0
0
ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Խմբագրական
“Կեանքիս պատմութիւնը, մաս կը կազմէ հայրենիքիս պատմութեան“
(“The history of my life is a part of the history of my homeland“)
Թարաս Շեվչենքօ (1814-1861)
Ուքրայինացի տաղանդաւոր բանաստեղծին խօսքը խոր զգացում մըն է, ազգային պատկանելիութեան մարմաջ մը եւ կապուածութիւն մը` իր հայրենի հողին: Հետեւաբար, այս մտածողութեան ընդմէջէն, կարելի է հետեւցնել թէ ամէն մէկ ուքրայինացիի մտահոգութիւնը` նոյնինքն հայրենիքին մտահոգութիւնն է, յուզմունքն ալ հայրենի հողին յուզմունքը…Իսկ ներկայ օրերուն կարելի է յստակօրէն հաստատել թէ ամէն մէկ ուքրայինացիի անորոշութիւնը, մաս կը կազմէ ներկայ իր հայրենի հողի անորոշութեան:
Յստակ է թէ Ուքրայինա կ’ապրի իր պատմութեան ամենէն աւելի դժուար օրերէն մէկը: Եւ, այս օրերուն Շեվչենքոյի վերոյիշեալ ապրումները տարբեր ձեւով կը մեկնաբանուին Ուքրայինա կոչեցեալ հողաշերտին վրայ:
Այս մեկնաբանութիւնները, աւելի կը մատնանշուին Դնեպր գետի Արեւմտեան (Եւրոպամէտ) եւ Արեւելեան (Ռուսամէտ) ափերուն վրայ: Իւրայատուկ եւ շատ աւելի բարդ է հարաւային Խրիմ թերակղզիի պարագան, որուն բնակչութեան մեծամասնութիւնը ռուս (վաթսուն առ հարիւր) է:
Սակայն այս թերակղզիին պատմութիւնը հարուստ է զանազան արշաւներով, պատերազմներով եւ բռնագաղթերով:
Կիմերներ, մոնկոլներ, վենետիկցիներ, ճենովացիներ, օսմանցիներ եւ ռուսեր դարերու ընդմէջէն իրենց տիրապետութեան տակ առած են այս թերակղզին: Հայկական ներկայութիւնն ալ յիշատակելի է այս շրջանէն ներս, յանձին հանրահռչակ ծովանկարիչ Այվազովսքիի, որ ծնած է այդ շրջանի փոքր նաւահանգիստներէն` Թէոտոսիայի մէջ, նաեւ մօտակայ Սթարիլ Քրիմ շրջանի Սուրբ Խաչ վանքին:
Բ.համաշխարհային պատերազմի օրերուն, թերակղզիի փոքրամասնութիւնները բռնի ուժով տեղահանուեցան, իսկ Փետրուար 19, 1954-ին, այդ օրերու Խորհրդային Միութեան ղեկավարը` Նիքիթա Խրուշչեւ (ծագումով Ուքրայինացի), յատուկ հրամանագրով մը, Խրիմը յանձնեց Խորհրդային Ուքրայինայի ղեկավարութեան, անշուշտ ինքնավար իրավիճակով:
Ահաւասիկ, այսօր տարիներէ ի վեր այդ ծագումով ռուս եւ ռուսախօս բնակչութիւնն է որ, որոշած է ինքնավարութենէն քայլ մը աւելի անդին երթալով, միանալ Ռուսաստանի Դաշնութեան:
Պայմաններն ալ այդ մէկ որոշումը դիւրացուցին, շնորհիւ Քիեւի մէջ կատարուած Մայտանի յեղափոխութեան եւ յատկապէս Ռուսական ծովուժին համար բանալի նկատուող այս Սեւ Ծովեան շրջանի շուրջ…սեւ ամպերու կուտակման:
