Հայոց Ցեղասպանութենէն Վերապրած Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան

Read Time:1 Minute, 52 Second

Համադրեց՝ Բժիշկ Կարպիս Հարպոյեան

Մոնրէալ

Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան ծնած է Քեսապ, 1876-ին: 1895-ի Համիտեան ջարդերէն ետք, ան կը յաջողի հեռանալ իր ծննդավայրէն եւ կը հասնի Ա․Մ․Ն․: Ան կ’ուսանի բժշկութիւն Long Island College Hospital- մէջ եւ շրջանաւարտ կ’ըլլայ 1905-ին: Ան կը գործէ իբրեւ բժիշկ, միաժամանակ կը հետեւի իր ծննդավայրին եւ հայկական աշխարհին անցուդարձերուն: Ան տեղեակ կ’ըլլայ Հայկական ջարդերու եւ Ցեղասպանութեան մանրամասնութիւններուն:

1916-ին կը հրաժարի բժշկական կեանքէ եւ կը կազմակերպէ կամաւոր աշխատանքի խումբեր, երթալու իր հօրենական հողերը, օգտակար դառնալու համար իր ազգակիցներուն: 1916-ին, բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան կը գլխաւորէ կամաւորներու խմբակ մը եւ կը հասնի Հայաստան: Ան ականատես կ’ըլլայ հարիւր-հազարաւոր անօթի, ծառաւ, անօթեւան հայ գաղթականներու վիճակին, երբ Տիֆ համաճարակը մահ կը սփռէր:

Կամաւորներու խմբակը, իր գլխաւորութեամբ, մինչեւ 1918 արդիւնաւոր բժշկական խնամք-բուժում կը մատուցէ 40 000 հայ գաղթականներու: Հազարաւոր հայ գաղթա-կաններ կը փրկուին ստոյգ մահէ: Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան կը դառնայ գաղթականներուն պահապան հրեշտակը: Այս պատճառով ան գաղթականներուն կողմէ կոչուած է «Հրեշտակ փրկիչ» եւ «Փրկիչ բժիշկ»:

Երկու տարուան կամաւոր ծառայութենէ ետք, կը վերադառնայ Ա․Մ․Ն․ եւ կը շարունակէ գործել իբրեւ բժիշկ, իր գիտութիւնը ի սպաս դնելով հայ եւ ամերիկացի հիւանդներուն:

Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան օգտակար կը դառնայ ամերիկահայ գաղթականներուն եւ կ’ըլլայ անոնց հոգատար բժիշկը ու մնայուն բարեկամը:

Ան կ’ամուսնանայ Մաքրուհի Աշճեանի հետ: Անոնք բախտաւորուած են երկու զաւակներով՝ Մարժորի եւ Էտկար, որ իր հօրը նման ուսանած է բժշկութիւն եւ եղած համբաւաւոր մասնագէտ բժիշկ:

Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան եւ տիկինը՝ Մաքրուհի Յովսէփեան հանրային գործունէութիւն եւ ծառայութիւն ունեցած են յատկապէս Հ. Բ. Ը. Մ.-ի ծիրին մէջ: Անոնց զաւակները հետեւած են իրենց ծնողներուն բարեսիրական ուղեգիծին: Բժիշկ Էտկար Յովսէփեան Հայաստանի մեծ երկրաշարժի օրերուն, 1988-ին, մարդասիրական մեծ օժանդակութիւն հասցուցած էաղէտեալ հայ ժողովուրդին: Անոր օժանդակութիւնը եղած է նիւթակ, բարոյական եւ բժշկական:

Բժիշկ Մովսէս Յովսէփեան եղած է Նիւ Եորքի եւ Արեւելեան Ամերիկայի ղեկավար ռամկավար ազատականներէն մէկը: Իր անունով կոչուած է Ռ․Ա․Կ․-ի Նիւ Եորքի ակումբը:

Ան մահացած է Նիւ Եորք, 11 Դեկտեմբեր 1952-ին:

Աղբիւրներ`

1.Վարդիվառեան, Յակոբ, Հայերն այսօր, 3 Մարտ 2015:

Վիքիփիտիա, Մովսէս Յովսէփեան:3. New York State Journal of Medicine. Medical Society of the State of New York. 1953.
“Honoring NY-Area Early Writers and Intellectuals of the Mirror-Spectator”. The Armenian Mirror-Spectator. May 14, 2011.
In Memoriam: Dr. Edgar Housepian (1928-2014), RAG MAMOUL, 22 November, 2014.