0
0
Հակառակ քովիտին եւ Փետրուարի ցուրտին, կիրակի օր եկեղեցի գացինք, հայ լաւ մարդու մը յիշատակը յարգելու: Հոն էր Կեդրոնականցին: Պատարագը երկար էր, միասին դուրս եկանք: Եկեղեցին եւ թաղը կը նորոգուէին: Սրճարանն ալ փակ էր: Քանի մը խօսք փոխանակելէ ետք եկեղեցի վերադարձանք, ցուրտէն պաշտպանուելու համար:
Սգաւոր ընտանիքը հոգեճաշի հրաւիրեց մեզ: Եկեղեցիի սրահն ալ կը նորոգուէր, քիչ մը անդին գտնուող սրահ մը գացինք: Հին ծանօթներ, նոր ծանօթներ հոն էին: Երբ հոգեճաշի արարողութիւնը աւարտեցաւ եւ ներկաները խումբերու բաժնուած կը խօսէին, Արմենակ պատեհ-անպատեհ անտեսելով, խօսեցաւ նորահայերէնի մասին:
– Մակա՛րս, ալ չեմ դիմանար:
– Ի՞նչ պատահեր է:
– Հայերէնի մէջ Ֆ տառը չկար, Ֆ-ով գրուող բառեր ալ չկային: Հայաստանի մամուլը, հեռատեսիլը եւ ղեկավարները, փոխանակ երկրով եւ ժողովուրդով զբաղելու, ձեռք ձեռքի տուած հայերէնի բառագանձը կը ճոխացնեն մուրացածոյ Ֆ բառերով:
– Արմենա՛կ, չհասկցա՞ր որ լեզուն կը յառաջդիմէ:
– Հայաստան լեզուագէտներ կան, ակադեմիկոսներ, ազգային ինքնութեան պաշտպաններ, ինչպէ՞ս թոյլ կու տան, որ կապկումները դառնան մշակոյթ, եւ մեր մեծագոյն ժառանգութիւն՝ լեզուն այլանայ, զեղծուի:
Արմենակ քառածալ էջ մը հանեց գրպանէն եւ հատիկ հատիկ ընթերցեց. «ֆաթալիզմ, ֆակտոր, ֆակուլտատիվ, ֆայերներ, ֆամիլյար, ֆանատ, ֆանատիկ, ֆանտազիա, ֆանտաստիկ, ֆանֆարոն, ֆասադ, ֆավորիտ, ինձ ֆառ ա պետք, ֆարմացևտ, ֆարս, ֆարֆոր, ֆաքթ, ֆեդերացիա, ֆեդերալ, ֆեյք ֆաբրիկայի զոմբիներին, ֆեյքա քֆուրային կանտորան կարանտինի, ֆենոմեն, ֆենոմենալ, ֆեստիվալ, ֆերմենտ, ֆերմեր, ֆիասկո, ֆիգուրա, ֆիդբեք, ֆիլյալ, ֆիզանձ, ֆիզկուլտ, ֆիլտրված, ֆիկուր, ֆիկտիվ, ֆիկցիա, ֆինալ, ֆինանսներ, ֆինիշ, ֆիսկալ, ֆիտոգեն, ֆիքսել, ֆլամինգո, ֆլեշմոբ, ֆլիրտ, ֆլորիստ, ֆյուրերիկ, ֆոլոուեր, ֆոկուսնիկ, ֆոյե, ֆոն, ֆոնդ, ֆոտո, ֆոտոսեսիա, ֆորմալ, ֆորմատ, ֆորմուլա, ֆորսաժի ռեժիմ, ֆորսմաժորային, ֆունդամենտալ, ֆունդամենտալիստներ, ֆունկցիա, ֆունկցիոնալ, ֆունկցիոնալության, ֆունկցիոներ, ֆոպիա, ֆուռոռ, ֆուրոր, ֆոտոմետր, ֆուտուրիստական պերֆերմանս, ֆունդամենտ, ֆուտորոլոգ, ֆրեգատ, ֆրագմենտ, ֆրեսկա, ֆրոնտ, ֆրուստրացվել…»… Եթէ քիչ մը ֆրնասերէն կամ անգլերէն չգիտնայի, բան պիտի չհասկնայի: Ամէն բան ալ չհասկցայ:
Երիտասարդ մը, որ կը հետեւէր խօսակցութեան, ըսաւ.
– Պարոն Արմենակ, ինչո՞ւ կը դժգոհիք, գոհ եղէ՛ք, քանի որ երբ այսպէս գրենք եւ խօսինք, հայերէնը կը մօտենայ ֆրանսերէնի, անգլերէնի եւ ռուսերէնի, եւ զիրար կը հասկնանք: Կ’ըլլայ միութիւն: Արդէն հիմա լատինատառ հայերէնով կը հաղորդակցինք համացանցի վրայ, այս ձեր կողմէ օտար համարուած բառերը մեզի համար հայերէն են: Ժամանակին հետ քայլ պէտք է պահել:
Կեդրոնականցին լուռ լսեց երիտասարդին խօսքը:
Երբ դուրս եկանք եւ կ’երթայինք դէպի գետնուղի, պէտք է ըսել մետրոպոլիտէն, Արմենակ տրտմութեամբ ամփոփեց.
– Ճառ կը խօսինք ըսելով, որ մեր յոյսը երիտասարդութիւնն է: Նահանջը յառաջդիմութիւն համարողներու լոյսով, յոյսով եւ երգերով ո՞ւր կը հասցնենք ազգը եւ հայրենիքը: Նոր ֆորմատով ամբոխ կ’ունենանք, ազգի հողաթումբին վրայ, չենք ֆրուստրացուիր եւ ֆյուրերիկներու ըսածը եւ գրածը ամէն ոք կը հասկնայ:
Արմենակ, հայ աստղահոյլի վերջին մոհիկանն է, որ արժէքները տխմարի պէս չի ծալեր անոնց վրայ չի նստիր, մետրպոլիտէնի ընդյատակը իջաւ յեղափոխութիւն ընելու:
Երբ առանձին մնացի, մտածեցի, որ ազգը գլուխ ունի՞, թէ՞ ոչ:
Դեռ կայ Կեդրոնականցին՝ որպէս վերջին խիղճ:
Մակար ի Գաղիա, 24 Փետրուար 2022
