
»Երբ ժամանակը հասաւ« Մարիամ ծնաւ իր անդրանիկ որդին« խանձարուրով պատեց եւ մսուր մը մէջ դրաւ« որովհետեւ իրենց համար տեղ չկար իջեւանին մէջ«:
Պարզ« ժուժկալ բառեր« աւետելու համար մեծագոյն դէպքը մարդկութեան պատմութեան տիեզերքի ստեղծումէն ի վեր: Այդ ընելու համար« աւետարանիչը հարկ չէ տեսած պճնուած« ուռուցիկ նախադասութիւններու« ինչպէս սովոր են »մեծ« մարդոց աշխարհ գալը հաղորդող ծանուցումները:
Աշխարհ եկողը« այս պարագային« տիեզերքի տէրն է« մարդկութեան փրկիչը: Զայն աւետելու համար բաւ է ըսել էականը« որպէսզի մարդիկ գիտնան թէ դարերէ ի վեր իրենց սպասածը եկած է« լրացնելով ինչ որ մարգարէները կը նախատեսէին:
Երբ ժամանակը հասնի« շատ բաներ պիտի ըսուին ու պատմուին այդ երեխային մասին: Բայց առ այժմ ան« մարդկային բոլոր նորածիններուն նման եւ անոնցմէ ալ աւելի« կը նեկայանայ իբր տկար էակ մը« կարօտ ուրիշին: Եւ անծանօթ բոլորին: Ո°չ ոք կրնայ մտքէն անցնել թէ այդ մանուկը Աստուածորդին է: Ան ուզած է ծնիլ ախորի մը մէջ« իբր առաջին այցելուներ ունենալով հովիւներ եւ անասուններ: Աստուած զգայացունց երեւոյթներու չէ դիմած իր որդիին ծնունդը շռնթալից դէպքի վերածելու համար:
Սակայն դէպքը հեռու պահելու համար առասպելական որեւէ երեւոյթէ« Ղուկաս աւետարանիչը կու տայ կարգ մր տեղեկութիւններ« որոնք Քրիստոսի ծնունդը կը զետեղեն լիուլի պատմական եղելիութեան մը շրջագիծին մէջ: Ան կ’ըսէ թէ Հռոմի Օգոստոս կայսրը կը հրահանգէ« որ իր բոլոր հպատակները արձանագրուին իրենց բնագաւառին մէջ: Արդ« Մարիամ եւ Յովսէփ« որ կը բնակէին Նազարէթ« սակայն ըլլալով Դաւիթի ցեղէն« կը մեկնին Բեդղեհէմ ուր« ինչպէս կը նախատեսէր Եսայի մարգարէն« կը ծնի Քրիստոս« »Դաւիթի Որդին«: Զուգադիպութի՞ւն կայսրին հրամանագրին մարգարէութեան հետ: Ստուգաբար ոչ: Անգիտակցաբար եւ ակամայ« կայսրը կ’օժանդակէ մարգարէութեան զուգադիպութեան իր արարքին հետ:
Կրնանք ուստի հաստատել թէ ի յաւիտենից ճշդուած են Քրիստոսի ծնունդին պարագաները ժամանակը« վայրը« նոյնիսկ քաղաքական պայմանները: Ուստի կարելի չէ տրամաբանօրէն առարկել թէ այս դէպքը պատմութեան մշուշին մէջ թաղուած« առասպելային գոյներով զարդարուած« խանդավառ հետեւորդներու երեւակայութենէն բխած դիցաբանութիւն է« որ երկու հազար տարիէ ի վեր կը շարունակէ օրօրել եւ պատրանքի ու ինքնախաբէութեան մէջ պահել միամիտ« դիւրահաւատ հետեւորդներու հոյլերը:
Աւետարանիչը չի խորհիր խորհրդաւոր ու հրաշալի պարագաներով շրջապատել Քրիստոսի ծնունդը« ինչպէս կը տեսնենք դիցաբանութիւններու պարագային: Կը բաւեն մերկ ու անպաճոյճ բառեր՝ պատմելու համար անպատմելի եղելութիւնը. »Երբ Բեթղեհէմ հասան« Մարիամի ծննդաբերութեան ժամանակը հասած ըլլալով« ծնաւ իր անդրանիկ որդին« փաթթեց խանձարուրներու մէջ եւ դրաւ մսուրին մէջ«:
Եթէ ականատես ըլլայինք մսուրի տեսարանին« պիտի կարենայի՞նք համոզուիլ թէ ներկայ ենք մարդկութեան մեծագոյն դէպքին« աւելի մեծ քան ստեղծումը տիեզերքին« քանի որ աւելի դիւրին է որ Աստուած ոչինչէն ստեղծէ տիեզերքը քանի համակերպի որ իր Որդին« Աստուած իրեն նման« իջնէ երկինքի փառքէն եւ մարդկային գոյութիւն զգենու: Եւ ի՞նչ նպատակով« փրկելու համար մարդը« որ մեղանչած է իր դէմ ըմբոստանալով« իրեն հաւասարիլ փորձելով:
Կ’իջնէ երկինքէն արարիչը տիեզերքի« տէրը երկնքի եւ երկրի: Եւ ո՞վ կը դիմաւորէ զինք: Ո°չ կղերական կամ քաղաքական մեծամեծներ« ո°չ ազգական« ո°չ բարեկամ: Կ’իջնէ ամայութեան եւ բացարձակ չքաւորութեան մէջ« աւելի չքաւոր քան ամէնէն չքաւորը մարդոց մէջ: Չ’արժանանար վայելուչ բնակարանի կամ պատսպարանի մը իսկ« գէթ խրճիթի մը համեստ« ուր պատսպարուի ցուրտէն ու օտար նայուածքներէն: Կ’իջնէ քարայրի մը մէջ« ունենալով հովիւներ որպէս առաջին երկրպագուներ: Ո՞վ կրնայ երեւակայել թէ այդ տկար ու աղքատ երեխան Մեսիան է« այն զոր մարգարէն հռչակած ու երգած է իբր »Աստուած հզօր եւ իշխան խաղաղութեան«:
Ո°չ ոք այդ գիշեր մտքէն անցուց անշուշտ թէ այդ օր մանուկ մը աշխարհ եկաւ՝ յեղաշրջելու համար մարդկային պատմութիւնն ու մարդոց ճակատագիրը: Նոյնիսկ անոնք՝ որ սուրբ Գրքի մասնագէտներ ըլլալով պէտք էին անդրադառնալ թէ եզակի բան մը պատահած էր« ինչպէս գիտցան եւ հեռաւոր երկիրներէն ճամբայ ինկան մոգերը »Հրեաներու թագաւորը« մեծարելու համար:
Ոչինչ փոխուած է քսան դարէ ի վեր: Ամէն տարի Քրիստոսի Ծնունդը կը տօնէ մարդկութիւնը առանց փնտռելու Քրիստոսը: Արտաքին երեւոյթները կը ծածկեն ու կը նսեմացնեն խորհուրդը որ իմաստ կու տայ այդ տօնին« վերածելով զայն ձեւային յիշատակութեան կամ առ առաւելն խրախճանքի առիթի:
Կ’արժէ հարց տալ մենք մեզի թէ որքանով մեր այսօրուայ տօնած Ծնունդին մէջ ներկայ է Քրիստոսը: Այնքան խճողուած է աւելորդ բաներով որ կապ չունին Փրկիչին ծնունդին հետ« որ նոյնինքն Փրկիչը« եթէ գար եւ անկիւն մը փնտռէր մասնակցելու համար տօնին« անտեսուած յուսախաբ պիտի մնար:
»Տեղ մը պահել Անոր համար«« մեր տուներուն« բայց մանաւանդ մեր սիրտերուն մէջ:
Եթէ կ’ուզենք իսկական ծնունդ մը տօնել« ձերբազատենք զայն աւելորդ խճողումներէ« մաքրենք ու յարդարենք մեր սրտերը« ուր կրկին ու կրկին ծնող Աստուածորդին հիւրընկալ« մտերիմ անկիւն մը գտնէ մեր ուրախութիւնը աւելի հարազատ« ամբողջական ու մնայուն դարձնելու համար:
ՄԱՆՈՒԷԼ ԵՊՍ. ՊԱԹԱԳԵԱՆ
Առաջնորդ Կաթողիկէ Հայոց Հիւսիսային Ամերիկայի