
ՊՈԼԻՍ.- Վերջերս, Տերսիմի Մազկիրտ քաղաքի մօտակայ Վէնք (Վանք) գիւղի եկեղեցւոյ աւերակներուն մօտ գտնուած է հազուագիւտ խաչքար մը, որ քանդակուած է վեց մեթր բարձրութեամբ ժայռի մը վրայ:
Գանատայի “Հորիզոն“ (Մոնրէալ) շաբաթաթերթը, տեղեկացնելով այս հետաքրքրական լուրը, նաեւ կը նշէ թէ իւրայատուկ է այս խաչքարը, որ քանդակուած է ժայռի վրայ:
1915-էն առաջ Տերսիմի մէջ եղած է հարիւրէ աւելի եկեղեցի եւ յիսուն վանք:
Ըստ տարբեր տուեալներու` Հայոց Ցեղասպանութեան տարիներուն Տերսիմի քեզիլպաշ ցեղախումբերու մօտ ապաստան գտած են քսան-քսանըհինգ հազար հայեր:
Հանաշխարհային Ա. Պատերազմի նախօրեակին, Տերսիմի նահանգը ունէր երկու հարիւր հազար բնակչութիւն, որուն քառասուն առ հարիւրը հայեր էին, իսկ մնացեալը` քիզիլպաշ ալեուիներ: Այսօր նահանգի անունը փոխուած է Թունճելիի եւ բնակչութեան թիւը կը կազմէ ութսուն հազար:
Հայոց պատմական Ծոփք նահանգի մաս կազմող Տերսիմը, կը գտնուի Վանայ լիճէն հիւսիս արեւմուտք, հիւսիսէն` Երզնկա, հարաւէն` Խարբերդ, արեւելքէն` Պինկէօլ-Մուշ եւ արեւմուտքէն` Սեբաստիա, կը գտնուի ծովու մակերեսէն երկու հազար մեթր բարձրութեան վրայ: Երեք կողմէն շրջապատուած է Եփրատ գետով եւ անոր հարկատուներով: Գլխաւոր գետերէն է Մնձուրը: Շրջանը լեռնային է եւ անտառապատ: