ՆԻՒ ԵՈՐ­ՔԻ ՀԱ­ՄԱԶ­ԳԱ­ՅԻ­ՆԸ ՀԻՒ­ՐԸՆ­ԿԱ­ԼՈՒՄ Է ԺԱ­ՄԱ­ՆԱ­ԿԱ­ԿԻՑ ԳՐՈՂ­ՆԵ­ՐԻՆ

0 0
Read Time:9 Minute, 40 Second

???????????????????????  Ծ.Խ.- “Հայ­րե­նիքի Մարտ 7, 2014-ի թիւին մէջ, անդ­րա­դար­ձած էինք, այս ձեռ­նար­կին մա­սին, ստո­րեւ ամ­բող­ջա­կան թղթակ­ցու­թիւնը.-

 

Քիչ է պա­տա­հում, որ ժա­մա­նա­կի դա­ւա­դիր թռիչքն ու­րա­խաց­նի, բայց ահա այս պա­հին այդ­պէ՛ս է: Ու­րախ եմ, որ ար­դէն եր­կու տա­րի է ան­ցել այն օրից, երբ  Նիւ Եոր­քի Հայ Կեդ­րո­նում կա­յա­ցաւ անգ­լե­րէն լե­զուով ստեղ­ծա­գոր­ծող հայ գրող­նե­րի ըն­թեր­ցում­նե­րի անդ­րա­նիկ երե­կոյ­թը: Այն օրը յու­զում­նա­լից թրթի­ռի կող­քին (թէ, առա­ջին խի­զա­խումն էր, ան­հանգս­տա­նա­լը բնա­կան էր) կար նա­եւ ան­հաս­տատ յոյս, որ այդ նա­խա­ձեռ­նու­թիւնը կը վաս­տա­կէր “ամե­նա­մեայ“ յար­գար­ժան ան­ուա­նու­մը: Ու կար նա­եւ հպար­տու­թեան տո­կոս թէ՛ գա­ղա­փարն իրա­կա­նաց­նե­լու հա­մար ու թէ՛ մաս­նա­կից գրող­նե­րի փո­խա­րէն: Չորս գրող­ներն էլ հայ կա­նայք էին ու իւ­րա­քան­չիւ­րը սր­տա­բա­ցօ­րէն ունկնդ­րին էր “յանձ­նում“ իր գրուածք­նե­րը, որոնք առ­հա­սա­րակ ոչ այլ ինչ են, քան անձ­նա­կան խո­հեր, զգաց­մունք­ներ, աշ­խար­հըն­կա­լում:  Պա­տեհ առիթ է կրկին շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նե­լու հա­մար Նո­րա Ար­մանի­ին, Լու­սին Գաս­պա­րե­ա­նին, Լօ­լայ Գուն­տաք­չե­ա­նին եւ յատ­կա­պէս Աի­դա Զի­լե­լէ­ան-Սի­լա­կին, որը կա­րե­ւոր մաս­նակ­ցու­թիւն բե­րեց յե­տա­գայ հե­ղի­նա­կա­յին ըն­թեր­ցում­նե­րի կազ­մա­կեր­պան գոր­ծում:

Այժմ, եր­կու կարճ տա­րի անց, Փետր­ուա­րի 22ին “Վալս“ սրճա­րա­նում կա­յա­ցաւ ար­դէն եր­րորդ ամե­նամ­եայ (կար­ծեմ, այս “տիտ­ղո­սը“ վաս­տա­կել ենք) հե­ղի­նա­կա­յին ըն­թեր­ցում­նե­րի երե­կոն, ինչ­պէս նա­խորդ­նե­րը` Հա­մազ­գա­յին Հայ Կրթա­կան եւ Մշա­կու­թա­յին Միու­թեան Նիւ Եոր­քի մաս­նա­ճիւ­ղի կազ­մա­կեր­պու­թեամբ: Մաս­նա­կից հե­ղի­նակ­ներն էին բա­նաս­տեղծ Ահա­րոն Փու­չի­կե­ա­նը, ար­ձա­կա­գիր­ներ Մար­ի­ամ Տի­լա­քեա­նը եւ Այ­տա Զի­լե­լէ­ան-Սի­լա­կը, լրագ­րող Մե­լի­նէ Թու­մա­նին: Ըն­թերց­ուե­ցին հրա­տա­րակ­ուած ու դեռ չհրա­տա­րակ­ուած գոր­ծեր ու այս վեր­ջի­նը յատ­կա­պէս ու­շագ­րաւ է, քան­զի  վկա­յում է ունկնդ­րի հան­դէպ հե­ղի­նակ­նե­րի վստա­հու­թեան մա­սին: Ինչ­պէս մի՜շտ պա­տա­հում է լաւ ու բա­րի նպատակ­նե­րի իրա­կա­նաց­ման ճամ­բին, այս դէպ­քում էլ սրտնե­ղու­թեան պատ­ճառ ու­նե­ցանք: Նա­խա­պէս հրա­ւիր­ուած գրող ու եր­գե­րի հե­ղի­նակ Ար­տօ Վո­նը բնու­թեան տա­րեր­քի բիրտ մի­ջամ­տու­թեան պատ­ճա­ռով չկա­րո­ղա­ցաւ Նիւ Եորք գալ: Ու­րախ ենք, որ Աիդա Զի­լե­լեան-Սի­լա­կը` իր մաս­նակ­ցու­թիւնը բե­րե­լով, վեր­ջին պա­հին կա­ցու­թիւնը փրկեց: Դեհ, Ար­թո­յին կը լսենք յա­ջորդ` այ­սինքն չոր­րորդ (է՛լ աւե­լի պատ­կա­ռե­լի) ամե­նամ­եայ ըն­թեր­ցում­նե­րի երե­կո­յին:

Մաս­նա­ճիւ­ղի անու­նից երե­կո­յի բա­ցու­մը կա­տա­րեց Հա­մազ­գա­յի­նի բազ­մամ­եայ ան­դամ Դոկտ. Արա Գաբրի­է­լե­ա­նը, որը հա­կիրճ կեր­պով ներ­կա­յաց­րեց Հա­մազ­գա­յի­նի պատ­մու­թեան ուր­ուա­գի­ծը, յատ­կա­պէս շեշ­տե­լով Միու­թեան պայ­ծա­ռա­միտ հիմ­նա­դիր­նե­րի հե­ռա­տե­սու­թիւնը` Սփիւռ­քի ան­խու­սա­փե­լի ու­ծաց­ման հո­սան­քի առ­ջեւ կանգ­նեց­նել մի­ակ յու­սա­լի պատ­ուա­րը` ՀԱՅ ՄՇԱ­ԿՈՅ­ԹԸ:  Իր խօս­քի մէջ Ընկ. Գաբրի­է­լե­ա­նը յատ­կա­պէս ընդգ­ծեց այս երե­կո­յի միտք բա­նին, որն է հայ­կա­կան ծա­գու­մով հայ գրող­նե­րին ներգ­րա­ւե­լը հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին ծի­րի մէջ, չնա­յած նրան, որ իրե­րի բե­րու­մով նրանք ստեղ­ծա­գոր­ծում են այլ լե­զու­նե­րով: Հա­մազ­գա­յի­նի դերն ու առա­քե­լու­թիւնը Հայ մշա­կոյ­թի պահ­պա­նումն ու տա­րա­ծումն է, իսկ գրա­կա­նու­թիւնը մշա­կոյ­թի կա­րե­ւոր ճիւղն է, ուս­տի եւ Միու­թիւնը շրջան­ցե­լու իրա­ւունք չու­նի այ­սօր ստեղ­ծա­գոր­ծող հա­յազ­գի գրող­նե­րին:  Ապա նա ներ­կա­յաց­րեց երե­կո­յի հան­դի­սա­վա­րին ու կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րից մէ­կին` Աի­դա Զի­լե­լե­ան-Սի­լա­կին, որն իր հեր­թին ներ­կա­յաց­րեց գրող­նե­րին ու ըն­թացք տուեց յա­ջոր­դա­կան ըն­թեր­ցում­նե­րին:

Բա­նաս­տեղծ եւ թարգ­մա­նիչ Ահա­րոն Փու­չիկ­եա­նը դոկ­տո­րա­կան աս­տի­ճան է ստա­ցել 2006 թ. Մին­նե­սո­թա­յի Հա­մալ­սա­րա­նի Ան­տիկ Գրա­կա­նու­թեան (Classics) բա­ժան­մուն­քից: Ստեղ­ծա­գոր­ծե­լուն զու­գը­նթաց թարգ­մա­նում է Յու­նա­կան դա­սա­կան գրա­կա­նու­թիւն: Լոյս ըն­ծայ­ուած գրքե­րից է “Stung With Love“ (հին յու­նա­րէ­նից թարգ­ման­ուած Սա­ֆո­յի բա­նաս­տեղ­ծու­թիւն­նե­րը), հրա­տա­րակ­ուած Penguin Classics-ի կող­մից 2009 թ.: Նոյն հրա­տա­րակ­չա­տու­նը այս տա­րի լոյս կ՛ըն­ծա­յի “Jason and the Argonauts“ հին յու­նա­կան դիւ­ցազ­ներ­գու­թեան թարգ­մա­նու­թիւնը: Իր բա­նաս­տեղ­ծու­թիւն­նե­րի հա­մար 2012 թ. ար­ժա­նա­ցել է Դանի­էլ Վա­րու­ժան մրցա­նա­կին: Բա­նաս­տեղ­ծի գոր­ծե­րը կար­դա­լու հա­մար այ­ցե­լէք նրա կայ­քէ­ջը http://www.aaronpoochigian.com

Մար­ի­ամ Դի­լաք­եա­նը ծնուել է Երե­ւա­նում ու դեռ ման­կա­հա­սակ, ըն­տա­նի­քի հետ փո­խադր­ուել է Նիւ Եորք: Շա­ռա­ւիղն է քսա­նե­րորդ դա­րի հայ բե­մի մեծ վար­պետ­նե­րից Թա­թուլ Դի­լաք­եա­նի եւ ներ­կա­յումս ստեղ­ծա­գոր­ծող ամե­նա­յու­րա­տե­սակ նկա­րիչ­ներ Յով­հան­նէս ու Գա­գիկ Դի­լաք­եան­նե­րի զար­մու­հին է: Բնա­կան է, որ ար­ուես­տա­գէտ­նե­րի ըն­տա­նի­քում, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան մթնո­լոր­տում ձե­ւա­ւոր­ուե­լով, Մար­ի­ա­մը գտաւ իր ինք­նար­տա­յայտ­ման մի­ջո­ցը` գրե­լը: Թէ­եւ Մա­գիստ­րո­սի աս­տի­ճա­նը ստա­ցել է Կո­լումբ­իա­յի հա­մալ­սա­րա­նի Մի­ջազ­գա­յին Գոր­ծոց բաժ­նից (School of International and Public Affairs), ապա աշ­խա­տել է մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րէ­զում, սա­կայն կտրուկ հե­ռա­ցել է այդ բնա­գա­ւա­ռից, գե­րա­դա­սե­լով դա­սա­ւան­դել: Այս ան­գամ Կրթու­թեան Մա­գիստ­րո­սի աս­տի­ճան է ստա­ցել Նիւ Եոր­քի Քա­ղա­քա­յին քո­լէճից (The City College of New York) ու ահա եօթ տա­րի է դա­սա­ւան­դում է:  Շու­տով աւար­տե­լու է իր “Meet Me in 412: Diaries of a New York City Teacher“ գոր­ծը եւ հրա­տա­րա­կու­թեան է յանձ­նե­լու իր նա­խորդ վէ­պը:

Մե­լի­նէ Թու­մա­նին ծա­նօթ անուն է իր բազ­մա­թիւ յօդ­ուած­նե­րի շնոր­հիւ, որոնց թւում են իր հա­ղոր­դագ­րու­թիւն­ներն ու տպա­ւո­րու­թիւն­նե­րը, գրուած  Հա­յաս­տա­նում, Թուրք­իա­յում, Ռու­սաս­տա­նում ու Վրաս­տա­նում իր գոր­ծուղ­ման ըն­թաց­քում 2003ից 2009 թ.: Մա­գիստ­րո­սի վկա­յա­կա­նը, որ­պէս լրագ­րող ստա­ցել է Նիւ Եորք հա­մալ­սա­րա­նից  (NYU/ Cultural Reporting and Criticism Program): 2014 թ. Նո­յեմ­բե­րին Metropolitan Books հրա­տա­րակ­չա­տու­նը լոյս կ՛ըն­ծա­յի Մե­լի­նէի There Was and There Was Not: Turkey, the Armenians, and the Story of a Never-Ending History գիր­քը: Մինչ այդ, ծա­նօ­թա­ցէք նրա բազ­մա­թիւ գրուածք­նե­րին http://www.melinetoumani.com կայ­քէ­ջում:

Աի­դա Զի­լե­լէ­ան-Սի­լա­կը եւս ծա­նօթ անուն է Նիւ Եոր­քի գրա­կան շրջա­նա­կում: Բա­ցի պար­բե­րա­կան մա­մու­լում հրա­տա­րակ­ուե­լուց, նա վա­րում է հե­ղի­նա­կա­յին ըն­թեր­ցում­նե­րի (Boundless Tales Reading series) շար­քը: Նրա “The Hollowing Moon“ խո­րագ­րով վէ­պը հա­մար­ուել է չորս լա­ւա­գոյն­նե­րից  Anderbo Novel Contest մրցոյ­թում:  Այս վէ­պի շա­րու­նա­կու­թիւնը` “The Legacy of Lost Things“ հրա­տա­րակ­ուե­լու է այս տար­ուայ Յու­լի­սին (Bleeding Hearts Publication): Կար­դա­ցէք Աի­դա­յի գրուածք­նե­րը www.aidazilelian.com կայ­քէ­ջում:

Մաս­նա­ճիւ­ղի ներ­կա­յիս վար­չու­թեան ան­դամ­նե­րից երե­կո­յին ներ­կայ էին փոխ-ատե­նա­պե­տու­հի Աստ­ղիկ Սե­ւա­կը, Պեր­ճու­հի եւ Եու­հան­նէս Յե­սա­յե­ան­նե­րը: Ներ­կայ էր նա­եւ Հա­մազ­գա­յի­նի Շրջա­նա­յին վար­չու­թե­ան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ու Նիւ Եոր­քի մաս­նա­ճիւ­ղի բազ­մամ­եայ ան­դա­մու­հի Արե­ւիկ Գաբրի­է­լեա­նը:

Հե­ղի­նակ­նե­րի դիւ­րա­հա­ղորդ պահ­ուած­քը եւ ունկնդ­րի ջերմ ըն­կա­լու­մը ստեղ­ծել էին ջերմ մթնո­լորտ: Ըն­թեր­ցում­նե­րի աւար­տից յե­տոյ էլ բո­լո­րը միմ­եանց հետ խօսք ու զրոյ­ցի բռնուած, ասես չէ­ին ու­զում բա­ժան­ուել, ան­տե­սե­լով  նոյ­նիսկ սրճա­րա­նի խստա­հայ­եաց վա­րի­չի լռել­եայն դժգո­հու­թիւնը:

Պատ­րաստ­ուիր յա­ջորդ տար­ուայ հե­ղի­նա­կա­յին ըն­թեր­ցում­նե­րին, սի­րե­լի Հա­յազ­գի գրող, որով­հե­տեւ Նիւ Եոր­քի Հա­մազ­գա­յի­նը շա­րու­նա­կե­լու է այս նա­խա­ձեռ­նու­թիւնը այն­քան ժա­մա­նակ, քա­նի դեռ կան տա­ղան­դա­ւոր հայ գրող­ներ: Ու հաշ­ուի առ­նե­լով այն, որ մեր բազ­մա­հա­զա­րամ­եայ պատ­մու­թիւնը վկա­յում է այն մա­սին, որ հա­յե­րը եր­բեք փայ­լուն գրող­նե­րի պա­կաս չեն ու­նե­ցել, թե­րեւս, այս ըն­թեր­ցում­ներն էլ եր­կա՜ր շա­րու­նակ­ուեն:

 

Ա. ԳԱԲՐԻԷԼԵԱՆ

Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Social profiles