների` մենք կ՛որոշենք նաեւ արձանագրութիւնների ուղղութեամբ մեր յետագայ քայլերը“:
Ան աւելցուց թէ Արցախի Անկախութիւնը Անխուսափելի է: Ան հաւաստիացուց թէ ռազմական արկածախնդրութեան պարագային Հայաստան պիտի չվարանի կրկին հակառակորդին խաղաղութիւն պարտադրելու:
“Այս տարի ականատես եղանք, թէ ինչպէս Հարաւային Սուտանը, տասնամեակներ տեւած պայքարից յետոյ, ձեռք բերեց իր անկախութիւնը` հարստացնելով ինքնորոշման իրաւունքի իրագործման համաշխարհային փորձը եւս մէկ նախադէպով: Արցախի պարագայում այդօրինակ ելքը նոյնպէս անխուսափելի է, չնայած այսօր դեռեւս չեմ կարող խօսել ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման բանակցային գործընթացում Ատրպէյճանի դիրքորոշման մեղմացման մասին: Վստահ եմ` քաջատեղեակ էք այդ գործընթացից եւ ձեր աշխատանքային առօրեայում կանոնաւոր կերպով առնչւում էք այդ հիմնախնդիրներից բխող տարբեր դրսեւորումների հետ: Երբ մենք այսօր ասում ենք, որ ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման վերաբերեալ միջազգային հանրութեան մօտեցումները համահունչ են Հայաստանի պաշտօնական մօտեցումներին, որոնք մենք բազմիցս եւ տարիներ շարունակ արտայայտել ենք, դա ամէնեւին էլ քարոզչական հնարք չէ: Մեր յստակ դիրքորոշմամբ եւ վստահելի կեցուածքով, մեր մտահոգութիւնների պատճառաբանուածութեամբ եւ անհրաժեշտ պատասխանատուութիւն ստանձնելու պատրաստակամութեամբ մենք հասել ենք նրան, որ միջազգային հանրութիւնը ընդունում է մեր մօտեցումները, որպէս առաւել իրատեսական եւ խաղաղութեանը նպաստող: Դրա մասին են վկայում վերջին շրջանում Լեռնային Արցախի վերաբերեալ արուած բարձր մակարդակի յայտարարութիւնները: Ամրանը հասել էինք մի կարեւոր հանգրուանի, երբ թէ՛ միջնորդ երկրները, եւ թէ՛ միջազգային հանրութիւնն ակնկալում էին, որ խնդրի կարգաւորման առնուազն հիմնական սկզբունքների շուրջ համաձայնութեան ձեռքբերումը մօտ է: Այդ առումով կազանեան հանդիպումը իւրատեսակ փորձաքար էր հակամարտութիւնը խաղաղ բանակցային ճանապարհով եւ հնարաւորինս արագ կարգաւորելու կողմերի անկեղծութիւնն ու հաստատակամութիւնը գնահատելու համար: Ինչպէս տեսանք, Ատրպէյճանը Կազանում յետքայլ կատարեց` հրաժարուելով ընդհանուր յայտարարի գալուց եւ նոր խոչընդոտներ ստեղծելով յետագայ համաձայնութեան համար: Այժմ, համոզուած եմ, որ բոլորիդ յուզում է այն հարցը, թէ ո՞րն է յաջորդ քայլը, եւ ի՞նչ ակնկալիքներ կան: Անկախ Ատրպէյճանի ապակառուցողական վարքագծից, Հայաստանը, ինչպէս եւ նախկինում, շարունակելու է իր ջանքերը ղարաբաղեան հիմնախնդրի բացառապէս խաղաղ, միջազգային իրաւունքի, Մ.Ա.Կ.-ի կանոնադրութեան մէջ արտացոլուած սկզբունքների հիման վրայ կարգաւորելու ուղղութեամբ: Այդուհանդերձ, թող ոչ ոք չկասկածի մեր դիրքորոշման հաստատակամութեանը եւ յստակութեանը. մենք ունենք կարմիր գիծ, որ չենք կարող երբեք հատել: Դրա մասին խօսել ենք թէ՛ հրապարակաւ, թէ՛ մեր գործընկերների հետ հանդիպումներում, այն արտացոլուած է իմ նախընտրական ծրագրում եւ բազմաթիւ անգամներ արուած յայտարարութիւններում: Համոզուած եմ, որ շատերդ էք կիսում այն եզրայանգումը, որ Պաքուն պատրաստ չէ խաղաղութեան, քանի որ հնարաւոր չէ խաղաղութիւն հաստատել` պատերազմ քարոզելով, հաշտեցնել հասարակութիւններին` հայատեացութիւն սերմանելով, վստահութիւն կառուցել` սպառազինութեան մրցավազք հրահրելով: Ատրպէյճանի նման վարքագիծն անընդունելի է, եւ մեր քայլերը կը լինեն համարժէք: Համոզուած եղէք, նոր ռազմական արկածախնդրութեան պարագայում Հայաստանը չի վարանելու կրկին հակառակորդին խաղաղութիւն պարտադրել:
