0
0
ԳԱՐԵԳԻՆ ՔԱՀԱՆԱՅ ՊԵՏՈՒՐԵԱՆ
Աստուածատուր շնորհք, Աստուածընկալ առաքելութիւն, Աստուածընտիր կերպար եւ Աստուածահաճոյ առաքինութիւն…
Ի՞նչ բան կրնայ մարմնաւորել այս որակումները, եթէ ոչ մայրութիւնն ու մայրը: Գիրքեր, գրութիւններ, ասացուածքներ, օրինակներ եւ բիւրաւոր պատումներ, բաւարար չեն գովերգելու եւ փառքը հիւսելու մայրութեան, անոր մեծութեան եւ անհունութեան: Ոչ ոք կրնայ ու կրցած է ամբողջապէս հասկնալ ու ապրիլ մայրութիւնը, բացի մեր անգին մայրերէն, որոնց կեանքը բառին ամբողջական իմաստով ու քիչ մըն ալ աւելի՝ զոհաբերութիւն, զոհողութիւն, նուիրում եւ սէր է:
Այնպիսի սէր մը, որ ինքնին կարծէք մարմնաւորումն է Աստուածային յորդարատ սիրոյն: Իսկական մայրերը գանձեր են այս աշխարհի վրայ, թանկագին էակներ, անուշաբոյր ծաղիկներ, կեանք պարգեւող ընտրանիներ, որոնց ներկայութեամբ այս աշխարհը իր օրհնութեան ու սրբութեան ընթացքն է որ կ’ապրի:
Մարդկային կեանքին մէջ մայրերը շատ մեծ տեղ, իմաստ ու կարեւորութիւն ունին: Կեանքը ամբողջ հիմնուած է մայրութեան գաղափարին, ծնունդ տալու հրաշալի իրողութեան ու անկէ եկող գուրգուրանքին ու սիրոյն վրայ, որոնց փորձառութիւնը գրեթէ համայն մարդկութիւնը ունի:
Նորածին մանկան մը առաջին ու լաւագոյն խնամատարը, դաստիարակը ու ապա ուսուցիչը, առաջնորդն ու նոյնիսկ կեանքը իրեն համար զոհաբերողը իր մայրն է: Սրտին ցաւը, մորմոքն ու կսկիծը զգացողն ու հասկցողը մայրն է, տխրութիւնն ու ցասումը հեռացնողը մայրն է, իր քնքուշ ժպիտով, յուսալից վերաբերմունքով, քաջութիւն ներշնչելով ու մանաւանդ քաղցրաբարոյ ներկայութեամբ, ան իր զաւկին կու տայ աներեւակայելի կորով ու աւիշ:
Մայրութիւնը իր էութեան մէջ կոչում մըն է, որուն արժանի են բոլոր մայրերը: Սակայն այդ կոչումը ունի իր հրամայականները, որոնք եթէ ճշգրտօրէն իմաստաւորուին, ինքնին արդէն այդ կոչման արժէքն են: Մայրութիւնը կը մնայ իր նոյն հասկացողութեան ու ընթացքին մէջ, ժամանակներու սկիզբէն մինչեւ հիմա ու յաւիտեան:
Այդ կոչման կողքին նաեւ պատասխանատուութիւն եւ յանձնառութիւն է մայրութիւնը, ոչ անպայման հեշտ պատասխանատուութիւն, որովհետեւ կատարեալ կրթութիւն ու դաստիարակութիւն ջամբելու ընթացքը, ընդհանրապէս եւ մանաւանդ այս օրերուն բաւական դժուարին իրողութիւն դարձած են ու ծնողներու պարտականութիւնը աւելի դժուար:
Քրիստոնեաներուս համար առաջին ու լաւագոյն, սուրբ ու կատարեալ, մայրութեան գերագոյն տիպար, առաքինութեան եւ մեծութեան օրինակ մայրը Սուրբ Կոյս Մարիամ Աստուածածինն է: Ան Աստուծոյ ընտրեալ կոյսն էր, որ արժանի դարձաւ ու շնորհքը ստացաւ կոչուելու Մայր Աստուծոյ, Քրիստոս Աստուածը ծնողը, զայն մեծցնողն ու դաստիարակողը եւ Աստուածային օրհնութեան արժանի եղողը:
Քրիստոսի ներկայութիւնը Աստուածամօր կեանքէն ներս եղաւ այնպիսի ընթացք մը, որ զարդարեց մայրութեան իրողութիւնը, գունաւորեց եւ երանգաւորեց, փայլք տուաւ անոր եւ շնորհազարդեց:
Մօր սէրն ու գուրգուրանքը, զաւկի հանդէպ ունեցած պատասխանատուութիւնը, իր զաւակով ուրախ եւ հպարտ զգալու իրողութիւնը կը կազմեն իրական մայրութեան կոչումը: Երեւակայենք պահ մը Ս. Աստուածածնին տրուած պատիւն ու շնորհքը, կոչումն ու դիրքը համայն մարդկութեան մէջ եւ այդ պրիսմակէն դիտելով հասկնանք թէ Աստուած ի՞նչ բանի արժանացուց, եւ ո՞վ արժանի դարձաւ այդ անհատնում պատիւին:
Իր զաւկին ցաւով ցաւելու, իր զաւկին ուրախութեամբ ուրախանալու, իր զաւկին յաջողութեամբ խանդավարուելու եւ գոհանալու սիրտը կը գտնուի մօր մը մէջ:
Փոխադարձ սէրն ու յարգանքը կը կատարելագործեն այն սիրոյ մարմնաւորումը, որ գոյութիւն ունի մօր մը եւ իր զաւակներուն մէջ եւ կամ ընտանիքի հասկացողութեան իրականութեան մէջ: Մօր մը կերպարը տեսնելով, զաւակներ հարկ է որ գնահատեն այդ սէրն ու նուիրումը, իրենց մայրերը արժանացնելով ու նկատելով որպէս իրենց կեանքին թագուհիները, վիթխարի էակները, եւ առհասարակ իրենց ծնողքը նկատեն որպէս իրենց մարմնաւոր ու հոգեւոր գոյութեան սկիզբը:
Աստուած յանձնարարեց ու կարեւոր նկատեց ծնողքներու հանդէպ տածելիք յարգանքն ու պատիւը, մասնաւոր պատուիրելով մարդկութեան թէ. »Պատուէ° քու հայրդ ու քու մայրդ, որպէսզի օրերդ երկար ըլլան այն երկրին վրայ, որ քու Տէր Աստուածդ կու տայ քեզի« (Ելք 20.12):
Մօր մը արգանդին մէջ կատարուած մեծագոյն հրաշալիքը, կը պատմէ Աստուծոյ մեծութեան ու ամենակարողութեան մասին: Աստուած մեզ կը կազմաւորէ ու գոյութեան կը բերէ մեր մայրերու արգանդին մէջ եւ հոնկէ սկսելով կը դառնանք Իր պատկերին ու նմանութեան թարգմանները:
Պատմութեան ընթացքին մանաւանդ հայ ժողովուրդը, իր մայրերուն մէջ տեսած է ազգի գոյապահպանման ու բարգաւաճման տիպարը: Հայ մայրը միշտ իր պատուական ու քաջ ամուսնոյն կողքին կանգնելով, նեցուկ եղած է ու նոյնիսկ իր կեանքը մեծ վտանգներու ենթարկած, իր ընտանիքին սիրոյն, պահպանման ու ապահովութեան ի խնդիր:
Հայ մայրը քաջ եղած է ու չէ զլացած նոյնիսկ անապատներու աւազներուն մէջ իր զաւկին »Այբուբէն« սորվեցնելու, »Հայր մեր« ուսուցանելու, որպէսզի եթէ այդ զաւակը նախախնամութեամբ ապրէր, իսկական հայ քրիստոնեայ մնար, հայերէն խօսէր, հայերէն գրէր ու երգէր… Այս եղած է ու պէտք է ըլլայ հայ մօր առաջնահերթ նպատակը այսօր եւս, որպէս մեծագոյն ազդակ հոգեւոր ու ազգային գոյապահպանման:
Հայ մանուկին առաջին աղօթքի ուսուցիչը իր մայրն է, որովհետեւ իր ծնունդը արդիւնքն է իր մօր անդուլ աղօթքներուն ու վստահութեան Աստուծոյ ամենակարողութեան: Հայ մայրը օրօրօցէն սկսելով, իր զաւկին ջամբեց հոգեւոր կրթութիւն, Քրիստոսի նուիրում ու Աստուածավախութիւն:
Մայրերու կողքին նաեւ մեծ եղած է ու է, բոլոր այն կիներուն եւ նուիրեալ կոյսերուն դերը, որոնք մօր մը նման խնամած են հայ ազգի զաւակները, անոնք ըլլան որբանոցներու մէջ, կամ անտէր մնացած զաւակներու հոգատարութեան նուիրուելով:
Զանազան ազգանուէր կազմակերպութիւններու, եկեղեցւոյ տիկնանց միութիւններու եւ քոյրերու դերը, աներեւակայելի արդիւնք տուած է ու մինչեւ այսօր կու տայ մեր ժողովուրդի զաւակներուն հոգեւոր ու ազգային շինութեան, արժանաւոր հայորդիներ կոչման ու դաստիարակութեան:
Անոնք մայրեր են ընդհանուրին, իրենց նուիրումը ինքնանպատակ գաղափարը անդրանցնելով, համայնական շահերու վրայ հիմնուած է:
Իսկապէս հայ ընտանիքը իւրայատուկ է, հայկական շունչը տարբեր է, հայկական ոգին անգին է, որովհետեւ ան իր մէջ կը ներգրաւէ հոգեւոր ամուր հիմք ու հայապահպանման լաւագոյն օրրան:
Սակայն անհրաժեշտ է գիտակցութիւն եւ յարատեւութեան ընթացք: Եթէ պիտի արժեւորենք մեր մայրերը եւ ընդհանուր առմամբ մօր դերակատարութիւն ստանձնող էակները, հարկ է որ հասկնանք իրենց նպատակը ու այդ ոգիով ու նախանձախնդրութեամբ շարունակենք մեր կեանքերը մեր նպաստը բերելով:
Մայրերը արժեւորած կþըլլանք այն ատեն, երբ իրենց ջամբած ոգին կը պահենք, կը զարգացնենք ու կը փոխանցենք մեր յաջորդներուն:
Արժեւորե’նք մեր մայրերը որպէսզի արժանի ըլլանք Աստուծոյ օրհնութեան:
Մեր բոլորին սէրն ու յարգանքը եւ աշխարհի բոլոր անուշաբոյր ծաղիկները թող մայրերուն ընծայուին…
Օրհնեա~լ ըլլայ ու մի’շտ ապրի մայրը:
