0
0
Ուրբաթ, Օգոստոս 5-ին, երեկոյեան ժամը 7:30ին, Տիթրոյթի Սուրբ Սարգիս եկեղեցւոյ յարակից “Լիլիըն Առաքելեան“ սրահին մէջ տեղի ունեցաւ Արցախի ազատագրուած տարածաշրջանի բնակեցման եւ զարգացման ի նպաստ նուիրուած ձեռնարկ մը, որ կազմակերպուած էր Հ.Օ.Մ.-ի Տիթրոյթի հինգ մասնաճիւղերուն կողմէ, եւ այս առթիւ օրուայ գլխաւոր պատգամախօս հրաւիրուած էր Հիւսիսային Ամերիկայի Արեւելեան շրջանի Հ.Յ.Դ.ի Կեդրոնական Կոմիտէի հերթապահ եւ “ Թիւֆէնքեան“ հիմնարկի վարիչ ընկ. Անդրանիկ Գասպարեան:Ձեռնարկին ներկայ էր Սուրբ Սարգիս եկեղեցւոյ հոգեւոր հովիւ Արժպ. Տէր. Տարօն Քհնյ. Ստեփանեան, հոգաբարձութեան անդամներ, “Ազատամարտ“ կոմիտէութեան եւ յարակից միութիւններու ընկ.-ընկհ. եւ կոկիկ թիւով հասարակութիւն մը:
Օրուան հանդիսավարն էր Տիթրոյիթի Հ.Օ.Մ.-ի գործունեայ անդամներէն ընկհ. Անի Աթթար: Ան իր բարի գալուստի խօսքէն ետք անդրադարձաւ օրուայ ձեռնարկին նպատակին, եւ ապա հակիրճ գիծերու մէջ ներկայացուց օրուայ պատգամախօս Անդրանիկ Գասպարեանի կենսագրութիւնը եւ ապա զայն բեմ հրաւիրեց:
Գասպարեան առաջին հերթին անդրադարձաւ Արցախի պատմականին եւ ըսաւ.- “Արցախը Պատմական Հայաստանի անբաժան մասը եղած է մինչեւ 1920, սակայն խորհրդային Միութեան կազմաւորումէն ետք, դաւադրաբար ներքին իքնավարութեամբ դրուեցաւ Ատրպէյճանի կազմին մէջ: Արցախ կը բաժնուի երկու մասի, լեռնային եւ դաշտային շրջաններով մեծ մասամբ բնակուած հայերով, որոնց ապացոյց հոն կը գտնուին հայկական գերեզմանոցներ, Խաչքարեր, աւերուած եկեղեցիները ու մենաստանները: Մենք, մեր ուշադրութիւնը կեդրոնացուցած ենք 1915ի Օսմանեան պետութեան կողմէ հայոց դէմ ի գործ դրուած Ցեղասպանութեան վրայ մոռնալով 1918-1920 Ատրպէյճանի կողմէ ի գործ դրուած դաշտային Արցախի հայութեան կոտորածները, որուն հետեւանքով դաշտային Արցախը դատարկուեցաւ իր հայ ազգաբնակչութենէն“:
Դասախօսը աւելցուց թէ 1992ին, Արցախէ քաջարի մարտիկները վերագրաուեցին Հայաստան-Արցախէն արուեստականօրէն բաժնող բռնագրաւուած Լաչինը, դաշտային Արցախը որու տարածքը կ՛երկարի մինչեւ Արաքս գետ Պարսկաստանի սահմանագլուխ, որոնք Արցախի Հանրապետութեան:
Արցախի հանրապետութեան նախագահ Բակօ Սահակեան եւ իր կառավարութիւնը որոշած են այդ տարածքները բնակեցնել հայերով, որովհետեւ Հայաստանը Արցախի միացնող Լաչինի շրջանը եւ միւս ազատագրուած տարածքները կենսական են թէ Հայաստանի եւ թէ Արցախի հողային ամբողջութեան եւ հայ ժողովուրդի ֆիզիքական գոյատեւման:
Ներկայիս այդ առնչութեամբ Արցախ կառավարութեան կողքին սփիւռքահայ միութիւններ ու անհատ գործատերէր նիւթական եւ բարոյական աջակցութեամբ կը քաջալերէն հոն բնակութիւն հաստատող հայորդիները, որոնք հոն կայք հաստատած են Հոկտեմբեր 1988-ին Հայաստանի մէջ տեղի ունեցած ահաւոր երկրաշարժի պատճառով իրենց բնակարանները եւ ունեցուածքները կորսնցուցին Գիւմրիի եւ Սպիտակի շրջաններու, եւ ապա Պաքուի, Սումկայիթի եւ այլ շրջաններու կոտորածներէն ազատուած հայորդիներով:
“Անցեալ տարի երբ Հալէպ կը գտնուէի, գամիշլիաբնակ հայեր այցելեցին զիս որպէսզի տեղափոխուին ու կայք հաստատեն Արցախ: Անոնց խնդրանքին ընդառաջելով, անցեալ տարի փոխադրուեցան Արցախ, կառավարութեան ու “Թիւֆէնքեան“ հիմնադրամի օգնութեամբ կայք հաստատեցին դաշտային Արցախի մէջ, հողագործութեան մէջ ունենալով փորձառութիւն, անցեալ տարի արմտիքի բերքէն կրցան լաւ գումար ապահովել, ներկայիս անոնց գերդաստանի գամիշլիաբնակ ընտանիքի պարագաներ եւ բարեկամներ թիւով քսանէ աւելի ընտանիքներ մեզի դիմած են որպէսզի օգնենք զիրենք եւս Արցախ փոխադրելու: Անձնական փորձառութեամբ, անհրաժեշտ է այդ ազատագրուած տարածքները զարգացնել ըմպելի եւ որոգելի ջուրով, ելեկտրականութեամբ, հողը մշակելու մեքենաներով, դպրոցներով, գործատեղիներով, հիւանդանոցներով ու բուժման կեդրոններով: Օրինակ ազատագրուած Կովսական (Զանգելան)ը որ շրջանի գիւղաքաղաքն է ունի շատ խղճալի հիւանդանոց, վիճակ մը, անհրաժեշտ է զայն օժտել արդիական սարքաւորումով հիւանդանոցի մը, եւ շրջանը օժտել ընկերային ծառայութեան կեդրոններով“:
Յարգելի պատգամախօսը իր խօսքը աւարտեց, ըսելով.- “Արցախը եւ ազատագրուած տարածքները կարենալ պահելը ազգային պարտականութիւն եւ պարտաւորութիւն է կենսական ու անհրաժեշտ: Սփիւռքեան կառոյցները, ըլլան բարեսիրական եւ այլ միութիւններ հետեւին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. Կաթողիկոսի գլխաւորութեամբ, արդէն իսկ իր լրումին հասնող Կիլիկիա գիւղի կառուցումը, եւ վստահ եղէք որ միայն ու միայն այդ տարածքները զարգացնելով մենք կրնանք վերաբնակեցնել եւ միջազգային տուեալ օրենքներու հիմամբ զանոնք պահել“:
ԱՆԴՐԱՆԻԿ ԳԱՐԱՏՕԼԵԱՆ
