Թիլալի Շուկան Կը Թօթափէ Պատերազմի  Փոշին

Սուր­իոյ պա­տե­րազ­մա­կան տա­րի­նե­րուն ահա­բեկ­չու­թիւնը իր թա­թը եր­կա­րեց  ոչ միայն մար­դոց, այլ քա­րե­րուն ու փոր­ձեց մահ­ուան դա­տա­պար­տել զա­նոնք:  Հա­լէ­պի Թի­լալ շր­ջա­նի առեւտ­րա­կան շու­կան 5 տա­րի շա­րու­նակ փակ մնա­լէ ետք, այ­սօր վերս­տին իր աշ­խու­ժու­թիւնը գտած է:

Ըստ սուր­ի­ա­ցի հե­տա­զօտող Թա­միմ Քաս­մո­յի ու­սում­նա­սի­րու­թեան, Թի­լա­լի շու­կան հիմն­ուած է 1893-ին: «Թի­լալ» անու­նը եկած է արա­բե­րէն հո­ղա­յին բլուր­ներ կամ թի­լալ թու­րապիէ սահ­մա­նու­մէն: Այդ հո­ղա­յին բլուր­նե­րը 1822-ին Հա­լէ­պը ցն­ցող երկ­րա­շար­ժի մը մնա­ցորդ­ներն էին:

Տա­րի­նե­րու ըն­թաց­քին, Թի­լա­լի շու­կան դար­ձաւ Հա­լէ­պի ժո­ղո­վուր­դին նա­խա­սի­րած վայ­րը, ուր կա­րե­լի էր գտ­նել ամէն տե­սա­կի հա­գուս­տե­ղէն` յար­մար գի­նե­րով եւ զա­նա­զան տե­սա­կանի­ով:

Թի­լա­լի պատ­մա­կան շու­կան ռազ­մա­վա­րա­կան եւ կեն­սա­կան կա­րե­ւոր դիրք գրաւեց այս օրերուն, որով­հե­տեւ իրար կը մի­աց­նէ Հա­լէ­պի հին եւ նոր թա­ղա­մա­սե­րը: Այդ թա­ղա­մա­սե­րը պա­տե­րազ­մի տա­րի­նե­րուն ահա­բեկ­չա­կան բազ­մա­թիւ յար­ձա­կում­նե­րու են­թար­ուե­ցան:

2016 տար­ուան աւար­տին,  շնոր­հիւ սուր­ի­ա­կան բա­նա­կին եւ անոր դաշ­նա­կից­նե­րուն ձեռք բե­րած յաղ­թա­նակ­նե­րուն, Հին Հա­լէ­պի շր­ջա­նը, անոր մէջ ըլ­լա­լով Թի­լա­լը ազա­տագր­ուե­ցաւ:

Սուր­ի­ա­կան բա­նա­կի հրա­մա­նա­տա­րու­թեան յայ­տա­րա­րու­թե­նէն ետք, Թի­լա­լի շու­կա­նե­րու առեւտ­րա­կան­նե­րը շու­տով իրենց գոր­ծա­տե­ղի­նե­րը վե­րա­դար­ձան, ահա­բեկ­չութ­եան հետ­քը վերջ­նա­կա­նա­պէս չքաց­նե­լու ու շր­ջա­նը վե­րա­նո­րո­գե­լու հա­մար: Նոյն ատեն Հա­լէ­պի նա­հան­գա­պե­տա­րանն ու ծա­ռա­յո­ղա­կան ոլոր­տի տնօ­րէ­նու­թիւնը  բա­րե­լա­ւե­ցին  շր­ջա­նի ծա­ռա­յո­ղա­կան ըն­թաց­քը:

3 ամս­ուան տե­ւո­ղու­թեամբ վե­րա­կանգ­նու­մի շա­րու­նա­կուող աշ­խա­տանք­նե­րուն ար­դիւն­քով, Թի­լա­լի շու­կան վե­րաշ­խու­ժա­ցաւ եւ վե­րագ­տաւ իր եր­բեմ­նի ճո­խու­թիւնը:

Առեւտ­րա­կան­նե­րը վճ­ռած են ոտ­քի հա­նել քա­ղա­քը, զար­գաց­նել առեւ­տու­րը եւ Հա­լէ­պին` Սուր­իոյ առեւ­տու­րի մայ­րա­քա­ղա­քին, վե­րա­դարձ­նել իր նախ­կին փառ­քը:

Այ­սօր Հա­լէ­պի մէջ առեւտ­րա­կան աս­պա­րէ­զը աշ­խու­ժա­ցած է, շարք մը գոր­ծա­տէ­րեր վե­րա­դար­ձած են իրենց խա­նութ­նե­րը:

Հա­լէ­պի Առեւտ­րա­կան գրա­սեն­եա­կի Վար­չա­կան Խոր­հուր­դէն աղ­բիւր մը  յայտ­նեց, թէ Թի­լա­լը կ՛ընդգր­կէ շուրջ 500 խանութ, ներ­կա­յիս անոնց աւե­լի քան 90% ը սկ­սած է բա­նիլ: Աղբիւրը աւել­ցուց, որ Հա­լէ­պի առեւտ­րա­կան գրա­սեն­եա­կը կը շա­րու­նա­կէ խրա­խու­սել առեւտ­րա­կան­նե­րը, որ­պէս­զի վե­րա­դառ­նան ու վերսկ­սին իրենց աշ­խա­տան­քը:

Թի­լա­լը հա­յու­թեան կեան­քին մէջ եւս իր իւ­րա­յա­տուկ տե­ղը ու­նի: Անոր կից` Ֆար­հաթ հրա­պա­րա­կին մէջ կը գտն­ուի հայ ոս­կե­րիչ­նե­րու նշա­նա­ւոր շու­կան, Թի­լա­լի կեդ­րո­նը կը բազ­մի հայ կա­թո­ղի­կէ հա­մայն­քի Առաջ­նոր­դա­րա­նը եւ Ս. Ռի­թա եկե­ղե­ցին:

Ազգ. Հայ­կազ­եան վար­ժա­րա­նի աշա­կեր­տու­թեան հա­մար Թի­լա­լի շու­կան դպ­րո­ցի ամէ­նօր­եայ ճամ­բան էր, Թի­լա­լի մէջ կը գտն­ուէր նա­եւ Ազգ. Պատս­պա­րա­նի նախ­կին կեդ­րո­նը, իսկ Ֆար­հաթ հրա­պա­րա­կէն անց­նե­լով մենք կ՛ուղղ­ուէ­ինք Ազգ. Առաջ­նոր­դա­րան եւ Ս. Քա­ռաս­նից Ման­կանց Մայր եկե­ղե­ցի, Հա­մազ­գա­յի­նի «Նի­կոլ Աղ­բալ­եան» Մաս­նա­ճիւ­ղի կեդ­րոն ու Ազգ. Գրա­դա­րան:

Հա­յու­թեան հա­մար յա­տուկ նշա­նա­կու­թիւն ու­նի Թի­լա­լը, տա­կա­ւին անոր գր­կին մէջ տե­ղա­ւոր­ուած Հո­գե­տու­նը, որուն պի­տի անդ­րա­դառ­նանք առան­ձին յօդ­ուա­ծով:

Վե­րա­կանգ­նու­մի աշ­խ­ա­­տանք­նե­րը յոյս ու կո­րով կը ներշն­չեն բո­լո­րիս…: