ԽՈՀԵՐ ԵՒ ԽՈՐՀՐԴԱԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐ.- ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐ ԱՄԱՆՈՐԻ ԱՌԻԹՈՎ

0 0

ԳԱ­ՐԵ­ԳԻՆ ՔԱ­ՀԱ­ՆԱՅ ՊԵ­ՏՈՒՐ­ԵԱՆ

Մարդ­կա­յին կեան­քը, իր հո­գե­կան ու ֆի­զի­քա­կան զոյգ կազմ­ուածք­նե­րով կը կազ­մէ սքան­չե­լիք մը, որ Աստ­ուա­ծա­յին նա­խախ­նա­մու­թեամբ ստեղ­ծա­գործ­ուած ու կա­տար­եալ ձեւ մը զգե­ցած է:

Մարդ արա­րա­ծին հա­մար, վաղ ժա­մա­նակ­նե­րէն սկսեալ, ժա­մա­նա­կի հաս­կա­ցո­ղու­թիւնը այն­պի­սի ար­ժէք ու­նե­ցած է, որուն հետ ան կա­պած է իր առօր­եան, կեան­քի շրջանն ու անոր ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րը:

Ժա­մա­նա­կը մար­դուն հա­մար է ու ժա­մա­նա­կով է, որ մարդ արա­րած կը կա­նո­նա­ւո­րէ եւ տրա­մա­բա­նա­կան հու­նի մը մէջ կը զե­տե­ղէ իր կեան­քը: Սա­կայն մարդ­կա­յին էու­թիւնը միշտ կը մնայ ու պէտք է մնայ ժա­մա­նա­կէն վեր ու ժա­մա­նա­կէն ան­դին, չի կրնար մարդ­կա­յին հո­գե­կան ան­հուն տի­ե­զեր­քը սահ­մա­նա­փակ­ուիլ ժա­մա­նա­կա­մի­ջո­ցի մը մէջ:

Շատ մը մար­դոց կը հան­դի­պինք, որոնք հա­սած ըլ­լա­լով իրենց կեան­քի վեր­ջա­կէ­տին, տա­կա­ւին իրենք զի­րենք կամ իրենց առա­քե­լու­թիւնը կը գտնեն կի­սա­ւարտ վի­ճա­կի մէջ, շատ բա­ներ ու­նէ­ին տա­կա­ւին ընե­լու, շատ մը իրա­գոր­ծում­ներ ու­նէ­ին կա­տա­րե­լու, սա­կան իրենց ժա­մա­նա­կը ար­դէն աւար­տած է ու պի­տի յանձն­ուին ան­ժա­մա­նա­կին՝ յա­ւի­տե­նա­կա­նին:

Ժա­մա­նա­կը այն­պի­սի իրա­կա­նու­թիւն մըն է, որ կա­րե­լի չէ զայն ետ տա­նիլ կամ որոշ ժա­մա­նա­կա­մի­ջոց­ներ կրկին ան­գամ կեան­քի բե­րել: Կա­րե­լի է անց­եա­լին մէջ պա­տա­հար­նե­րը կրկնել եւ այդ­պի­սով նոյ­նու­թիւն մը ստեղ­ծել անց­եա­լին եւ ներ­կա­յին մի­ջեւ: Օրի­նակ, այ­սօր շատ կը լսենք մեր չորս­դին ու ակա­նա­տես կը դառ­նանք երե­ւոյթ­նե­րու, զորս կը կո­չենք ժա­մա­նա­կը կրկնող դէպ­քեր: »Ժա­մա­նա­կը ինք­զինք կը կրկնէ«… այս իրա­կա­նու­թիւնը այն­քան ակն­յայտ է, որ մարդ արա­րած ստիպ­ուած ինք­զինք կը զգայ մաս մը պատ­մու­թեան ժա­մա­նա­կէն ու կը նոյ­նա­նայ պատ­մու­թեան տու­եալ ժա­մա­նա­կին հետ:

Մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թեան կեան­քին մէջ կան ժա­մա­նակ­ներ, որոնք հա­ւա­քա­կան թէ ան­հա­տա­կան գետ­նի վրայ մեծ կա­րե­ւո­րու­թիւն ու­նին եւ այն­պի­սի առիթ­ներ են, զորս լա­ւա­գոյնս կը պահ­պան­ուին, ի խնդիր յի­շե­լու, վե­րապ­րե­լու, ներշնչ­ուե­լու եւ յար­գանք տա­ծե­լու տու­եալ երե­ւոյ­թի ան­ձին – ան­ձե­րուն, դէպ­քին – դէպ­քե­րուն: Տօ­նա­կան օրե­րը, յի­շա­տա­կի տօ­նախմ­բու­թիւն­նե­րը, ան­հատ­նե­րու ծննդեան տա­րե­դարձ­նե­րը կամ մահ­ուան տա­րե­լից­նե­րը, կը կազ­մեն մարդ­կա­յին կեան­քի մտքին ու հոգի­ին տուր­քը կամ յար­գան­քի ու յի­շա­տա­կի մա­տու­ցու­մը:

Ժո­ղո­վուրդ­ներ կան, որոնք ու­նին իրենց յա­տուկ կամ անձ­նա­կան տօ­ներ կամ տօ­նա­կա­տա­րու­թիւն­ներ: Անոնք կը կա­տար­ուին տու­եալ ժո­ղո­վուր­դի մշա­կու­թա­յին եւ աւան­դա­կան ձե­ւե­րով, կամ կրօնք­նե­րու յա­տուկ տօ­նախմ­բու­թիւն­ներ: Անոնք հա­սա­րա­կաց են բո­լոր նոյն կրօն­քին հե­տե­ւող ազ­գու­թիւն­նե­րուն, սա­կայն նոյն­պէս ազ­գա­յին իւ­րա­յա­տուկ երան­գով ու աւան­դա­կան սո­վո­րու­թիւն­նե­րով: Կան տօ­ներ կամ տօ­նախմ­բու­թիւն­ներ, զորս հա­սա­րա­կաց են գրե­թէ բո­լոր ժո­ղո­վուրդ­նե­րուն ու ազ­գու­թեանց մօտ:

Այդ տօ­նա­կա­տա­րու­թեանց կամ առիթ­նե­րուն մէջ ամէ­նէն ակ­նե­րեւն ու հա­սա­րա­կա­ցը, Ամա­նո­րի տօ­նախմ­բու­թիւնն է: Ամա­նո­րի տօ­նը շատ հին պատ­մու­թիւն կ’են­թադ­րէ ու իր մէջ կը բո­վան­դա­կէ մէ­կէ աւե­լի իմաստ­ներ: Անոնք իւ­րա­քան­չիւր ան­ձի հա­մար բան մը կը նշա­նա­կեն եւ իւ­րա­քան­չիւր անձ իրեն յա­տուկ ձե­ւը ու­նի ըմբռ­նե­լու Ամա­նո­րի խոր­հուր­դը:

Ամա­նո­րը իր ձե­ւին մէջ շատ պարզ առիթ մըն է, օր մը տար­ուան բո­լոր օրե­րուն նման, այդ օր արե­ւը իր բնա­կան ժա­մուն կը ծա­գի ու իր բնա­կան ժա­մա­նա­կին մայր կը մտնէ, այդ օրը տար­ուան բո­լոր օրե­րուն նման քսան­չորս ժա­մե­րէ կը բաղ­կա­նայ եւ այս­պէս… ամէն օր­ուան նման:

Ակ­նե­րեւ կամ տի­ե­զե­րա­կան իրա­կա­նու­թիւնը, որ կը տեսն­ուի այդ օր, ժա­մա­նա­կի հաս­կա­ցո­ղու­թեան փո­փո­խու­թիւնն է: Տար­ուան թիւին փոխ­ուի­լը, նոր տա­րի մը սկսի­լը, օրա­ցոյ­ցի փո­փո­խու­թիւն, հին օրա­ցոյ­ցը մէկ կողմ դնե­լով, բո­լո­րը իրենց տու­նե­րուն, հաս­տա­տու­թիւն­նե­րուն անձ­նա­կան օրա­ցոյց­նե­րը կը նո­րո­գեն, եւ ամէն բան նոր, նոր ու նոր կը դառ­նայ: Բայց յա­ջորդ առա­ւօտ երբ կը զարթ­նուն, կրկին ան­գամ կը տես­նեն ամէն բան բնա­կան, ինչ­պէս որ էր »անց­եալ տա­րի«:

Սա­կայն խոր­քին մէջ ի՞նչն է որ կը փոխ­ուի, ի՞նչն  է որ կը նո­րոգ­ուի, ին­չո՞ւ հա­մար կը նո­րոգ­ուի եւ ի՞նչ է պատ­գա­մը կամ խոր­հուր­դը Ամա­նո­րին:

Ամէն մարդ ձե­ւով մը կը դի­մա­ւո­րէ Ամա­նո­րը, շա­տեր մեծ ու­րա­խու­թեամբ, տօ­նախմ­բու­թիւն­նե­րով, պատ­րաս­տու­թիւն­նե­րով, անե­րե­ւա­կա­յե­լի գու­մար­ներ յատ­կաց­նե­լով… շա­տեր ալ, աւե­լի պարզ բնոյ­թով կը տօ­նախմ­բեն, Ամա­նո­րը առիթ մը նկա­տե­լով իրար մօտ հա­ւաք­ուե­լու, զի­րար տես­նե­լու, ազ­գա­կա­նա­կան կամ բա­րե­կա­մա­կան ջերմ մի­ջա­վայր մը ստեղ­ծե­լով:

Շա­տեր կան, որոնց հա­մար ար­ժէք չու­նի Ամա­նո­րը: Ան պար­զա­պէս օր մըն է, որուն աւար­տը կը սպա­սեն, կամ թե­րեւս կ’ու­րա­խա­նան որով­հե­տեւ ար­ձա­կուր­դի կամ հան­գիս­տի օր մը պի­տի ու­նե­նան:

Նա­եւ այս աշ­խար­հին այն­քան կապ­ուած ու աշ­խար­հա­յի­նով կա­լա­նա­ւոր­ուած մար­դիկ ալ կան, որոնք Ամա­նո­րի ժա­մա­նակ, կար­ծէք դժբախ­տու­թեան մը հանգր­ուա­նին դի­մաց կը գտնուին, որով­հե­տեւ իրենց կեան­քը տարի­ով մը եւս կ’անց­նի, աւե­լի կը ծե­րա­նան, ուս­տի իրենց մէջ բնա­կան տխրու­թիւն մը կը յա­ռա­ջա­նայ, որ դժբախ­տա­բար մարդ արա­րած ոչինչ կրնայ փո­խել այդ իրա­կա­նու­թե­նէն:

Այս բո­լո­րին հա­կա­ռակ, մար­դոց ալ կը հան­դի­պինք դժբախ­տա­բար, որոնք ոչ կա­րե­լիու­թիւնը կ°ու­նե­նան եւ ոչ ալ մի­ջոց Ամա­նո­րը տօ­նախմ­բե­լու, այդ ըլ­լայ աղ­քա­տու­թեան վատ վի­ճա­կով, կո­րուստ­նե­րու են­թարկ­ուե­լով՝ սի­րե­լի­նե­րու եւ մտե­րիմ­նե­րու առ­հա­ւէտ բա­ժա­նու­մով կամ անոնց առող­ջա­կան վատ իրա­վի­ճա­կով:

Պէտք է լա­ւա­պէս գի­տակ­ցիլ ու տրա­մա­բա­նօ­րէն մտա­ծել, թէ Ամա­նո­րը սոսկ տօ­նախմ­բու­թեան մը հա­ւա­քը չէ, այլ զայն անդ­րանց­նող այն­պի­սի առիթ մը, ուր մարդ արա­րա­ծին դի­մաց կը բաց­ուի նոր հո­րի­զոն մը, նոր երազ­նե­րով ու իրա­կա­նու­թիւն­նե­րով, իրա­գոր­ծում­նե­րով ու մար­տահ­րա­ւէր­նե­րով: Ամա­նո­րը բա­նա­լով մեր դի­մաց Նոր Տա­րին, իր մէջ ար­դէն կը բո­վան­դա­կէ նո­րու­թեան ու նո­րո­գու­թեան սքան­չե­լի խոր­հուր­դը:

Աստ­ուա­ծա­յին նա­խախ­նա­մու­թիւնն ու բնու­թիւնը ան­գամ մը եւս մարդ արա­րա­ծին կը պար­գե­ւեն առիթ մը ինք­զինք քննե­լու, իր էու­թեան խոր­քը սուզ­ուե­լով մտա­ծե­լու ու խորհր­դա­ծե­լու նա­խորդ տար­ուան ու անոր բո­լոր ման­րա­մաս­նու­թիւն­նե­րուն մա­սին ու տես­նել թէ ո՞ր­քա­նով ան ինք­զինք կա­տա­րե­լա­գոր­ծած, իրա­գոր­ծած ու ար­ժե­ւո­րած է:

Շա­տե­րու հա­մար ցա­ւօք սրտի Ամա­նո­րը միայն ճոխ սե­ղան կը նշա­նա­կէ, այն­պի­սի ճո­խու­թիւն, որ իր բնա­կան սահ­մա­նը անց­նե­լով կը դառ­նայ անի­մաստ, ըն­չա­քաղ­ցու­թեան առիթ, ար­բե­նա­լու ու ինք­զինք կորսնց­նե­լու վի­ճակ եւ հա­մա­պա­տաս­խան մթնո­լորտ… աւե­լի ցա­ւա­լին այն է, որ յա­ջորդ առա­ւօտ երբ պահ մը կը շրջինք փո­ղոց­նե­րը, հոն կը տես­նենք ան­հա­շիւ աղ­բի տոպ­րակ­ներ, որոնք նա­խորդ օր­ուան ճա­շե­րուն եւ ու­տե­լիք­նե­րուն աւել­ցուք­ներն են, շատ յա­ճախ կազ­մե­լով եր­կու եր­րոր­դը նա­խորդ օր­ուան տօ­նախմ­բու­թեան պա­հանջ­քին:

Այս մէ­կը հան­դի­սա­նա­լով մարդ­կա­յին ըն­կե­րու­թեան ու Աստ­ուա­ծա­յին պատ­կե­րի աղա­ւա­ղիչ ու քան­դիչ նկա­րա­գի­րը, ահա­ւա­սիկ կը տեսն­ուի Նոր Տար­ուան սե­մին: Այս մէ­կը տա­կա­ւին մէկ երե­ւոյթ է այն բա­զում երե­ւոյթ­նե­րէն, ուր մարդ արա­րա­ծը անխ­նայ կը գոր­ծա­ծէ Աս­տու­ծոյ պար­գեւ­նե­րը ու գի­տակ­ցա­բար դէմ դրած կ’ըլ­լայ Աս­տու­ծոյ պատ­ուի­րա­նին:

Ամա­նո­րի իմաս­տը կը կա­յա­նայ նա­եւ ու­րի­շը ու­րախ պա­հե­լու առա­քի­նու­թեան մէջ: Ու­րի­շը ու­րախ պա­հած կ’ըլ­լանք, երբ զայն մաս­նա­կից կը դարձ­նենք մեր ու­րա­խու­թեան, բաժ­նե­կից կը դարձ­նենք այն բո­լոր առա­ւե­լու­թիւն­նե­րուն, զորս ու­նինք բայց մեր նմա­նը զրկուած է: Անձ­նա­կան ԵՍ ին մէջ թաղ­ուած այս աշ­խար­հը, այ­լեւս կը դժուա­րա­նայ այս­պի­սի առա­քի­նու­թեանց տէ­րը մնալ եւ այդ իսկ պատ­ճա­ռով, մարդ­կա­յին եսա­կեդ­րոն արարք­նե­րը պատ­ճառ կը դառ­նան Աս­տու­ծոյ շնորհ­քին ու օրհ­նու­թեան ձրի վատ­նու­մին:

Աշ­խար­հը այ­սօր կը դի­մագ­րա­ւէ լուրջ հար­ցեր, որոնց առա­ջին պատ­ճա­ռը մարդ­կա­յին բա­րո­յա­կա­նու­թեան հան­դէպ ու­նե­նա­լիք սխալ ու վա­տա­ռողջ մօ­տե­ցում­ներն են: Այ­սօր մարդ­կա­յին արարք­նե­րը, ըն­կե­րա­յին ու ան­հա­տա­կան սկզբունք­նե­րու անբ­նա­կան ըն­թացքն ու հաս­կա­ցո­ղու­թիւնը, պատ­ճառ սկսած են դառ­նալ նո­յինսկ բնու­թեան անբ­նա­կան ըն­թաց­քին, որուն ակա­նա­տես կը դառ­նանք աշ­խա­հի չորս կող­մե­րուն մէջ տե­ղի ու­նե­ցող աղէտ­նե­րու ար­դիւն­քով, անոնք ըլ­լան նիւ­թա­կան կամ բա­րո­յա­կան աղէտ­ներ:

Ամա­նո­րը իր խոր­հուր­դով կու գայ մարդ­կու­թիւնը ան­գամ մը եւս հրա­ւի­րե­լու իր նախ­կին ու բնա­կան ըն­թաց­քին. կու գայ յի­շեց­նե­լու մարդ արա­րա­ծին, թէ աշ­խար­հը իր սե­փա­կա­նու­թիւնը չէ, այլ կը պատ­կա­նի անոր, որ տի­ե­զեր­քը ստեղ­ծեց: Ամա­նո­րը մարդ­կու­թեան մէջ կը ցա­նէ գի­տակ­ցու­թիւն տէ­րը դառ­նա­լու այս սքան­չե­լի տի­ե­զեր­քին, որ Աստ­ուած պար­գե­ւեց մարդ­կու­թեան ու կեն­դա­նա­կան աշ­խար­հին:

Ամա­նո­րը վեր­ջա­պէս առիթ մըն է ու լա­ւա­գոյն առիթն է հաշ­ուե­յար­դա­րի… մարդ ինք իր ան­ձին ու հոգի­ին հետ ամ­փոփ­ուե­լով, ինք իր ներ­քին տի­ե­զեր­քին հետ ան­կեղծ գտնուե­լով, կը կանգ­նի ու հաշ­ուի կ’են­թար­կէ այն բո­լոր արարք­նե­րը, զորս պէտք չէ կա­տա­րեր, որով­հե­տեւ անոնք վնա­սե­ցին իր ան­ձին, էու­թեան ու գու­ցէ շրջա­պա­տին, եւ նկա­տի առ­նէ այն բո­լոր լաւ ու առա­քի­նի արարք­նե­րը, զորս իրա­գոր­ծեց նա­խորդ տար­ուան ըն­թաց­քին:

Ամա­նո­րը նոր սկիզբ մըն է, մա­քուր ու սպի­տակ էջի մը սկիզ­բը, որուն մէջ ամէն օր պի­տի ար­ձա­նագր­ուին այն բո­լոր արարք­նե­րը, որ ան­հա­տը կը գոր­ծէ իր բնու­թիւնը, նկա­րա­գի­րը եւ պատ­կե­րը ար­տա­ցո­լաց­նե­լով, առա­քի­նի գոր­ծե­րը անհ­րա­ժեշտ է որ լեց­նեն այդ էջե­րը, ազ­նիւ նկա­րա­գիր հարկ է որ յայտ­նա­բեր­ուի այդ էջե­րուն ընդ­մէ­ջէն:

Ամա­նո­րի սքան­չե­լի խոր­հուր­դը լաւ հասկ­նա­լով, կրնանք ըմբռ­նել կեան­քի վա­ւե­րա­կան իմաս­տը: Կեան­քը հասկ­նա­լու հա­մար լա­ւա­պէս բա­նանք մեր մտքերն ու հո­գի­նե­րը Աս­տու­ծոյ ու Իր Խօս­քին: Ինքն է, որ մե­զի պար­գե­ւեց մեր կեան­քը, ու­րեմն լա­ւա­պէս գի­տակ­ցինք, թէ այս կեան­քը որ մենք կ’ապ­րինք միայն մե­զի չի պատ­կա­նիր, այլ Անոր, որ զայն ստեղ­ծեց ու Իր խնամ­քին ներ­քեւ կը գտնուի ամէն վայրկ­եան:

Ահա­ւա­սիկ ար­դէն կը մօ­տե­նանք Նոր Տար­ուան սե­մին ու պի­տի դի­մա­ւո­րենք Ամա­նո­րը, որ լե­ցուն է իր անակն­կալ­նե­րով եւ նո­րու­թիւն­նե­րով: Մեզ­մէ շա­տեր վստա­հա­բար ծրա­գիր­ներ մշա­կած են ու երազ­ներ հիւ­սած, գա­լիք տար­ուան մէջ իրա­գոր­ծե­լու հա­մար: Ուս­տի մեր բո­լոր ծրա­գիր­նե­րը, երազ­ներն ու իրա­գոր­ծում­նե­րը յանձ­նենք Աս­տու­ծոյ կամ­քին, հա­ւա­տա­լով Աս­տու­ծոյ, որ գի­տէ մեր կա­րիք­նե­րը ու կը կա­տա­րէ միայն այն բա­նե­րը, զորս ի հե­ճուկս մե­զի կը հան­դի­սա­նան:

Յի­սուս Քրիս­տո­սի կե­նսա­րար խօս­քը լա­ւա­գոյնս կը մեկ­նա­բա­նէ այս ոգին երբ կ’ըսէ. »Մի° մտա­հոգ­ուիք ո°չ ձեր ու­տե­լի­քով եւ ո°չ ալ ձեր խմե­լի­քով, եւ մի° մտա­տան­ջէք դուք ձեզ, որով­հե­տեւ ասոնք բո­լո­րը հե­թա­նոս­նե­րուն յա­տուկ են: Ձեր Հայ­րը գի­տէ որ այդ բո­լո­րին պէտք ու­նիք: Այլ, ու­զե­ցէք որ Աս­տու­ծոյ ար­քա­յու­թիւնը գայ, եւ Աստ­ուած այդ բո­լո­րը աւելի­ով պի­տի տայ ձե­զի« (Ղկ 12.29-31):

Միշտ նկա­տի ու­նե­նանք աղ­քատն ու կա­րօտ­եա­լը եւ զայն բաժ­նե­կից դարձ­նենք մեր ու­րա­խու­թեան ու խնդու­թեան, այն ատեն է միայն, որ հասկ­ցած կ’ըլ­լանք Ամա­նո­րի խոր­հուր­դը ու հաս­տա­տած կ’ըլ­լանք մեր Աստ­ուա­ծա­յին պատ­կե­րին հա­մա­ձայն ստեղծ­ուի­լը:

Թող Ամա­նո­րը իր հետ բե­րէ ամէն բա­րիք եւ օրհ­նու­թիւն:

About Post Author

admin

acaa@hairenik.com

Happy

0 0 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

0 0 %