0
0
ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Խմբագրական
Անակնկալ մը չէր Մայիս 29ին, Ղազախստանի մայրաքաղաք՝ Ասթանայի մէջ, Եւրասիական տնտեսական բարձրագոյն խորհուրդի նիստին ընթացքին, հիւրընկալ երկրի նախագահ Նուրսուլթան Նազարպայեւ յիշեցուցածը, մատնանշածը, կարդացած նամակը՝ յանձին Ատրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի գրչին եւ այդ ալ բնականաբար Արցախի հիմնահարցին առնչութեամբ: Նոյնինքն Նազարպայեւ այս գծով իր դիրքորոշումը յայտնած էր, անցեալ տարեվերջին, երբ Մոսկուայի մէջ կ՛առնուէին առաջին քայլերը, ստեղծելու Մաքսային Միութեան ճամբու քարտէսը: Դեռ աւելին, նախքան այս միութիւնը ստեղծելու գաղափարը, դեռ քանի մը ամիս առաջ ալ, Պաքուի մէջ կայացած թրքալեզու պետութիւններու համագործակցութեան խորհուրդի ժողովին, միեւնոյն գաղափարն է որ արտայայտուեցաւ Նազարպայեւի կողմէ: Այլ մօտեցում կարելի չէր սպասել Ղազախստանի նախագահէն, որ սերտ գործակիցն է ազերի ղեկավար Ալիեւի: Սակայն կարդացուած նամակէն եւ անոր մէջի նշուած սուտ ու փութ աւելորդաբանութիւններէն աւելի, Հայաստանի նախագահին մօտեցումն է որ տեղին է լուսարձակի տակ առնել: Արդարեւ, Նազարպայեւ կարդալէ ետք Ալիեւի նամակը, վերապահութիւն յայտնած ու հարցադրած է, թէ Մաքսային Միութեան անդամակցելու պարագային ուրկէ՞ պիտի անցնի միութեան սահմանը: Նոյնիսկ, ամէնայն “սրտբացութեամբ“, Քաջն Նազարպայեւ աւելցուցած է թէ իբրեւ Ղազախստանի նախագահ, այնքան ալ հաճելի չէ միութեան մէջ ընդգրկուիլ եւ գրգռել դաշնակից ու դրացի Ատրպէյճանը: Բնականաբար, Արցախի հիմնահարցն էր կիզակէտը, եւ Ղազախստան կը կատարէր, այն ինչ որ պատահած էր անցեալ տարի, թրքախօս երկիրներու ժողովի պարագային, այսինքն Պաքուի ակնոցով դիտուած տարբերակին…ի շահ Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութեան: Այս արտայայտութիւններուն դիմաց, Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեան շեշտեց թէ Ղազախստանի իր պաշտօնակիցին արտայայտութիւնը տհաճ էր, բայց որեւէ վնաս չէր կրնար հասցնել…: Հոս, տեղին է նաեւ նշել թէ լաւապէս հասկնալի է Հայաստանի նախագահին մօտեցումը թէ. “Արցախը գոնէ մեր օրէնսդրութեամբ, գոնէ մեր պատկերացումներով Հայաստանի մաս չի կազմեր այսօր: Իսկ Մաքսային միութեան անդամակցիլը կը նպաստէ Արցախի խնդիրի լուծման՝ ասիկա միանշանակ է“: Սակայն, Ասթանայի մէջ, այդ նամակը կարդացուելու ժամանակ, շատ աւելի յիշատակելի էր, նոյնինքն Մաքսային Միութեան հիմնադիր երկրին՝ Ռուսաստանի լռութիւնը: Բնականաբար, մէկդի դրած Չեչնիոյ մէջ տարիներէ ի վեր տիրող վտանգաւոր կացութիւնը, նաեւ վերջին ամիսներուն Ուքրայինայի մէջ ստեղծուած պայթուցիկ իրավիճակը, ենթադրել կու տան թէ Քրեմլը երբեք մտադիր չէ այլ ճակատումներ ստեղծել: Հետեւաբար, Մոսկուա երբեք պիտի չփափաքի Պաքուի հետ իր աշխարհաքաղաքական, տնտեսական եւ առեւտրական յարաբերութիւնները խախտել: Ամիսներէ ի վեր արդի ռազմական կազմածներու վաճառումը ցայտուն փաստն է այս իրավիճակին: Կրկին պէտք է շեշտել… Ասթանայէն էր ազդանշանը, իսկ Քաջն Նազարպայեւի խօսքերէն աւելի մտահոգիչ է Փութինեան լռութիւնը:
