0
0
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ («Ապառաժ»).- Հ.Յ.Դ. Արցախի երիտասարդական միութեան նախաձեռնութեամբ, Երեքշաբթի Յուլիս 27-ին, Սուրբ Աստուածամօր Յովանու մայր եկեղեցուոյ մէջ մատուցուեցաւ հոգեհանգստեան կարգ՝ Լիզպոն 5-ի եւ բոլոր նահատակներու յիշատակին:
38 տարի առաջ, օրուան պայմաններուն մէջ այդ իրաւունքը հիմնականին մէջ կը վերաբերէր Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման միջազգային ճանաչումի հրամայականին եւ անկէ բխած նաեւ անմիջականօրէն իբրեւ հետեւող առաջադրանք` հողային պահանջատիրութեան: Լիզպոնի ռումբերը պայթեցան ըստ էութեան հայրենիք յղացքի առարկայացման, իրականացման տեսլականին համար: Այդ անսակարկելի համազգային իրաւունքը անտեղիտալի եւ անդառնալի որոշում մըն էր:
Այդ տեսլականի իրացման գործնական աշխատանքները ծայր առին Լիզպոնի հերոսական գործողութենէն միայն հինգ տարի ետք: 1988-ին հայ ժողովուրդի ինքնորոշման իրաւունքի շարժումը ծայր առաւ Ստեփանակերտէն: Կրկին ու կրկին իրաւունքի խնդիր էր, որուն համար անտեղիտալի որոշում կու տար այս անգամ արցախահայութիւնը: Մարդկային իրաւունք` ինքնապաշտպանուելու պահանջք, ինքնորոշուելու մոլուցք, հայոց պատմական հայրենիքի տարածքը ազատագրելու մարմաջ:
Լիզպոնի հերոսներուն՝ Արային, Սիմոնին, Սագոյին, Վաչէին եւ Սեդրակին տեսլականը ձեւ ու մարմին կը ստացաւ արցախեան հայրենիքի ազատագրումով, ինքնորոշման, անկախացման, հանրապետութիւն ունենալու իրաւունքներու առարկայացումներով:
Լիզպոնի սխրանքը ուղղուած էր բոլոր տեսակի իրաւազրկումներուն դէմ: Հետզհետէ նուաճումներ արձանագրուեցան իրաւունքներու վերատիրացման պահանջատիրական երթի ընթացքին, մինչեւ Սեպտեմբեր 27-ի պատերազմը:
Հ.Յ.Դ. Հրայր Մարուխեան հիմնադրամի տնօրէն Շաղիկ Մարուխեանը, այս առթիւ իր դիմատետրի էջին մէջ գրեց.- «38 տարի առաջ այս օրը Հայաստան չտեսած հինգ հայ երիտասարդներ գիտակցաբար նահատակուեցին, որպէսզի աշխարհը խօսի Հայ ժողովրդի արդար դատի մասին, Հայոց ցեղասպանութեան Ճանաչման, հայի` անկախ ու ամբողջական Հայաստան ունենալու իրաւունքի մասին: Տաս ամիս առաջ այս օրը սկսուեց պատերազմ հայի հայրենիքում… 44 օր յետոյ Լիզպոնի տղաների երազած այս մի բուռ հողի 25 տոկոսից աւելին յանձնուեց թուրքին (եւ հողատուն շարունակում է յանձնել), Արցախ աշխարհից մեզ մնաց մի փոքր 20 տոկոս… «յաղթելու ենք» սուտ կարգախօսի տակ հազարներով հրաշք տղաներ զոհուեցին… եւ Շուշիում հնչեց խոստացուած մուղամը…Յունիսի 20-ին Շուշիի մուղամի ձայնը լսուեց ամբողջ Հայաստանով…Բոլոր ժամանակների` հայրենիքի համար գիտակցաբար զոհուած հայ տղաներ, յարգանք ու խոնարհում: Ձեզ արժանի լինել է պէտք ու դա մեզ պարտաւորեցնում է վերապրել ու ամէն ինչ սկսել նորից»:
Լիզպոնի հերոսները պիտի մնան մղիչ ուժ եւ ներշնչեն յաջորդ սերունդները:
