ՐԱՖՖԻԻ ՅԱՂԹԱՆԱԿԸ … ԵՒ “ԲԱՐԳԱՒԱՃ ՀԱՅԱՍՏԱՆ“ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԷՖԹԱՆԱԶԻԱՆ

0 0

  ԱՐՄԷՆ ԱՌԱՔԵԼԵԱՆ

Հա­յաս­տա­նում նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի մի­ջո­ցով նոր նա­խա­գահ չի ընտր­ւում: Պար­զա­պէս տե­ղի է ու­նե­նում իշ­խա­նու­թեան վե­րար­տադ­րու­թիւն: Եւ դա այն­քան օրի­նա­չափ է դար­ձել, որ այ­լեւս ոչ մէ­կի չի զար­մաց­նում, տխրեց­նում կամ ու­րա­խաց­նում: Բայց նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի մի­ջո­ցով Հա­յաս­տա­նում միշտ, բո­լոր դէպ­քե­րում “ընտր­ւում“ է նոր ընդ­դի­մու­թիւն:

1996-ին “ամե­նայն հա­յոց ընդ­դի­մա­դիր“ ընտր­ուեց Վազ­գէն Մա­նուկ­եա­նը, 1998-ին` Կա­րէն Տէմիրճ­եա­նը, 2003-ին` Ստե­փան Տէմիրճ­եա­նը, 2008-ին` Լե­ւոն Տէր Պետ­րոս­եա­նը: 2013-ի Փետր­ուար­եան ընտ­րու­թիւն­նե­րում ամե­նայն հա­յոց նոր ընդ­դի­մա­դիր ընտր­ուե­լու հեր­թը Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նինն էր:

Վեր­ջին­նե­րիցս նա տար­բեր­ւում է եր­կու առու­մով:

Առա­ջին` նա նա­խորդ­նե­րից աւե­լի շատ ձայ­ներ հա­ւա­քեց եւ պատ­մու­թեան մէջ կը մնայ, որ­պէս հո­գե­բա­նա­կան 500 հա­զա­րի շէմը առա­ջի­նը յաղ­թա­հա­րած այ­լընտ­րան­քա­յին թեկ­նա­ծուն: Պարզ­ուեց, որ սե­փա­կան քուէն սե­փա­կան հա­յե­ցո­ղու­թեամբ տնօ­րի­նե­լու եւ ան­պայ­ման յան­ձինս ինչ-որ մէ­կի Սերժ Սարգս­եա­նի եւ իշ­խա­նա­կան հա­մա­կար­գի դէմ քու­է­ար­կե­լու ոչ հա­ւա­քա­կան քա­ղա­քաց­ի­ա­կան կեց­ուածքն ի զօրու է վե­րած­ուե­լու քա­ղա­քա­կան այն­պի­սի հզօր գոր­ծօնի, որ ըն­դա­մէ­նը ինը ամիս առաջ Ազ­գա­յին Ժո­ղո­վի ընտ­րու­թիւն­նե­րում 5 տո­կոս քուէ ստա­ցած քա­ղա­քա­կան ու­ժի ղե­կա­վա­րին տայ ընդ­հուպ նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­նե­րի ար­դիւնք­նե­րը վի­ճար­կե­լու եւ երկ­րորդ փու­լի պա­հանջ դնե­լու բա­ւա­րար քա­ղա­քա­կան հիմ­քեր:

Երկ­րորդ` այդ կար­գա­վի­ճա­կը նա ձեռք բե­րեց ան­գամ իր հա­մար այն աս­տի­ճան անս­պա­սե­լի, որ հի­մա պար­զա­պէս չգի­տի` ինչ­պէս վար­ուել այդ աղ­բիւ­րի հետ: Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եանն ակն­յայ­տօ­րէն պատ­րաստ չէր այս “առանձ­նաշ­նոր­հը“ ստա­նա­լուն. նա­խընտ­րա­կան շրջա­նում նա գրե­թէ չշօ­շա­փեց այն հար­ցը, թէ ինչ է անե­լու, եթէ հա­մա­րի, որ ընտ­րու­թիւն­նե­րի ար­դիւնք­նե­րը կեղծ­ուել են, չյայ­տա­րա­րեց նա­եւ, թէ մին­չեւ ուր է գնա­լու, գնա­լու՞ է արդ­եօք առ­հա­սա­րակ, կամ եթէ գնա­լու է, ապա ի՞նչ ճա­նա­պար­հով: Այ­սօր նա ըն­դա­մէ­նը կա­րո­ղա­նում է Սերժ Սարգս­եա­նին եղ­բայ­րա­բար իշ­խա­նու­թիւնը խա­ղաղ յանձ­նե­լու եւ այդ կա­պակ­ցու­թեամբ նրա ձեռ­քը սեղ­մե­լու առա­ջարկ անել` առանց հաշ­ուի առ­նե­լու ըն­դա­մէ­նը եր­կու տար­ուայ վա­ղե­մու­թեան Տէր­Պետ­րոս­եա­նա­կան նմա­նա­տիպ առա­ջարկ­նե­րի, տխրահռ­չակ երկ­խօ­սու­թիւն­նե­րի ան­փա­ռու­նակ վախ­ճա­նը եւ այն հան­գա­ման­քը, որ Սերժ Սարգս­եա­նի գլխա­ւոր զէն­քը հէնց նմա­նա­տիպ առա­ջար­կու­թիւն­նե­րից օգտ­ուելն է ու նման նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րը հէնց նա­խա­ձեռ­նող­նե­րի դէմ շրջե­լը: Առա­ւե­լա­գոյ­նը, ինչ այս պա­հին փոր­ձում է անել Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նը, որո­շա­կի ժա­մա­նակ շա­հելն է` յե­տա­գայ մար­տա­վա­րու­թիւնը ճշդե­լու հա­մար:

Սա­կայն հա­յաս­տան­եան նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րու­թիւն­ներն ի յայտ են բե­րում նա­եւ տխուր օրի­նա­չա­փու­թիւն­ներ: Եւ դրան­ցից գլխա­ւորն այն է, որ բո­լոր նոր ժա­մա­նակ­նե­րի ընդ­դի­մու­թիւն­նե­րի ղե­կա­վար­ներն էլ (բա­ցա­ռու­թեամբ, թե­րեւս, Կա­րէն Տէ­միրճ­եա­նի) վեր­ջին հա­շուով խա­ղը տա­նուլ են տա­լիս, որոնց հե­տե­ւան­քը լի­նում է նրանց ան­խու­սա­փե­լի լու­սանց­գայ­նա­ցու­մը:

Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նի ամե­նա­մեծ փոր­ձու­թիւնը լի­նե­լու է հէնց այս հե­ռան­կա­րից խու­սա­փե­լը, թէ­եւ դրան ամե­նա­մօ­տը հան­գա­մանք­նե­րի բե­րու­մով հէնց նա է գտնւում: Պատ­ճա­ռը թէ՛ նրա` իբ­րեւ քա­ղա­քա­կան գործ­չի, տե­սա­կի, բնա­ւո­րու­թեան առանձ­նա­յատ­կու­թիւն­նե­րի մէջ է, թէ՛ այն ծրագ­րե­րի կամ յոյ­սե­րի, որոնք, ըստ ամե­նայ­նի, իշ­խա­նու­թիւնն է կա­պում Յով­հան­նէս­եա­նի հետ:

Բանն այն է, որ ան­ցած յատ­կա­պէս եր­կու տար­ուայ ըն­թաց­քում Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եանն իր մարդ­կա­յին, բա­րո­յա­կան հի­րա­ւի բարձր յատ­կա­նիշ­նե­րից բխող հե­ղի­նա­կու­թիւնն ու ժո­ղովր­դա­կա­նու­թիւնը վատ­նեց հա­կա­սա­կան, որոշ դէպ­քե­րում տրա­մա­բա­նա­կան, ընդ­հա­նուր շղթա­յի մեջ չտե­ղա­ւո­րուող քայ­լե­րով ու որո­շում­նե­րով: Թէ­եւ դրանք իս­կա­պէս բխում էին ազ­նիւ մղում­նե­րից, հա­սա­րա­կա­կան որո­շա­կի տրա­մադ­րու­թիւն­ներ ստեղ­ծե­լու, ար­ժէք­ներ ձե­ւա­ւո­րե­լու նպա­տա­կադ­րում­նե­րից, սա­կայն աւե­լի շատ թող­նում էին յըն­թացս, պա­հի տակ կա­յա­ցուող տաք եւ անշր­ջա­հա­յեաց քայ­լե­րի տպա­ւո­րու­թիւն, որը բա­ցար­ձա­կա­պէս չէր տե­ղա­ւոր­ւում ճկուն եւ հաս­տա­տա­կամ, սառ­նա­սիրտ ու ող­ջա­խոհ առաջ­նոր­դի կեր­պա­րի հա­մա­տեքս­տում:

2011-ի անն­պա­տակ նստա­ցոյց-հա­ցա­դու­լը, Ազ­գա­յին Ժո­ղո­վի պատ­գա­մա­ւո­րի յանձ­նա­րա­րու­թիւնը յանձ­նել-ետ վերց­նե­լը, կու­սակ­ցու­թեան ղե­կա­վա­րի պաշ­տօ­նը թող­նե­լը եւ սե­փա­կան կու­սակ­ցու­թեան պա­ռակտ­ման գնով այն նո­րից “ետ վերց­նելն“ իս­կա­պէս ստեղ­ծել են հա­կա­սա­կան գործ­չի մի տի­պաժ, որն առաջ­նորդ­ւում է ոչ այն­քան իրա­ւա­ցի մտա­ծո­ղու­թեամբ, որ­քան զգաց­մունք­նե­րով: Մի կող­մից սա կա­րող է կաս­կած­ներ առա­ջաց­նել, թէ որ­քա­նով է նման կեր­պա­րը հա­մա­պա­տաս­խա­նում երկ­րի ղե­կա­վար­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ որակ­նե­րին, իսկ միւս կող­մից` թէ ինչ­պէս է ստեղծ­ուած ներ­կա­յիս վի­ճա­կում նա կա­րո­ղա­նա­լու խոյս տալ այն տա­րա­տե­սակ թա­կարդ­նե­րից, որոնք նման դէպ­քե­րում սո­վո­րա­բար լար­վում են իշ­խա­նութ­եան կող­մից: Սա իս­կա­պէս փոր­ձու­թիւն է, որը յաղ­թա­հա­րե­լով` Րաֆ­ֆի Հով­հան­նէս­եա­նը պէտք է կա­րո­ղա­նայ փո­խել իր ան­ձի վե­րա­բեր­եալ ձե­ւա­ւոր­ուած այս հա­կա­սա­կան ըն­կա­լում­նե­րը:

Բայց շատ աւե­լի էա­կան է այն, թէ իշ­խա­նու­թիւնն ինչ­պէս է փոր­ձե­լու վե­րա­բեր­ուել հէնց Յով­հան­նէս­եա­նի` ընդ­դի­մու­թեան փաս­տա­ցի ղե­կա­վա­րի վե­րա­ծե­լու ըն­թա­ցող պրո­ցե­սին: Բանն այն է, որ նա­խընտ­րա­կան շրջա­նում իշ­խա­նա­կան կամ իշ­խա­նա­մերձ քա­րոզ­չա­մե­քե­նան ամէն կերպ ձգտում էր հէնց Յով­հան­նէս­եա­նից կեր­տել “ամե­նայն հա­յոց ընդ­դի­մա­դի­րի“ կեր­պա­րը, այ­սինքն` ի դէմս նրա եւ նրա առաջ­նոր­դու­թեամբ ապա­գայ որա­կա­պէս նոր ընդ­դի­մու­թեան կերտ­ման նա­խադր­եալ­ներ ստեղ­ծել: Դժուար է ասել` Յով­հան­նէս­եանն ինքն ինչ­պէս էր վե­րա­բեր­ւում նման ակն­յայտ մի­տում­նե­րին, բայց փաստն այն է, որ ան­գամ ընտ­րու­թիւն­նե­րից յե­տոյ իշ­խա­նու­թիւնը, ըստ էու­թեան, չի հրա­ժար­ուել իր այս մտայ­ղա­ցումն իրա­կա­նաց­նե­լուց: Այս առու­մով խիստ հե­տաքրք­րա­կան էր Հ.Հ.Կ. խորհր­դի ան­դամ Գա­գիկ Մի­նաս­եա­նի արած դի­տար­կու­մը. որ “Եթէ Ր. Յով­հան­նէս­եա­նը կա­տա­րի ճիշտ քա­ղա­քա­կան ­քայլ եւ փոր­ձի ապա­ցու­ցել, որ ին­քը այս ­զանգ­ուա­ծի յոյ­զե­րի ար­տա­յայ­տիչն է, ապա կար­ծում եմ` քա­ղա­քա­կան դաշ­տում Ր. Յով­հան­նէ­սեանն ու “Ժա­ռան­գու­թիւն“ կու­սակ­ցու­թիւնը կը հա­մար­ուեն առա­ջին ընդ­դի­մա­դիր ու­ժը“:

Պէտք է են­թադ­րել, որ եթէ իս­կա­պէս Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նին առա­ջին ընդ­դի­մա­դիր ու­ժը ճա­նա­չե­լու հար­ցում իշ­խա­նու­թիւնը շա­հագրգ­ռու­թիւն է հան­դէս բե­րում, ապա դա միայն այն պատ­ճա­ռով է, որ այս­պէս կոչ­ուած Րաֆֆ­ի­ա­կան ընդ­դի­մու­թիւնն առն­ուազն հա­մա­րում է շատ աւե­լի նա­խընտ­րե­լի, քան Ծա­ռուկ­եա­նա­կան կամ Լե­ւոն Տէր­Պետ­րոս­եա­նա­կա­նը: Սա կա­րող է էլ աւե­լի հե­ռուն գնա­ցող նպա­տակ­ներ հե­տապն­դել` կապ­ուած ընդ­հան­րա­պէս քա­ղա­քա­կան ներ­կապ­նա­կը փո­խե­լու հետ: Բանն այն է, որ Րաֆֆիի մի­ան­շա­նակ գերխշ­խա­նու­թիւնը ան­խու­սա­փելի­օ­րէն կա­ռուց­ուե­լու է Հ.Յ.Դ.-.Հ.Ա.Կ.- “Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան“ (այս վեր­ջի­նը` վե­րա­պա­հում­նե­րով) մին­չընտ­րա­կան ընդ­դի­մու­թեան փլա­տակ­նե­րի վրայ: “Ժա­ռան­գու­թիւն“ի “թիւ 1“ ընդ­դի­մու­թիւն դառ­նա­լը ու­ղիղ հա­մե­մա­տա­կան է այդ եռ­եա­կի` երկ­րորդ-եր­րոր­դը դառ­նա­լուն կամ առ­ժա­մա­նակ լու­սանց­գա­յին դաշտ տե­ղա­փոխ­ուե­լուն, մա­նա­ւանդ եթէ հաշ­ուի առ­նենք, որ նրանք իրենք ցան­կա­ցան ինք­նա­մէ­կու­սա­նալ եւ գոր­ծըն­թաց­նե­րին հե­տե­ւիլ պարզ դի­տոր­դի կար­գա­վի­ճա­կով: Այ­սինքն` իշ­խա­նու­թիւնը փոր­ձում է օգտ­ուել ստեղծ­ուած հնա­րա­ւո­րու­թիւ­նից եւ Րաֆֆիի ձեռ­քով վերջ­նա­կան “նաք-աութ“ի են­թար­կել սե­փա­կան հար­ուա­ծից “նաք-տաուն“ում յայտն­ուած այս ու­ժե­րին ու վերջ­նա­կա­նա­պէս տա­րա­ծու­թիւ­նից զրկել Լե­ւոն ՏէրՊետ­րոս­եա­նին ու յատ­կա­պէս Գա­գիկ Ծա­ռուկ­եա­նին:

Մեծ հա­շուով, սա հար­ուած է առա­ջին հեր­թին “Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան“ին, որով­հե­տեւ Րաֆ­ֆի Յով­հան­նէս­եա­նը եւ “Ժա­ռան­գու­թիւնը“ սկսում են զբա­ղեց­նել այն տա­րա­ծու­թիւնը, որը սկզբում զբա­ղեց­նում էին ՏէրՊետ­րոս­եանն ու Հ.Ա.Կ.-ը, իսկ նրան­ցից յե­տոյ ար­դէն` Գա­գիկ Ծա­ռուկ­եանն ու “Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան“-ը: Իշ­խա­նու­թիւնն ուղ­ղա­կի ձգտում է այն­պէս անել, որ ֆի­նան­սա­կան եւ կազ­մա­կերպ­չա­կան ան­հա­մե­մատ աւե­լի մեծ աղ­բիւր­նե­րի տի­րա­պե­տող “Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան“ը իր անու­նա­ցան­կի մե­ծա­մաս­նու­թեամբ կանգ­նի իշ­խա­նու­թեան մէջ վերջ­նա­կա­նա­պէս տար­րա­լուծ­ուե­լու եւ այդ­պի­սով խա­ղից դուրս գա­լու մի­ակ նա­խընտ­րե­լի տար­բե­րա­կի առ­ջեւ: Եւ որ­քան Րաֆֆիի “ամե­նայն հա­յոց“ ընդ­դի­մա­դի­րի կար­գա­վի­ճա­կը եր­կար շա­րու­նակ­ուի, այն­քան աւե­լի իրա­տե­սա­կան կը դառ­նայ “Բար­գա­ւաճ Հա­յաս­տան“-ի էֆ­թա­նազ­ի­ան:

Սա­կայն հարցն այն է` որ­քա­նո՞վ է Յով­հան­նիս­եանն ինքն իրեն հա­մա­րում այս գա­ղա­փա­րի մա­սը, եւ որ­քա­նո՞վ է պատ­րաստ դառ­նա­լու իշ­խա­նու­թեան գոր­ծի­քը այս­պէս կոչ­ուած հին պա­հա­պան ընդ­դի­մու­թեան դէմ իշ­խա­նու­թեան “թաք­թիք“ական պայ­քա­րում: Այս հար­ցի պա­տաս­խանն է, որ Րաֆ­ֆին հի­մա, կա­մայ թէ ակա­մայ, տա­լիս է… “Ազա­տու­թիւն“ հրա­պա­րա­կում:

About Post Author

admin

acaa@hairenik.com

Happy

0 0 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

0 0 %