0
0
ԵՐԵՒԱՆ․- Շաբաթ, Նոյեմբեր 5-ին, Ֆրանսայի հրապարակին վրայ տեղի ունեցաւ միասնութեան հանրահաւաք` աջակցելու համար Արցախին եւ արցախահայութեան:
Հանրահաւաքին մասնակցեցան բազմաթիւ քաղաքական ուժեր, ազգային-հասարակական գործիչներ: Միասնութեան հանրահաւաքը սկսաւ 1988-ի համազգային շարժումին նման` շեփորի հնչիւններու ներքեւ: Տէրունական աղօթք կատարեց եւ օրհնութեան խօսք ուղղեց Տաւուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպս. Գալստանեան:
«Թող հնչեն յաղթանակի զանգերը, որպէսզի հայ մարդը երբեք չլքէ իր տունը, հայ ծնողը արցունք չտեսնէ, որպէսզի Եռաբլուրը անտէր ու անիմաստ չմնայ, որպէսզի Եռաբլուրը Ծիծեռնակաբերդ չդառնայ: Ես կը հաւատամ, որ հոգեւոր Հայաստանը պիտի յաղթէ նոր Հայաստանին, իրական Հայաստանը պիտի յաղթէ կեղծ եւ ֆէյսպուքեան Հայաստանին, տաճարը պիտի յաղթէ փողոցին, ոգին պիտի յաղթէ դուխին, հաշտութիւնն ու սէրը պիտի յաղթեն ատելութեան եւ թշնամանքին, եւ եռագոյնը պիտի յաղթէ սեւ ու սպիտակին», ըսաւ սրբազանը:
Հանրահաւաքին ելոյթներով հանդէս եկան բազմաթիւ անձնաւորութիւններ, որոնց կարգին Արցախէն եկած Սուսաննա Աւշարեան։ Ան արցախահայութեան ձայնը հնչեցնելով Միասնութեան հանրահաւաքին, ըսաւ. «Մենք բոլորս ուս-ուսի տուած կրնանք աշխարհին ապացուցել, որ Արցախը հզօր է իր որդիներով, իր Մայր հայրենիքով ու սփիւռքով»:
Ելոյթ ունեցան լրագրող Նայիրի Հոխիկեան, 44-օրեայ պատերազմին ընթացքին նահատակուած Հայկ Մելիքեանի մայր Նայիրա Մելիքեանը, Հ․Յ․Դ․-ի անդամ, արցախեան պատերազմի մասնակից Գոռ Սարգսեանը, Սփիւռքահայութիւնը ներկայացնող քանատահայ Սանան Մկրտիչեանը, Ազգային ժողովի ընդդիմադիր պատգամաւորներ Անդրանիկ Թեւանեանը եւ Հայկ Մամիջանեանը:
Հ․Յ․Դ․ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ Իշխան Սաղաթէլեան իր ելոյթին մէջ յայտնեց. «Յանձնուողականութիւնը կրնանք կանխել միայն ազգային համերաշխութեան դրօշով, համահայկական զարթօնքի ալիք բարձրացնելով, իբրեւ ատոր կարեւոր փուլ` ազգային իշխանութիւն ձեւաւորելով»:
Իշխան Սաղաթէլեան ներկայացուց նաեւ ազգային իշխանութեան առաջարկները:
«Առաջինը` Հայաստան-Արցախ-սփիւռք եռամիասնութեան վերականգնում, համահայկական զօրաշարժի իրականացում: Երկրորդը` պաշտպանութեան եւ անվտանգութեան հրատապ խնդիրներու լուծում: Երրորդը` կենսական զիջումները բացառելուն ուղղուած արտաքին զօրակցութեան ապահովում», թուարկեց Իշխան Սաղաթէլեան:
Անոր համաձայն, նշուած երեք ուղղութիւններով հետեւողական, ամէնօրեայ քրտնաջան աշխատանք պիտի իրականացուի նոր իշխանութեան կողմէ` կազմուած կարող, բանիմաց, նուիրուած ազգային գործիչներէ:
«Ուժեղ Հայաստան ունենալու համար մենք պէտք է ունենանք ազգային իշխանութիւն, նոր բանակցող, նոր որակի իշխանութիւն», յայտարարեց Իշխան Սաղաթէլեան:
Այնուհետեւ սկսաւ միասնութեան քայլարշաւը:
Հանրապետութեան հրապարակին վրայ, կառավարութեան շէնքին դիմաց երթի մասնակիցները իրականացուցին խորհրդանշական բողոք. անոնք վեր պարզեցին փոքրիկ սպիտակ թուղթեր, որոնց վրայ գրուած էր «Խաղաղութեան պայմանագիր»:
«Այս խորհրդանշական խաղաղութեան պայմանագիրի անուան տակ յանձնուողական փաստաթուղթը մենք այսօր կ՛այրենք` ամբողջ աշխարհին ցոյց տալու համար, որ հայ ժողովուրդը պիտի չընդունի որեւէ յանձնուողականութիւն, չի կրնար ստորագրուիլ որեւէ փաստաթուղթ, որ կասկածի տակ կը դնէ Արցախի ինքնորոշման իրաւունքը», ըսաւ Իշխան Սաղաթէլեան:
Ֆրանսայի հրապարակին վրայ ընթացող հանրահաւաքի ժամանակ ներկայացուեցաւ յայտարարութիւն` ուղղուած Հայաստանի եւ Արցախի ժողովուրդին ու միջազգային հանրութեան:
Յայտարարութեան բնագիրը կարդաց մտաւորական Գուրգէն Մելիքեան․-
Մենք ողջունում ենք արցախահայ մեր քոյրերի ու եղբայրների պայքարը շարունակելու հաւաքական կամքը:
Արցախը չի կարող լինել Ատրպէյճանի կազմում. այս գաղափարն է Հ․Հ․ անկախութեան հռչակագրի հիմքում, եւ մենք այն պաշտպանելու ենք ամէն գնով:
Հայաստանի օրուայ իշխանութիւնների վարած քաղաքականութիւնը․
– Վտանգում է Հայաստանի ինքնիշխանութիւնը, տարածքային ամբողջականութիւնը, Հ․Հ․ անկախութեան հռչակագրում ամրագրուած դրոյթների կեանքի կոչումը։
–Սպառնում է հայկական Արցախի գոյութեանը, արցախահայերի անօտարելի իրաւունքների իրացմանը։
–Մեր երկիրը ներքաշում է աշխարհաքաղաքական արկածախնդրութեան մէջ։
–Փչացնում է մեր յարաբերութիւնները դաշնակից ու բարեկամ երկրների հետ։
–Բերում է նոր պատերազմ, կորուստնէր, կապիտուլեացիայ։
Հայաստանը չպէտք է յայտնուի Ռուսաստան-արեւմուտք բախման կիզակէտում: Արտաքին կողմնորոշումների քաղաքականութիւնը Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման հիմքում դնելը խիստ վտանգաւոր է եւ անընդունելի:
Մենք կողմ ենք հայ-թրքական եւ հայ-ատրպէյճանական յարաբերութիւնների կարգաւորմանը, բայց առանց նախապայմանների, ուժի կիրառման կամ դրա սպառնալիքի: «Զանգեզուրի միջանցք» պահանջելու թուրք-ատրպէյճանական պահանջը չունի որեւէ իրաւական հիմք:
Ատրպէյճանը պէտք է կատարի իր պարտաւորութիւնները. վերադարձնի հայ ռազմագերիներին, պահուող այլ անձանց, դուրս բերի իր զօրքերը Հ․Հ․ ինքնիշխան տարածքից:
Թուրքիան չպէտք է Հ․Հ․-ի հետ խօսի վերջնագրերի լեզուով:
Մեր առաջնային խնդիրները պէտք է լինեն հանրային համերաշխութեան ապահովումը, բանակի վերականգնումը, Հայաստանի ու Արցախի անվտանգութեան ապահովումը, Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութեան վերականգնումը:
Մենք անընդունելի եւ հակապետական ենք համարում «Արցախը յանձնենք, որ Հայաստանում խաղաղ ապրենքէ օրուայ իշխանութեան քաղաքականութիւնը:
Համաձայն Հ․Հ․ Գերագոյն խորհրդի Յուլիս 8, 1992–ի որոշման` Հայաստանի Հանրապետութեան համար անընդունելի եւ միջազգային կամ ներպետական ցանկացած փաստաթուղթ, որտեղ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը նշուած կը լինի Ատրպէյճանի կազմում:
Մենք արձանագրում ենք.
–Ներկայումս հայ ժողովրդի թիկունքում բանակցւում են մեզ համար սկզբունքային եւ ճակատագրական նշանակութիւն ունեցող հարցեր,
-Հայաստանի օրուայ իշխանութիւնը` ամբողջութեամբ դրժելով իր իսկ նախընտրական խոստումները եւ կառավարութեան ծրագիրը, այդ բանակցութիւններում գնում է Հայաստանի ինքնիշխանութիւնը, Արցախի գոյութիւնը հարցականի տակ դնող պայմանաւորուածութիւնների։
–Այդ բանակցութիւնները հակասում են միջազգային իրաւունքի սկզբունքներին, քանի որ ընթանում են Ատրպէյճանի կողմից ուժի կիրառման եւ դրա սպառնալիքի պայմաններում:
Մենք յայտարարում ենք, որ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութեան, ներպետական օրինական ընթացակարգերի եւ միջազգային իրաւունքի նորմերի խախտումով Հայաստանի օրուայ իշխանութիւնների գրաւոր թէ բանաւոր յայտարարութիւնները, խոստումները եւ համաձայնութիւնները չունեն որեւէ իրաւական ուժ եւ անխուսափելի իշխանափոխութիւնից անմիջապէս յետոյ դիտուելու են առոչինչ:
Մեր համոզմամբ` Հայաստանը միջազգային յարաբերութիւններում պէտք է հանդէս գա նոր բանակցողով:
Կոչ ենք անում Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան քաղաքացիներին, հայ ժողովրդին` չտրուել հիասթափութեան ու յոռետեսութեան, պատրաստ լինել պայքարելու` յանուն Հայաստանի, յանուն Արցախի, յանուն մեր երկրի անվտանգ եւ բարեկեցիկ ապագայի:
