0
0
ԵՐԵՒԱՆ.- “Ոսկէ ծիրան“ երեւանեան միջազգային 10-րդ շարժապատկերի փառատօնին ազդանշանը տրուեցաւ Յուլիսին:
Ալեքսանդր Սպենդիարեանի անուան Օփերայի եւ պալէի ազգային ակադեմական թատրոնին մէջ, պաշտօնական բացումը կատարուեցաւ այս հայաստանեան մշակութային կեանքի կարեւորագոյն իրադարձութիւններէն մէկուն:
Փառատօնի բացման հանդիսաւոր արարողութեան նախորդեց “Ազատութիւն“ հրապարակին վրայ փառատօնի աւանդական բաղկացուցիչներէն մէկը դարձած Կարմիր գորգի արարողութիւնը, որուն վրայէն անցան փառատօնի հիւրերն ու Երեւան ժամանած անուանի շարժապատկերի գործիչներ: Նաեւ, փառատօնի յոբելենական մեկնարկը տրուեցաւ Շարլ Ազնաւուրի անունը կրող հրապարակին վրայ` անոր “Աստղի“ բացումով: Բացման հանդիսաւոր արարողութիւնը “Մոսկուա“ շարժապատկերի թատրոնին յարակից տարածքին մէջ համախմբուեցան փառատօնի հիւրերը, համաշխարհային ճանաչում ունեցող բեմադրիչներ, հասարակական-մշակութային, քաղաքական նշանաւոր գործիչներ եւ հիւրեր:
Բացումին անձամբ ներկայ էր նոյնինքն Շարլ Ազնաւուրը, որ այս առիթով շնորհակալութիւն յայտնեց բոլորին:
“Սիրելի բարեկամներ, շատ սիրելի Շարլ: Շատ-շատ ուրախ ենք, որ ձեր անունը կրող հրապարակում ձեր անունը կրող աստղ ենք բացում. աստղ, որը խորհրդանշելու է մեծ հայի, մեծ արուեստագէտի, Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի, ֆրանսերէն լեզուի մեծ դեսպանի:…Աստղը խորհրդանշելու է բոլոր այն փոքր աստղերը, որոնք մեր սրտերում են: Մենք բոլորս ցանկանում ենք, որ քո աստղը, որն ուղեկցելու է մեզ, նաեւ քո աստղը, որը երկնքում է, յարատեւ ու յաւերժ լոյս բերի““, այս առիթով յայտնեց Հայաստանի Արտաքին Գործոց նախարար Եդուարդ Նալպանտեան: Նշենք թէ “Ոսկէ ծիրան“ի այս տարուան պատուոյ հիւրերէն է Ազնաւուր, որ Երեւան հասած այցելութիւն տուած էր Սուրբ Էջմիածին:
Փառատօնին ընթացքին հիւրընկալուեցան շարժապատկերի կեանքին մէջ ունեցած մեծ վաստակին համար “Փարաճանովեան թալեր“-ի արժանացած նշանաւոր գործիչներ` Քշիսթոֆ Զանուսի, Կոտֆրիտ Ռեճիօ եւ Ճոս Ստելինկ:
Այս տարի եւս փառատօնին գլխաւոր հովանաւորն է “Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“ ընկերութիւնը եւ Հայաստանի մշակոյթի նախարարութիւնը: Հայաստանի մշակոյթի նախարար Յասմիկ Պօղոսեան, “Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“-ի գլխաւոր տնօրէն Ռալֆ Եիրիկեան, “Ոսկէ Ծիրան“ փառատօնի տնօրէն Յարութիւն Խաչատրեան, փառատօնի ծրագիրներու տնօրէն Միքայէլ Ստամպոլցեան եւ գեղարուեստական ղեկավար Սուսաննա Յարութիւնեան մամլոյ ասուլիսի մը ընթացքին յայտնեցին թէ “Ոսկէ ծիրան“-ին համար 2013 թուականը առանձնայատուկ է, որովհետեւ յոբելենական է:
“Անցած տասը տարիների ընթացքում շատ բան փոխուեց, եւ փառատօնը չէր կայանայ առանց պետական եւ մասնաւոր հատուածի աջակցութեան“, իր խօսքին մէջ ըսաւ փառատօնի հիմնադիր տնօրէն Յարութիւն Խաչատրեանը: Ան յատուկ մրցանակ յանձնեց տասը տարիներէ ի վեր փառատօնի գլխաւոր հովանաւորը հանդիսացող “Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“ ընկերութեան գլխաւոր տնօրէն Ռալֆ Եիրիկեանին` մնայուն կերպով փառատօնին նկատմամբ ցուցաբերած աջակցութեան համար:
“Ակամայից պէտք է յիշենք 2004 թուականը, երբ փառատօնի հիմնադրմանը շատերը թերահաւատօրէն էին մօտենում, սակայն այն իր վստահ քայլերով կայացաւ“, նշեց մշակոյթի նախարար Յասմիկ Պօղոսեանը` աւելցնելով, որ “Ոսկէ ծիրան“ը նորանկախ Հայաստանի մշակութային կեանքին գլխաւոր ձեռքբերումներէն մէկը հանդիսացաւ: Մշակոյթի նախարարը նաեւ ընթերցեց Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսեանի` “Ոսկէ ծիրան“ին ուղղուած շնորհաւորական ուղերձը, որուն մէջ յատկապէս նշուած էր. “Հայաստանը դեռ շատ անելիքներ ունի համաշխարհային կինոքարտէզի վրայ իր դիրքն ամրապնդելու համար, ուստի առանձնայատուկ կարեւորութիւն ունի “Ոսկէ ծիրանի“` տարածաշրջանում առաջնային կինոփառատօն լինելու փաստը: Անուրանալի է, որ այսպիսի փառատօնը մեծ պատիւ է ցանկացած երկրի համար եւ հիանալի առիթ` մշակութային նոր կապեր հաստատելու ուղղութեամբ: Դա է վկայում փառատօնի մասնակիցների ընդարձակ աշխարհագրութիւնը, ինչպէս նաեւ միջազգային լայն լսարան ունեցող մի շարք լրատուամիջոցների հետաքրքրութիւնը “Ոսկէ ծիրանի“ եւ մեր երկրի հանդէպ“, յայտնեց նախագահը` յաջողութիւն մաղթելով կազմակերպիչներուն եւ մասնակիցներուն:
Այս առիթով խօսք առաւ նաեւ նշանաւոր բեմադրիչ Ատոմ Էկոյեանը. “Երբ մեզի հարց կու տան, թէ ի՞նչ կը նշանակէ հայ ըլլալը կամ ի՞նչ եղած է հայերուն նպաստը աշխարհին` մենք յաճախ մէկ բառով կը պատասխանենք` “Ազնաւուր“: Ազնաւուրը աստուածային պարգեւ է մեզի. ան անձ մըն է, որ կը սիրէ իր ժողովուրդը, որ իր կարգին` կը սիրէ Ազնաւուրը“, ըսաւ Էկոյեան` “Փարաճանովեան թալեր“ մրցանակը Ազնաւուրին յանձնելու պահուն:
Փառատօնի բացման արարողութիւնը եզրափակուեցաւ Շարլ Ազնաւուրի գլխաւոր դերակատարութեամբ, բեմադրիչ Ֆրանսուա Թրիւֆոյի “Կրակէ՛ դաշնակահարին վրայ“ (Tirez sur le pianiste) ժապաւէնի ցուցադրութեամբ:
“Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“-ի մամլոյ ծառայութեան կողմէ փոխանցուած լուրերուն համաձայն, փառատօնը այս տարի ստացած է մօտաւորապէս 1200 դիմում` աշխարհի 94 երկիրներէ (2012-ին` 67 երկիր), ինչ որ կը հաստատէ, որ “Ոսկէ ծիրան“-ին հանդէպ հետաքրքրութիւնը տարուէ տարի կ՛աւելնայ: “Ոսկէ ծիրան“ փառատօնը այս տարի եւս կը ներկայանայ երկար, վաւերագրական եւ “Կորիզ“ կարճ ժապաւէններու միջազգային մրցութային ծրագիրներով, ինչպէս նաեւ “Հայկական համայնապատկեր“ ազգային մրցութային ծրագրով: Մրցութային ծրագիրներուն մէջ ընդգրկուած ժապաւէնները պիտի գնահատուին դատական չորս անդամներու կողմէ:
“Խաղարկային ժապաւէններու միջազգային մրցոյթ“-ի դատական կազմը կը գլխաւորէ հունգարացի ականաւոր բեմադրիչ, համաշխարհային շարժանկարի դասական` Իշթվան Զապոն, իսկ “Վաւերագրական ժապաւէններու միջազգային մրցոյթ“-ի դատական կազմը կը գլխաւորէ 2012-ի “Ոսկէ ծիրան“-ի դափնեկիր, նշանաւոր բեմադրիչ Սերգէյ Լոզնիցան: Փառատօնի օրերուն կ՛աշխատին նաեւ շարժանկարի քննադատներու միջազգային միութիւնը եւ Էքիւմենիք դատական կազմը:
Հարուստ են “Ոսկէ ծիրան“-ի արտամրցութային ծրագիրները: Անոնց մէջ առանձնակի նշանակութիւն ունին “Երեւանեան անդրանիկ ներկայացումները“, “Յետահայեաց ցուցադրութիւններ“ եւ “Յարգանքի տուրք“ ծրագիրները, որոնց մէջ անակնկալներ կը սպասուին համաշխարհային շարժանկարի վարպետներէն: Փառատօնի ծիրին մէջ յարգանքի տուրք պիտի մատուցուի Արամ Խաչատրեանի 110, Արտաւազդ Փելեշեանի եւ Ներսէս Յովհաննիսեանի 75-ամեակներուն առիթով“, որոնց մասին նշուած է այս առիթով հրապարակուած հաղորդագրութեան մէջ:
“Արուեստը կը ձգտի ազատութեան: Երեւակայական արուեստը` շարժանկարը հսկայական դեր կը կատարէ անհատի կրթութեան եւ զարգացման գործին մէջ: Հետեւաբար Հայաստանի մէջ շարժանկարի սիրահարներուն համար բացառիկ արժէք ունեցող, աւելի նրբաճաշակ, հետաքրքրական եւ լուրջ ժապաւէնները հասանելի դարձնելը աջակցութեան արժանի կարեւորագոյն գործն է: Միւս կողմէ, “Ոսկէ ծիրան“-ին շնորհիւ, Հայաստանի երիտասարդութիւնը սկսած է աւելի մեծ հետաքրքրութիւն ցուցաբերել շարժանկարի եւ անոր արտադրութեան հանդէպ: “Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“-ի համար “Ոսկէ ծիրան“-ի առաքելութիւնը չի սահմանափակուիր շարժապատկերային նշանակութեամբ. շարժանկարի փառատօնը կարեւոր քայլ է աշխարհի մշակութային քարտէսին վրայ Հայաստանի ուրոյն տեղը ամրապնդելու ուղղութեամբ“, նշեց “Վիվասել-Էմ.Թի.Էս.“-ի գլխաւոր տնօրէն Ռալֆ Եիրիկեանը:
Նշենք թէ, “Թումօ“ ստեղծարար արհեստագիտութիւններու կեդրոնին մէջ, Յուլիս 8-ին տեղի ունեցաւ իւրայատուկ դասախօսութիւն մը, զոր ներկայացուցած է գանատահայ նշանաւոր բեմադրիչ Ատոմ Էկոյեանը, որ խօսած է շարժապատկերի աշխարհին եւ անոր նորութիւններուն մասին:
Քննարկում-հանդիպում կայացաւ “Թումօ“ կեդրոնի եւ “Ոսկէ ծիրան“ երեւանեան 10րդ միջազգային շարժապատկերի փառատօնի համագործակցութեան ծիրին մէջ:
Էկոյեան նշեց, որ այսօր համակարգչային թեքնիքն ու ժապաւէնը համակարգիչով ցուցադրելէ բացի, շատ կարեւոր է, որ անիկա ցուցադրուի նաեւ շարժապատկերի սրահներուն մէջ:
Ան կը նախընտրէ, որ ժապաւէնը իր հերոսներուն միջոցով ներկայացնէ տարբեր պատմութիւններ, սակայն այս մէկը, առաջին հերթին, իրականացնել ոչ թէ մետիայի հնարքով, այլ տուեալ հերոսի երեւակայութեան միջոցով: “Իմ բնագաւառիս մէջ կան ժապաւէններու այլընտրանքային տարբերակներ, սակայն ժապաւէններու պատկերներուն մէկ մասը իր սրբազան մաքրութիւնը կորսնցուցած է“, յայտնած է ան:
Բեմադրիչին համաձայն` մեր օրերու շուկան կ՛որոշէ, թէ ի՛նչ պատմութիւն պիտի ներկայացնէ բեմադրիչը, սակայն սկզբնական շրջանի ժապաւէններուն մէջ ան այդ մէկը չէր արտօներ. “Օրինակ` “Արարատ“ ժապաւէնին մէջ կայ հատուած մը, որ յատուկ կերպով տեղադրած եմ, որպէսզի դիտողը կարենայ արձագանգել, բեմադրիչին հետ երկխօսութեան մէջ մտնել“, յայտնած է Էկոյեան` աւելցնելով սակայն, որ ատիկա չի նշանակեր, թէ իւրաքանչիւր անձ կրնայ իր ուզած հատուածը տեղադրել եւ ներկայացնել ակնդիրներուն:
Քննարկումը կարելիութիւն տուած է մասնակիցներուն` բացայայտելու զանազան արհեստագիտութիւններ միաւորող արտադրութեան առանձնայատկութիւնները` ընդլայնելու հասանելիութիւնը եւ կերտելու մէկ ընդհանուր պատմութիւն: Քննարկումը աւելի արդիւնաւէտ դարձնելու նպատակով պաստառին վրայ ներկայացուած են տարբեր ժապաւէններ եւ տեսանիւթեր:
Այս փառատօնէն առաջ միջազգային մակարդակի մասնագէտներու եւ Արեւելեան գործընկերութեան երկիրներէ եկած շարժապատկերի երիտասարդ վարպետներ, քննադատներ “Շարժանկարի լրագրութիւն առանց սահմաններ“-ու խորագրով դասընթացքներ տուին: Այս առթիւ հրատարակուեցաւ նաեւ “Ոսկէ ծիրան“ տարեկան պարբերականը:
