0
0
Պօղոս Գուբելեան
Վիրճինիա, Ռիչմընտ
Ռիչմընտի հայկական յարաբերաբար փոքր գաղութէն ներս տիրող ազգային ջերմ մթնոլորտը ու Հայ Դատը օտար շրջանակներու եւ պետական անձնաւորութիւններու ծանօթացնելու մեր կուսակցական ընկերներու ջանքերը, եւ անոնց կատարած օգտակար աշխատանքը գնահատելու խոր գիտակցութիւնը, նորեկի մը մէջ յարգանքի կողքին արթնցնելու կը ծառայեն անցեալի ջերմ յիշատակներ:
Արդարեւ ինչու պահեմ, իմ պարագային ալ նոյնը պատահեցաւ, երբ ընկեր Պետրոսն ու անոր քեռայրը՝ յայտնի ատամնաբոյժ ու ազգային գործիչ՝ ընկեր Մուրատ Քէրնէքլեան, տեղւոյն հայկական շրջանակներուն ինքնակամ կը փոխանցեն ու տեղեակ կը պահեն զանոնք, անցեալին, Ափրիկէի խորերը մեր կատարած աշխատանքին ու զոհողութիւններուն, ինչպէս նաեւ Հայ Դատը տեղւոյն մտաւորականութեան ու պետական այրերու ծանօթացնելու ճգնանքին: Եւ սա ալ աւելցնեմ՝որ մեր այդ գործունէութեամբ ձեռք բերուած յաջողութենէն թելադրուած, Հայ Դատի ղեկավար՝ ընկեր Շաւարշ Թորիկեանը Սիէռա Լիոնէ հրաւիրելու հոյակապ որոշումը առինք, Հայ դատը նաեւ պետական մակարդակով ծանօթացնելու Ափրիկէի տարածքին:
Քաջ գիտնալով որ այդպիսի համարձակ արարք մը, հազարաւոր տոլարներու ծախսի պիտի նայէր… Բան մը որ գիտակցաբար յանձն առած էինք ու յետագային գիտակցութիւնը ունեցանք մերժելու, մեր կատարած տնտեսական զոհողութիւնը, Հ․Յ․Դ․ մամուլի մէջ հրապարակելու ընկեր Թորիկեանի առաջարկը, հաւատաւոր կուսակցականի մը համար հոսհոսութիւն նկատելով այդպիսի բացայայտում: Հոգ չէ թէ այդ թուականէն ասդին, օր մը օրանց, Հայ Դատի ներկայ ղեկավարութեան կողմէ առիթով մը իսկ, չյիշատակուի, հոյակապ մեր արարքն ու գրեթէ կէս դար առաջ կատարած սխրագործութիւնը, ոչ ալ Թորիկեանին Ափրիկէ այցելութիւնը: ՝
Մեր կազմակերպութիւնը դժբախտաբար, յայտնի է իր նուիրեալները երբեմն մոռացութեան տալու կամ, անհիմն պատճառներով զանոնք կուսակցութենէն հեռացնելու իր գործելաւոճով: Ճիշդ այդ իրականութենէ մեկնելով, կուզեմ այս փոքր գաղութէն ներս գործող նուիրեալներուն աշխատանքին ու զոհողութեան անդրադառնալ, որպէս տրիտուր անոնց նուիրումին ու կեանք մը ամբողջ յանձն առած զոհողութիւններուն:
Դժբախտաբար Ռիչմընտի մէջ շատ փոքր թիւ մը կը կազմեն այդ նուիրեալները, գոնէ մեզի ծանօթները: Սակայն հոգ չէ, տեղէ մը պիտի սկսիլ..
Գաղութէն ներս իր նուիրումով ու հայրենասիրութեամբ փայլատակող հերոսը՝ Պետրոս Պանտազեանը յայտնի է իր ազգային ու կուսակցական՝ գործունէութեամբ: Որ կողմը որ դառնաս, կը հանդիպիս չորորդ սերունդի այս ամերիկահայուն, որուն հետ եթէ սխալմամբ անգլերէն փորձուիս խօսիլ, քեզի հայերէն կը պատասխանէ… Անիկա Նաւապտոյտին հիմնադիր անդամներէն եղած է: Կ․Կ․-ի անդամ եւ բարձրագոյն պաշտօններ վարած ազգային կուսակցական, գաղութային կեանքէն ներս: Օրինակելի, ինչ կըսեմ, անհաւատալի հայրենասիրութեամբ տոգորուած այս հայորդին, հակառակ առաջացած իր տարիքին, ամէն տեղ է ու երիտասարդի կորովով կը գործէ տակաւին:
Եւ ինքը առանձին չի գործեր, ամբողջ ընտանիօք՝ Պանտազեանները ներքաշուած ու կլանուած են ազգային գործին մէջ:
Անդրանիկը՝ բացառիկ իմաստոթեամբ փայլատակող իրաւաբան Խորենը, տարիներով, իր կնոջ՝ Լիւսիի քաջալերանքով «Արմինիըն Ֆոնտ»-ին պատասխանատու ղեկավարը հանդիսացած է: Միջնեկը՝ Ռաֆֆին, հայոց Սուրբ Յակոբ եկեղեցիին երգչախումբը կը ղեկավարէ ու միեւնոյն ատեն երգեհոնը (օրկանը) կը նուագէ, վիրթիոզի սլացքով… իսկ անոր պատանի զաւակները՝ խորանը կը սպասարկեն Սուրբ Պատարագին եւ հաւատարիմ հետեւորդներ են «Քէմփ Հայաստանի»:
Անոնց մայրը՝ Լիզը, ամէն տեղ է ու ամէնուն կը հասնի… Սակայն անոր անցեալի տխուր պատմութիւնը մեր սրտերը կը մղկտացնէ… Արդարեւ անիկա դժբախտութիւնը ունեցած է 4 տարու մանուկ հասակին, Տիքրանակերտի մէջ, Թուրքիոյ տարածքին պատահած 1975ին երկրաշարժին, իր մայրը, եղբայրները եւ քոյրերը կորսնցնելու ու անտէր որբուկ դառնալու: Քսան տարի առաջ, անիկա իր հօրը ուղեկցութեամբ Ամերիկայ կը հաստատուի:
Իսկ Տիրանը, ընկեր Պետրոսին կրտսեր մանչը, համայնքին հաշիւներու ստուգման մարմինը կը գլխաւորէ, (օտիթ գոմիթէ) ու նուիրումով կը վարէ այդ ճիւղը: Անոնց մայրը՝ Սթելլան, Կարմիր Խաչի եւ տիկնանց այլ միութիւններու գործօն ղեկավարներէն է:
Ահաւասիկ օրինակելի հայ ընտանիք մը, որ իր թեւերը լայն բացած կը գործէ փոքր այս գաղութէն ներս: Իսկ մեր դուստրը, Հուրիկը, Տիրանին կողակիցը, USC-համալսարանի մէջ դասախօս եղած է հոգեբանական ճիւղի մէջ, իսկ այժմ կամավոր կերպով ու նուիրումով կ՝օգնէ շուրջիններուն…
Նոյնը կարելի է ըսել բժիշկ Մուրատի եւ անոր դուստրերու Սօնայի, Սեդայի եւ Սիրանի պարագային: Անոնք ալ ընտանիօք նուիրուած են իրենց հօրը պատկանած կուսակցութեան ու Հայ Առաքելական Եկեղեցուոյ ծառայութեան:
Կան նաեւ ուրիշ նուիրեալներ, օրինակ՝ Եղիա Պուրուճեան, որուն կողակիցը Լիզան եւ դուստրը՝ Սօսին, հանդերձ ընտանիօք նուիրուած են կուսակցութեան ու հայ Եկեղեցւոյ: Ընկերուհի Սօսիի պարագային, անիկա կուսակցական շատ կարեւոր պաշտօն կը վարէ, որպէս Հայ Դատի յանձնախումբի Արեւելեան Շրջանային Մարմնի վարչութեան երիտասարդ անդամ:
Տակաւին ուրիշ հերոս-հերոսուհիներ ալ կան որոնցմէ մէկուն վերջերս ծանօթանալու առիթը ունեցայ: Մեր նոր նուիրեալը, Չարլ Էվրէկեան կը կոչուի, որ իմ մտերիմ ընկերոջս ու գրող բարեկամիս՝ Հրանդ Աճէմեանին ազգականն է: Անոր ուղղած մտերմիկ հարցումիս հետեւեալ ձեւով պատասխանեց ան:
-Այո, իմ գերդաստանս կորովի հետեւորդը եղած է Հ․Յ․Դաշնակցութեան: Մեծ հայրս Հ․Յ․Դ․-ի լիազօր պատգամաւորը եղած է Տիթրոյթի շրջանէն: Ամառները յաճախ անոր ընկերակցած եմ Պոսթոնի մէջ կայացած Դաշնակցութեան համագումարներուն ներկայ գտնուելու: Անիկա որպէս Հայոց բանակի սպայ, 1921- ին թուրքերու դէմ մղուող թէժ կռիւներու մասնակցած է…» ։
Իսկ գալով գաղութի երիտասարդութեան, եթէ քանի մը տասնամեակ առաջ այս գեղեցիկ գաղութը հաստատուած ըլլայի, Քալիֆորնիայի օրինակով, երիտասարդական միութիւն հիմնելու գործին կը ձեռնարկէի, ինչպէս անցեալին «Մխիթարեան Ակումբ»-ը հիմնեցինք Հայ Կաթողիկէ համայնքէն ներս:
Բայց ափսոս՝ ուժերս սկսած են դաւաճանել բարի կամքիս ու կորովիս…։
