
Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ
15 Յունիս 2021
Ալիեւ-Էրտողան սպասուած հանդիպումը տեղի ունեցաւ Երեքշաբթի, 15 Յունիսին, բռնագրաւուած Շուշիի մէջ, ուր հայկական յուշակոթողներ եւ հայութեան հետքեր կը փճացուին ամիսներէ ի վեր: Հանդիպումէն ծնունդ առին «կառուցողական» քանի մը քայլ. Էրտողան յայտարարեց, որ քաղաքին մէջ թրքական հիւպատոսարան պիտի բացուի: Յայտարարուեցաւ նաեւ, որ «Զանգեզուրի միջանցք»-ի բացման ծրագիրը ընթացքի մէջ է, Հայաստանին հրաւէր ուղղուեցաւ ընդառաջելու եւ «օգտուելու առիթ»-էն: Մուրճը ձեռքին՝ ընտրապայքարի ելած Ն. Փաշինեանէն արձագանգ մը ծագեցաւ, թէ՝ Ատրպէյճան պէտք է հեռանայ գրաւեալ տարածքներէն (եւրոպացիք ու այլ երկիրներու վարիչներ ալ կ’ըսեն նոյնը, ո՛չ մէկը քայլ կ’առնէ): 15 գերիներու տունդարձի «շինիչ քայլ»ին դիմաց, Աղտամի շրջանի ականապատուած դաշտերուն քարտէսը փոխադարձ «շինիչութեամբ» Ալիեւին ղրկած Փաշինեան հիմա ինչպիսի՞ «շինիչ քայլերով» պիտի փոխադարձէ Շուշիէն հնչած կոչերուն: Պէտք չէ անտեսել «Ատրպէյճանի պատկանող կղզեակներ»ու ընտրանքը, նաեւ երազներ մշակել ճամբաներու «ապաշրջափակում»-ին հեռանկարով…
***
Քանի մը օր առաջ, Ատրպէյճան «կառուցողական» այլ քայլ մըն ալ առաւ. լիբանանահայ Վիգէն Իւլճէքեան 20 տարի բանտարկութեան դատապարտուեցաւ իբրեւ «խափանարար»: Մարդը 9 Նոյեմբերի յայտարարութնէն ետք Շուշի կ’ուղղուէր կնոջը հետ, հոն մնացած անձնական իրերը Հայաստան փոխադրելու համար: Գերի բռնուեցան երկուքով, կինը քանի մը ամիս ետք ազատ արձակուեցաւ, Վիգէնը հիմա կը ճաշակէ «կառուցողական» վճիռ մը: Հայաստան լուռ է. Փաշինեան եւ «ուսապարկերը» հաւանաբար հնարք մը կ’որոնեն՝ «կառուցողական քայլ»ով մը փոխադարձելու համար: Կան բազմաթիւ այլ գերիներ ու դատարան քաշուած «մեղաւորներ»: Հո՞ս ալ «կղզեակներ»-ը…
***
Փաշինեան իր նորահնար «զէնք»-ը՝ մուրճն ի ձեռին՝ ընտրապայքարը հասցուց նաեւ Սիւնիք: Մուրճը սպառնական ձեւով կը ճօճէ ընդդիմադիրներուն դէմ, որոնք հայեր են: Պատկերասփիւռի կայանէ մը ցուցադրուեցաւ, որ շէնքի մը տանիքը բազմած է դիմակաւոր արձակազէն մը (դիպուկահար), որուն թիրախը կրնայ ըլլալ հաւանական հայ ընդդիմադիրներ (որոնցմէ ցարդ բրտութեան խօսք կամ արարք չէ եկած): Հայաստան թափանցած ազերիներուն դէմ նման բիրտ (ու տեղին) դիմադարձութեան նշոյլն անգամ ցոյց չի տրուիր: Կարեւոր հարցում մը ծագեր է. Փաշինեան արդեօք վաղն ալ միւս ձեռքին… մանգա՞ղ մը պիտի ունենայ:
***
Իշխանութեան մօտիկ լրատու աղբիւրներ կ’ըսեն, որ ոստիկանութիւնն ու ապահովութեան սպասարկութիւնները Փաշինեանի ընդդիմադիրներէն կաշառք բաշխողներ ի յայտ բերած են, ձերբակալած են քանի մը հոգի, կայ կասկածելիներու երկար ցանկ մը: Ասոնք (արդարօրէն) կը ներկայացուին իբրեւ ապօրինի քայլեր: Նոյն աղբիւրները լուռ են հրաժարեալ- թեկնածու վարչապետին ապօրինութիւններուն մասին, որոնց երեւցած բաժինը՝ մուրճ ու բոցավառ, անծածկոյթ սպառնալիքներն են, իսկ կէս-քողարկուած բաժինը՝ պետական միջոցներու անսահմանափակ շահագործումը (իրողութիւն մը, որուն մասին ընդդիմադիրները բազմիցս մտահոգութիւն յայտնեցին ընտրապայքարի բացումէն շա՜տ առաջ): Ընտրարշաւին՝ հրաժարեալին կ’ընկերանան, մեծ ու կրտսեր «ուսապարկ»երուն կողքին, մեծ թիւով ոստիկաններ, ամսականի յաւելման խոստումներ կը շռայլուին՝ բացայայտօրէն «ինծի քուէարկեցէք»ի տրամաբանութեամբ: Իրաւապահները հոս ալ աչք ու ականջ չունին:
***
Հրաժարեալ վարչապետը ընտրապայքարի ելած է «Հայաստանի մէջ ապագայ կայ» նշանախօսքով: Եթէ նման «կառուցողականութեամբ» է որ ան կը տեսնէ Հայաստանի ապագան, ժողովուրդին կը մնայ 20 Յունիսին քուէատուփ երթալ «Ապագայ կայ, սակայն առանց Նիկոլի ու ուսապարկերուն» կամքով:
***
Վերջին օրերուն, աւելի յաճախ կը խօսուի բախումներու հաւանականութեան մասին: Մտահոգութիւնները կը հիմնաւորուին մասնաւորաբար հրաժարեալ վարչապետին սպառնական արտայայտութիւններուն վրայ (Էջմիածինի եպիսկոպոսական ժողով, Մարդու իրաւունքներու պաշտպան եւ ուրիշներ):
Մէկ բան ՀՐԱՄԱՅԱԿԱՆ է. թէ՛ ընտրութեան հանգրուանին, թէ՛ անկէ ետք, բոլորէն կը պահանջուի ետ կանգնիլ այնպիսի խօսքէ եւ գործէ, որոնք կրնան արիւնահեղութեան պատճառ դառնալ: Մարտ 1-ի, Հոկտեմբեր 27-ի եւ նման դէպքերու կրկնութիւնը ներելի չէ ոեւէ մէկուն: Մեր ժողովուրդն ու նահատակնե՛րը չեն կրնան ներել նման սադրանք: