ԵՐԵՒԱՆ․ ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ․- Բոլորովին տարբեր պայմաններու տակ նշուեցաւ Մայիս 28-ի անկախութեան 104-ամեակը։ «Դիմադրութիւն» շարժումը, իր օրական հանրահաւաքը կատարեց։ Արդարեւ, Սարդարապատէն եւ Բաշ Ապարանէն տեղի ունեցաւ ինքնաշարժներու երթ, որ հասաւ Հանրապետութեան հրապարակ, ուր տեղի ունեցաւ ժողովրդային հանրահաւաք:
Ապարանի մէջ ծաղիկներ զետեղուեցան եւ յարգանքի տուրք մատուցուեցաւ զօրավար Դրոյի յիշատակին: Այլ խումբ մը այցելեց Սարդարապատի յուշահամալիր, ուր եւս յարգանք տուրք մատուցուեցաւ Մայիսեան յաղթանակը կերտողներուն յիշատակին:
Իսկ երեկոյեան Ֆրանսայի հրապարակին վրայ տեղի ունեցաւ բազմամարդ հանրահաւաք, որ ընթացք առաւ Հայաստանի եւ Արցախի քայլերգներով, որոնցմէ ետք հանրահաւաքի մասնակիցները միասին երգեցին «Սարդարապատ» երգը:
Երգի աւարտին հնչեցին «Միութիւն, պայքար, յաղթանակ» վանկարկումներ, ապա ընթերցուեցան հատուածներ հայոց զոյգ կաթողիկոսներու ուղերձներէն:
Հ․Յ․Դ․ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արմէն Ռուստամեան իր խօսքին մէջ նշեց որ այսօրուան խորհուրդը հսկայական է: «Մայիս 28-ի խորհուրդով է, որ մենք կրցանք մեր ինքնութիւնը պահպանել, աշխարհի քարտէսին վրայ մեր տեղը անսասան արձանագրել», ըսաւ ան եզրակացնելով, որ յաղթանակները պահելու համար պէտք է շարունակել պայքարը, մերժել նոր զիջումները եւ տէր կանգնիլ Հայաստանին ու Արցախին:
Հ․Յ․Դ․ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ Իշխան Սաղաթէլեան յայտնեց, որ 104 տարի առաջ հայորդին դուրս եկան պայքարի ու յաղթանակեցին, որպէսզի ծնի Հայաստանի Հանրապետութիւնը: «Այսօր տասնեակ հազարաւոր մարդիկ կրկին պայքարի ելած են, հայ ժողովուրդը կանգնած է գոյաբանական նոյն խնդիրին դէմ յանդիման», ըսաւ ան։
Ցուցարարները երթ կատարեցին Մաշտոցի պողոտայ-Կորիւն-Նալբանտեան փողոցներով` ծաղիկներ զետեղելով Արամ Մանուկեանի արձանին: Սաղաթէլեան յայտարարեց, որ արձանին դիմաց ո՛չ միայն Արամ Մանուկեանին նկատմամբ յարգանք կը մատուցուի, այլ նաեւ խոստում կը տրուի շարունակելու անոր ու իրեն նման նուիրեալներու երթը:
Արցախի մայրաքաղաք՝ Ստեփանակերտի մէջ ալ տեղի ունեցաւ Երթ եւ հանրահաւաք բազմահազար հայորդիներու ներկայութեամբ։
Մայիս 28-ին` հայոց պետականութեան վերականգնման օրը, տեղի ունեցաւ բազմահազարանոց երթ, որմէ ետք` հանրահաւաք:
Ճամբուն վրայ երթին միացան տարբեր խումբեր` վերահաստատելով ազատ Արցախի մէջ ապրելու իրենց կամքը:
Հանրահաւաքի աւարտին Ստեփանակերտի Վերածնունդի հրապարակէն մասնակիցներուն անունով ուղղուեցաւ հետեւեալ ուղերձը.
Սիրելի՛ հայրենակիցներ,
Այսօր` 2022 թուականի Մայիսի 28-ին, Արցախի Հանրապետութեան մայրաքաղաք Ստեփանակերտում` Վերածննդի հրապարակում, մենք ոգեկոչում ենք հայոց պետականութեան վերականգնման` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան օրը: 104 տարի առաջ, տեւական դադարից յետոյ, 1915 թուականի Ցեղասպանութեան մոխիրներից յառնելով, հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական շարժման արդիւնքում, Սարդարապատում, Բաշ Ապարանում եւ Ղարաքիլիսայում տեղի ունեցած վճռորոշ ճակատամարտերից յետոյ հռչակուեց Հայաստանի Հանրապետութիւնը:
Սարդարապատով մկրտուած ազատագրական պայքարի ոգին ուղղորդեց մեզ 1988թ. ղարաբաղեան ազատագրական շարժման ընթացքում: Հազարաւոր հայորդիների արիւնով ու քրտինքով 30 տարուց է ի վեր կերտուել է հայկական երկրորդ հանրապետութիւնը` Արցախի Հանրապետութիւնը, որը համայն հայութեան յաղթանակների ու երազանքների մարմնաւորումն է: Արցախի ժողովուրդը բոլոր այս տարիներին իր ընտրած ճանապարհով, համապետական ընտրութիւններով, համաժողովրդական հանրաքուէներով եւ սահմանադրութեամբ ի լուր աշխարհի ազդարարել է ազատութեան համար պայքարելու իր վճռակամութեան մասին: Ու թէեւ, 2020թ. 44-օրեայ պատերազմի ընթացքում, այս պայքարի ճանապարհին մենք մարդկային ու տարածքային ծանր կորուստնէր ենք ունեցել, սակայն մեր կամքն աննկուն է, պայքարի կրակն` անմար:
Այսօր եւ այստեղ մեր ուժերի համախմբման, անցեալից դասեր քաղելու, ահագնացող մարտահրաւէրներին դիմակայելու կարիք ու անհրաժեշտութիւն կայ: Ուստի, գիտակցելով մեր պատասխանատուութիւնը համայն հայութեան առջեւ, դիմում ենք.
Աշխարհասփիւռ մեր հայրենակիցներին.
Սիրելի՛ քոյրեր եւ եղբայրներ,
Շարունակէք նոյն ոգով եւ նուիրուածութեամբ համակողմանիօրէն աջակցել ու սատարել մայր հայրենիքին եւ Արցախին. մեր կողմից ուզում ենք հաւաստիացնել բոլորիդ, որ պայքարի ոգին չի կարող մարել, քանի դեռ կայ այն սնուցող Հայաստան-Արցախ-սփիւռք հզօր եռամիասնութեան ներուժը եւ այն հայրենիքին ծառայեցնելու վճռակամութիւնը:
Բոլոր ջանքերն ուղղել Արցախի ժողովրդի կամքը մեր ժողովրդի ճակատագրին վերաբերող բանակցութիւններում լսելի դարձնելու եւ Արցախի անմիջական մասնակցութիւնն ապահովելու համար:
Հայաստանի Հանրապետութեան գործող իշխանութիւնները ղարաբաղեան հիմնախնդրի կարգաւորման գործընթացում կամ Արցախի ժողովրդի ճակատագրին վերաբերող որեւէ քննարկմանը պարտաւոր են հանդէս գալ բացառապէս 1988թ. շարժման արժէքային հիմքերի, Հայաստանի Հանրապետութեան Անկախութեան հռչակագրի եւ նախընթաց տարիներին հիմնաւորուած Արցախի Հանրապետութեան ու նրա ժողովրդի անվտանգութեան երաշխաւորի դիրքերից:
Միջազգային կառոյցները ականատես եղան, որ Արցախը տարիներ շարունակ հաւատարիմ է մնացել խաղաղ ճանապարհով` բանակցութիւնների միջոցով ղարաբաղեան հակամարտութիւնը կարգաւորելու, 1994թ. մայիսին հաստատուած եռակողմ հրադադարի համաձայնագրին հետեւելու յանձնառութիւններին եւ այդ կեցուածքի շնորհիւ տարածաշրջանում 25 տարուց ի վեր պահպանուել են անվտանգութիւնն ու փխրուն խաղաղութիւնը: Դրան հակառակ, Ատրպէյճանը անցած տարիներին ամէն ինչ արել է առաջարկուած համաձայնութիւնները մերժելու, իրավիճակը լարուած պահելու եւ նոր պատերազմներ հրահրելու համար:
2016-ի ապրիլեան քառօրեայ ռազմագործողութիւնների, իսկ 2020-ի 44-օրեայ պատերազմի ընթացքում Արցախի ժողովուրդը ստիպուած էր դիմակայել Ատրպէյճանի եւ տարածաշրջանում ահաբեկչական վարքագծով յայտնի Թուրքիայի ու վարձու խմբաւորումների նախայարձակման:
Մեզ համար այդպէս էլ անհասկանալի մնացին, թէ ինչո՛ւ այդ նոյն կառոյցները խուլ ու անտարբեր մնացին պատմական հայրենիքում դարեր ի վեր ապրող հայ ժողովրդի հանդէպ նոր ցեղասպանութիւն իրականացնելու անթաքոյց յաւակնութիւններին, ինչո՞ւ չկիրառուեցին միջազգային իրաւունքի եւ միջազգային անվտանգութեան այն գործիքները, որոնք կարող էին անմիջապէս կանգնեցնել կործանիչ պատերազմը:
Մենք պահանջում ենք արդարութեան վերականգնում եւ համոզուած ենք, որ միայն Արցախի Հանրապետութեան միջազգային ճանաչումը կարող է երաշխաւորել մարդու իրաւունքների ամբողջական իրացումը եւ անվտանգ գոյութիւնը իր պատմական հայրենիքում:
Ժողովրդի պահանջներն ու դիրքորոշումը ուղեցոյց են առաջիկայ զարգացումների համար: Եւ այս նպատակադրութեամբ մենք ողջունում ենք աշխարհի տարբեր քաղաքներում, մայրաքաղաք Երեւանում եւ այլուր բոլոր այն քայլերը, որոնք ուղղուած են Արցախի դատի պաշտպանութեանը:
Ուրեմն` միասնականութիւն, պայքար, յաղթանակ: