ՀՐԱ­ՏԱ­ՐԱԿ­ՈՒԵ­ՑԱՒ ԱՐԱՄ ԵՒ ՏԻ­ՐՈՒ­ՀԻ ԱՒԵՏ­ԵԱՆ­ՆԵ­ՐՈՒ ԵՂԵՌ­ՆԱԳ­ՐԱ­ԿԱՆ ՅՈՒ­ՇԵ­ՐՈՒ ՀԱ­ՏՈ­ՐԸ

 ԼՈՍ ԱՆ­ՃԵ­ԼԸՍ, Յուն­ուար 23, 2014.- Այս ամիս Լոս Ան­ճե­լը­սի մէջ լոյս տե­սաւ Մեծ Եղեռ­նէն վե­րապ­րող­ներ Արամ եւ Տի­րու­հի Աւետ­եան զոյ­գի յու­շե­րու անգ­լե­րէն թարգ­մա­նու­թիւնը` Defying Fate խո­րագ­րով, որ­պէս The Genocide Library մա­տե­նա­շա­րի հին­գե­րորդ հա­տո­րը:

Տի­րու­հի Չէ­օմ­լէքճ­եան (ապա­գա­յին` Աւետ­եան) ծնած է 1907ի շուրջ, Իզ­միթ: 1915ին, ըն­տա­նի­քին հետ տա­րագր­ուած է Տէր Զօր: Ալ Շատ­տա­տէի կո­տո­րա­ծին իր ամ­բողջ ըն­տա­նի­քը կորսնց­նե­լէ ետք, ան որ­դեգր­ուած է տե­ղա­ցի արաբ­նե­րէ: Մեծ­ցած է սուր­ի­ա­կան անա­պա­տին մէջ, ուր տա­րի­ներ ետք հան­դի­պած է Արամ Աւետ­եա­նին` իր ապա­գայ ամուս­նոյն: 13 տա­րի անա­պա­տը մնա­լէ ետք, Տի­րու­հի փա­խած է Հա­լէպ:

Արամ Աւետ­եան ծնած է նոյն­պէս 1907ի շուրջ, Ձի­թող հա­յաբ­նակ գիւ­ղը` Էրզ­րու­մի մօտ: 1914ին, անոր հայ­րը սա­ռա­մահ եղած է թրքա­կան բա­նա­կին մէջ ծա­ռա­յե­լու ըն­թաց­քին: Մեծ Եղեռ­նի սկիզ­բը, Արամն ու ըն­տա­նի­քը քշուած են սուր­ի­ա­կան անա­պա­տը: Տա­րագ­րու­թեան ճամ­բուն գրե­թէ ամ­բողջ տա­րի մը ջար­դի, թա­լա­նի, սո­վի ու հիւան­դու­թեան սար­սափ­նե­րը ակա­նա­տե­սե­լէ ետք, անոնք հա­սած են Սուր­իոյ Ալ-Ռաք­քա շրջա­նը, ուր Արամ առե­ւանգ­ուած է արաբ ձի­ա­ւո­րի մը կող­մէ: Արամ եւս 13 տա­րի ապ­րած է անա­պա­տը, զա­նա­զան արաբ ըն­տա­նիք­նե­րու մօտ, եւ վեր­ջա­պէս փա­խուստ տա­լով ան­ցած է Հա­լէպ:

Տաս­նամ­եակ­ներ ետք, Արամ եւ Տի­րու­հի Աւետ­եան­նե­րը հաս­տատ­ուած են Լոս Ան­ճե­լըս, ուր 70ական տա­րի­նե­րուն, գրի առած են Եղեռ­նի ու վե­րապ­րու­մի իրենց յու­շե­րը, փա­փա­քե­լով իրենց փոր­ձա­ռու­թիւն­նե­րը վա­ւե­րագ­րել ապա­գայ սե­րունդ­նե­րու հա­մար: Աւետ­եան­նե­րը մա­հա­ցած են իրար­մէ երեք ամիս տար­բե­րու­թեամբ Տի­րու­հի` 1987ին, Արամ` 1988ին:

Աւե­լի ուշ, Աւետ­եան­նե­րու ձեռագիր յու­շե­րը հա­ւաք­ուած ու խմբագր­ուած են իրենց դուստ­րին` Քնար Ման­ճիկ­եա­նի կող­մէ, եւ Իշ­խան Ճին­պաշ­եա­նի թարգ­մա­նու­թեամբ այս ամիս հրա­տա­րակ­ուած` Defying Fate հա­տո­րով: Ման­ճիկ­եան նա­եւ ծա­նօ­թագ­րած է գիր­քը եւ գրած` նե­րա­ծա­կա­նը: “Որե­ւէ ատեն որ մայրս կը խօ­սէր Եղեռ­նին զոհ գա­ցած ըն­տա­նե­կան պա­րա­գա­նե­րու մա­սին, կ՛ըսէր թէ իր մի­ակ տեն­չը զա­նոնք երազ­նե­րուն մէջ տես­նելն էր“, Ման­ճիկ­եան կը գրէ նե­րա­ծա­կա­նին մէջ:

Ման­ճիկ­եան կը տե­ղե­կաց­նէ նա­եւ թէ արաբ­նե­րու մօտ այն­քան եր­կար ժա­մա­նակ ապ­րե­լու պատ­ճա­ռաւ հա­յե­րէն լե­զուն գրե­թէ բո­լո­րո­վին մոռ­ցած ըլ­լա­լէ յե­տոյ, ծնող­նե­րը իրենց մայր լե­զուն վերս­տին սոր­ված են 20 տա­րե­կա­նէն ետք: Յա­ջո­ղած են ընել այս` գլխա­ւո­րա­բար հայ գրա­կա­նու­թեան եւ Հա­լէպ հրա­տա­րակ­ուած “Արե­ւելք“ օրա­թեր­թի խան­դա­վառ ըն­թեր­ցող­ներ դառ­նա­լով. իսկ Ման­ճիկ­եա­նի մօր հա­յե­րէ­նը ալ աւե­լի բա­րե­լաւ­ուած է շնոր­հիւ Պոլ­սաբ­նակ եղ­բօր հետ իր նա­մա­կագ­րու­թեան, ինչ­պէս նա­ե­ւ իր հան­րա­յին ծառայու­թեան` որ­պէս Հայ Օգ­նու­թեան Միու­թեան ցկեանս նուիր­ուած ան­դամ:

Defying Fate-ի հրա­տա­րակ­չա­կան նա­խա­բա­նին մէջ, Յա­կոբ Ման­ճիկ­եան կը գրէ.- “Հա­կա­ռակ Աւետ­եան զոյ­գի գրու­թիւն­նե­րու հա­կիրճ բնոյ­թին եւ հա­կառակ որ այդ գրու­թիւն­նե­րու բնա­գիր­նե­րը հե­ղի­նակ­նե­րուն կող­մէ հա­մես­տօ­րէն Նօ­թա­տետր եւ Յու­շա­տետր խո­րագր­ուած են, մենք կաս­կած չու­նէ­ինք, որ րժա­նի են որ­պէս լի­ի­րաւ գիրք հրա­տա­րակ­ուե­լու, մեկ­նե­լով մեր այն սկզբուն­քէն որ որա­կը պէտք է գե­րա­դա­սել քա­նա­կէն, վա­ւե­րագ­րա­կան ար­ժէ­քը` գրքի եր­կա­րու­թե­նէն, եւ գոր­ծի խոր­քը` անոր տես­քէն“:

Defying Fate-էն օրի­նակներ կա­րե­լի է ստա­նալ` չէք մը ու­ղար­կե­լով վա­րի հաս­ցէ­ին: Իւ­րա­քան­չիւր օրի­նա­կի գինն է $15.00, առաք­ման ծախ­սը նե­րառ­եալ:

H. and K. Manjikian

10544 Wrigthwood Lane

Studio City, CA 91604

The Genocide Library-ի մա­սին, որ­պէս H. and K. Manjikian Publications-ի ծրա­գիր մը, The Genocide Library մա­տե­նա­շա­րը Տէր եւ տի­կին Յա­կոբ եւ Քնար Ման­ճիկ­եան­նե­րուն կող­մէ հաս­տատ­ուած է 2005ին, նպա­տակ ու­նե­նա­լով թարգ­մա­նա­բար հրա­տա­րա­կել 1915ի Աղէ­տին վե­րա­բեր­եալ վա­ւե­րագ­րա­կան ար­ժէ­քա­ւոր հա­տոր­ներ: Ցարդ հրա­տա­րակ­ուած գիր­քերն են` Ար­մէն Անու­շի Passage Through Hell-ը (առա­ջին եւ երկ­րորդ տպագ­րու­թիւն­ներ), Մի­քա­յէլ Շամ­տանչ­եա­նի The Fatal Night-ը, Շա­հէն Տէր­տէր­եա­նի Death March-ը, Սե­պուհ Ակունիի The Crime of the Ages-ը եւ Արամ եւ Տի­րու­հի Աւետ­եան­նե­րու Defying Fate-ը: Մա­տե­նա­շա­րի յա­ջորդ հա­տո­րը պի­տի ըլ­լայ Մ. Սալբիի (Արամ Սա­հակ­եան) Our Cross-ը, որ պի­տի հրա­տա­րակ­ուի այս տա­րի: