ԱԹԷՆ­ՔԻ ՄԷՋ.- “ՀԱ­ՅԱՍ­ՏԱՆ – ԱՐ­ՑԱԽ` ՄԷԿ ԱԶԳ, ՄԷԿ ՊԱՅ­ՔԱՐ“ ՆԻՒ­ԹՈՎ ԿԼՈՐ ՍԵ­ՂԱՆ

0 0

  Վեր­ջերս, քա­նի մը օրով Յու­նաս­տան այ­ցե­լած էր Ար­ցա­խի մշա­կոյ­թի նա­խա­րար Նա­րի­նէ Աղա­պալ­եան: Այս առ­թիւ, մայ­րա­քա­ղաք Աթէն­քի Պոլ­սե­ցի­նե­րու միու­թեան սրա­հէն ներս, տե­ղի ու­նե­ցաւ կլոր սե­ղա­նի զրոյց նուիր­ուած` “Հա­յաս­տան–Ար­ցախ` մէկ ազգ, մէկ պայ­քար“ նիւ­թին:

Բաց­ման խօս­քով հան­դէս եկաւ տեղ­ւոյն Պոլ­սե­ցի­նե­րու միու­թեան նա­խա­գահ Նի­քո­լա­ոս Ու­զու­նօղ­լու, որ ու­րա­խու­թիւն յայտ­նեց իրենց միու­թեան կեդ­րո­նա­տեղի­էն ներս Ար­ցա­խի նուիր­ուած ձեռ­նար­կը հիւ­րըն­կա­լե­լու կա­պակ­ցու­թեամբ: Նա­խա­պէս ցու­ցադր­ուե­ցաւ Ցվե­տա­նա Փաս­քա­լե­ւա­յի “Ար­ցա­խի վէր­քե­րը“ վա­ւե­րագ­րա­կան ժա­պա­ւէ­նը, որ կ՛անդ­րա­դառ­նար հայ­կա­կան փոք­րա­թիւ ջո­կատ­նե­րէն ազ­գա­յին բա­նա­կի կազ­մա­ւոր­ման եւ ապա­գա­յի յու­սա­տու օրե­րուն:

Բաց­ման խօս­քով հան­դէս եկաւ Յոյն-Հայ բա­րե­կա­մու­թեան միու­թեան քար­տու­ղար Ան­տո­նիս Փաւ­լի­տիս, որ անդ­րա­դար­ձաւ ձեռ­նար­կի կազ­մա­կերպ­ման նպա­տա­կին, ջեր­մօ­րէն ող­ջու­նեց Ար­ցա­խի մշա­կոյ­թի նա­խա­րա­րուհիի ներ­կա­յու­թիւնը եւ փո­խան­ցեց Յու­նաս­տա­նի մօտ Հ.Հ. դես­պան Գա­գիկ Ղա­լաչ­եա­նի ող­ջոյն­նե­րը, որ Երե­ւան կը գտնուէր Յու­նաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նի նա­խա­գահ Էվան­կե­լոս Մէյ­մա­րա­քի­սի պաշ­տօ­նա­կան պատ­ուի­րա­կու­թեան որ­պէս մաս­նա­կից:

Կլոր սե­ղա­նի զրոյ­ցին մաս­նակ­ցե­ցան Հ.Հ.-ի մօտ Յու­նաս­տա­նի առա­ջին դես­պան Լէ­ո­նի­տաս Խրի­սան­թո­փու­լոս, որ ներ­կա­յա­ցուց Ար­ցա­խի ան­կա­խաց­ման նա­խոր­դած պատ­մա­կան պա­հե­րը, դիւա­նա­գի­տա­կան շար­ժում­նե­րը եւ քա­ղա­քա­կան գետ­նի վրայ առն­ուած նա­խա­ձեռ­նու­թիւն­նե­րը, որ­պէս ակա­նա­տես նա­եւ անձ­նա­կան իր վկա­յու­թիւնը տա­լով` ճա­կա­տագ­րա­կան այդ օրե­րու եղե­լու­թիւն­նե­րուն շուրջ:

Յոյն-Հայ բա­րե­կա­մու­թեան միու­թեան նա­խա­գահ Նի­քոս Լի­ղե­րոս, իրեն յա­տուկ ոճով եւ եզա­կի մօ­տե­ցում­նե­րով, շատ հե­տաքրք­րա­կան ու­սում­նա­սի­րու­թիւն մը ներ­կա­յա­ցուց Ար­ցա­խի ռազ­մա­կան նշա­նա­կու­թեան մա­սին: Ան նշեց, թէ ար­դէն երեք ան­գամ այ­ցե­լած է Ար­ցա­խը եւ հպարտ կը զգայ որ մաս կը կազ­մէ Ատր­պէյ­ճա­նի “սեւ ցու­ցա­կին“, Ար­ցախ այ­ցե­լած այլ անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու կող­քին:

“Ար­ցա­խի մի­ջազ­գա­յին ճա­նաչ­ման իրա­ւուն­քը“ նիւ­թին շուրջ խօ­սե­ցաւ Ար­ցա­խի մշա­կոյ­թի եւ երի­տա­սար­դա­կան հար­ցե­րու նա­խա­րար Նա­րի­նէ Աղա­պալ­եա­նը:

Ձեռ­նար­կի կազ­մա­կերպ­ման առի­թով նա­խա­րա­րու­հին շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նեց Յոյն-Հայ բա­րե­կա­մու­թեան միու­թեան, շեշ­տե­լով թէ այս կը վկա­յէ եր­կու ազ­գե­րու դա­րա­ւոր բա­րե­կա­մու­թեան բարձր մա­կար­դա­կի մա­սին:

“Այս օրե­րուն մեր ժո­ղո­վուր­դը կը նշէ մեզ հա­մար ճա­կա­տագ­րա­կան նշա­նա­կու­թիւն ու­նե­ցած եր­կու թուա­կան­ներ, ղա­րա­բաղ­եան ազա­տագ­րու­թեան պայ­քա­րի եւ սում­կա­յի­թեան ջար­դե­րու թուա­կան­նե­րը: Ղա­րա­բաղ­եան շար­ժու­մը կը խորհր­դան­շէ ժո­ղո­վուր­դի ինք­նիշ­խան իրա­ւուն­քը` ապ­րե­լու իր պատ­մա­կան հո­ղե­րուն վրայ: Եւ հաս­տա­տե­լու հա­մար որ Ար­ցա­խը հին պատ­մա­կան հող է, շատ փաս­տեր կան հին պատ­մա­բան­նե­րէ, որոնց կար­գին` Սթրա­վոն“ ըսաւ նա­խա­րա­րը եւ շա­րու­նա­կեց անդ­րա­դառ­նա­լով 1988ի Փետր­ուա­րի եղե­լու­թիւն­նե­րուն, երբ Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դը իր կամ­քը ար­տա­յայ­տեց` ան­կա­խա­նա­լու Ատր­պէյ­ճա­նէն եւ մի­ա­նա­լու Հա­յաս­տա­նին: Ճա­կա­տագ­րա­կան շա­րու­նա­կու­թիւն ու­նե­ցաւ այդ պա­հե­րը:

26 տա­րի­ներ ետք, այ­սօր Ար­ցա­խը ազատ եւ ժո­ղովր­դա­վար պե­տու­թիւն մըն է: “Մենք գի­տակ­ցա­բար ընտ­րած ենք ժո­ղովր­դա­վա­րու­թեան ճամ­բան: Եւ այս կը հաս­տա­տեն մեր եր­կի­րը այ­ցե­լած հա­րիւ­րա­ւոր դի­տորդ­ներ, որոնց շար­քին նա­եւ փրոֆ. Նի­քոս Լի­ղե­րոս: Մենք պե­տու­թիւն կա­ռու­ցե­ցինք եւ յա­ջո­ղու­թիւն­նե­րու հա­սանք Ատր­պէյ­ճա­նի կող­մէ յար­ձա­կո­ղա­պաշ­տու­թեան մշտա­կան սպառ­նա­լի­քի պայ­ման­նե­րու տակ: Այ­սօր Ար­ցա­խի հետ Ատր­պէյ­ճա­նի սահ­մա­նը բաժն­ուած է 250 քի­լո­մեթր եր­կայն­քով եւ այդ սահ­մա­նը կը պաշտ­պա­նեն 18-20 տա­րե­կան երի­տա­սարդ զի­նուոր­ներ: Բայց սահ­մա­նին վրայ ամէն օր կրա­կոց­ներ կը հնչեն եւ մենք ու­նինք զո­հեր: Բայց մենք, այլ ելք չու­նինք‘ մեր ար­ժա­նա­պա­տուու­թիւնը պա­հե­լու հա­մար. այ­սօ՛ր եւ մի՛շտ ալ մեր անվ­տան­գու­թեան մի­ակ երաշ­խա­ւո­րը` հայ­կա­կան բա­նակն է“:

Իր խօս­քը շա­րու­նա­կե­լով, նա­խա­րար Նա­րի­նէ Աղա­պալ­եան անդ­րա­դար­ձաւ Մինս­քի խում­բի միջ­նոր­դա­կան առա­քե­լու­թեան, նշե­լով թէ բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րու ծի­րէն ներս ճիգ կը կա­տար­ուի խա­ղաղ գոր­ծըն­թա­ցը ապա­հո­վե­լու, որը սա­կայն մին­չեւ այ­սօր լուրջ ար­դիւնք­ներ չէ տուած: Նա­խա­րա­րու­հին նշեց, թէ որ­քան ատեն որ Ար­ցա­խը որ­պէս բա­նակ­ցա­յին կողմ չի մաս­նակ­ցիր բա­նակ­ցու­թիւն­նե­րուն, կա­րե­լի չէ լու­ծում ակն­կա­լել:

“Ատր­պէյ­ճա­նի պահ­ուած­քը որե­ւէ լա­ւա­տե­սու­թիւն չի ներշն­չեր. եւ ռազ­մա­տենչ յայ­տա­րա­րու­թիւն­նե­րը չեն նպաս­տեր, բնա՛ւ: Ատր­պէյ­ճա­նի նա­խա­գահ Իլ­համ Ալի­եւ լման ազգ մը կը յայ­տա­րա­րէ թշնա­մի, եւ հա­յատ­եա­ցու­թեամբ կը լեց­նէ իր ժո­ղո­վուր­դը, մա­նուկ­նե­րու ծննդեան առա­ջին պա­հէն: Հա­կա­մար­տու­թեան խա­ղաղ կար­գա­ւոր­ման առա­ջին քայ­լը քա­ղա­քա­կիրթ երկ­խօ­սու­թիւնը պէտք է ըլ­լայ: Այ­սօր Ատր­պէյ­ճա­նը պատ­րաստ չէ քա­ղա­քա­կիրթ երկ­խօ­սու­թեան, ոչ ալ վա­ղը պատ­րաստ պի­տի ըլ­լայ, որով­հե­տեւ իր սե­րունդ­նե­րը տար­բեր ձե­ւով կը դաստ­ի­ա­րա­կէ: Անց­նող տա­րի­նե­րուն ըն­թաց­քին մենք կա­րո­ղա­ցանք պաշտ­պա­նել մեր սահ­մա­նը: Այս կը նշա­նա­կէ թէ Ատր­պէյ­ճան կը գի­տակ­ցի թէ` ի տե­ղի չէ յա­ւակ­նու­թիւն­ներ ու­նե­նա­լու մեր դէմ, ռազ­մա­կան դաշ­տին վրայ:

Ռազ­մա­կան ար­ուես­տի տե­սան­կիւ­նէ դժուար է մեկ­նա­բա­նել Ար­ցա­խի մէջ տե­ղի ու­նե­ցա­ծը: Ատր­պէյ­ճա­նը կը շա­րու­նա­կէ մե­կու­սաց­ման մէջ պա­հել Ար­ցա­խը: Եթէ մարդ խոր­հի թէ մեր նոր հան­րա­պե­տու­թիւնը ինչ­պէ՛ս կրցաւ դի­մադ­րել Ատր­պէյ­ճա­նի մնա­յուն սպառ­նա­լիք­նե­րուն, ինչ­պէ՛ս կրցաւ յաղ­թել պա­տե­րազ­մին մէջ, ապա միայն մէկ բա­ցատ­րու­թիւն կա­րե­լի է տալ. թէ մենք կը պայ­քա­րինք մեր հայ­րե­նի­քին հա­մար, մեր սե­փա­կան հո­ղին վրայ: Ատր­պէյ­ճա­նը կը շա­րու­նա­կէ մե­կու­սաց­ման քա­ղա­քա­կա­նու­թիւնը, ոչ միայն տնտե­սա­կան գետ­նի վրայ, որով­հե­տեւ քաջ գի­տէ թէ Ար­ցա­խի կող­քին կանգ­նած է Հա­յաս­տա­նը եւ Սփիւռ­քը, որ շր­ջա­փակ­ման անց­նող տա­րի­նե­րուն կա­րո­ղա­ցած են ոտ­քի կանգ­նե­ցը­նել ու հզօ­րաց­նել Ար­ցա­խը:

Ատր­պէյ­ճան կը վախ­նայ ճշմար­տու­թե­նէն: Որե­ւէ նա­խա­ձեռ­նու­թիւն, որ կապ­ուած է Ար­ցախ­եան հար­ցին հետ, աշ­խար­հի ամէ­նա­տար­բեր տե­ղը, աշ­խար­հի ամէ­նէն հե­ռա­ւոր ան­կիւնը, կը փոր­ձէ խան­գա­րել ու կա­սեց­նել: Նոյ­նիսկ հա­մաշ­խար­հա­յին հե­ղի­նա­կու­թիւն հան­դի­սա­ցող անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րը “սեւ ցու­ցա­կի“ մէջ նե­րառ­նե­լով, եղե­լու­թիւն, որ կը փաս­տէ թէ որքան ան­հե­թեթ է այս մօ­տե­ցու­մը:

Նա­խա­րա­րու­հին շեշ­տեց թէ Ար­ցա­խը օգտ­ուե­ցաւ իր սահ­մա­նադ­րա­կան իրա­ւուն­քէն եւ իր տա­րած­քին վրայ ճշդեց իր ինք­նո­րոշ­ման իրա­ւուն­քը: “Պար­զա­պէս աշ­խար­հը պէտք է ճանչ­նայ այդ իրա­ւուն­քը: Ինք­նո­րոշ­ման իրաւուն­քը ժո­ղո­վուրդ­նե­րու իրա­ւա­հա­ւա­սա­րու­թիւնը երաշ­խա­ւո­րող ազ­դակ է“ ըսաւ ան:

Իր խօս­քը եզ­րա­փա­կե­լով, նա­խա­րա­րու­հին շնոր­հա­կա­լու­թիւն յայտ­նեց Յու­նաս­տա­նի պե­տու­թեան եւ բո­լոր անոնց, որոնք պաշտ­պա­նե­ցին Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դի իրա­ւունք­նե­րը:

Այ­սօր Ար­ցա­խի հա­մար սկսած է նոր փուլ` Ար­ցա­խի ճա­նաչ­ման փու­լը, եւ այդ կը կա­տար­ուի ան­կախ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցէն: “Առան­ձին-առան­ձին փոքր գոր­ծեր են, բայց իրար քով բե­րե­լով, ցոյց կու­տան, թէ գոր­ծըն­թաց մը սկսած է, որ այ­լեւս անհ­նար է կա­սեց­նել: Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թեան ճա­նաչ­ման վե­րա­բեր­եալ հռչա­կագ­րեր ըն­դուն­ուած են Ամե­րի­կա­յի նա­հանգ­նե­րու, քա­ղաք­նե­րու, Աւստ­րալ­իոյ մէջ: Ար­դէն կը ստեղծ­ուին միջ­խորհր­դա­րա­նա­կան խում­բեր Ար­ցա­խի եւ տար­բեր եր­կիր­նե­րու խորհր­դա­րան­նե­րու մի­ջեւ: Վեր­ջին տար­ուայ ըն­թաց­քին Ֆրան­սա­յի եւ Լիթ­ուան­իոյ մէջ ստեղծ­ուե­ցան նման խում­բեր“ ըսաւ նա­խա­րա­րու­հին, փա­կե­լով իր խօս­քը գնա­հա­տան­քի մթնո­լոր­տի մէջ:

Ձեռ­նար­կին ներ­կայ եղող հայ եւ յոյն ժո­ղո­վուր­դը լար­ուած ու­շադ­րու­թեամբ հե­տե­ւե­ցաւ բա­նա­խօս­նե­րու զե­կոյց­նե­րուն, գնա­հա­տե­լով յոյն բա­րե­կամ անձ­նա­ւո­րու­թիւն­նե­րու հա­մո­զումն ու նուի­րու­մը` Ար­ցա­խի հար­ցը լսե­լի դարձ­նե­լու եւ մի­ջազ­գայ­նօ­րէն ար­դա­րու­թիւն ու ճա­նա­չում հաս­տա­տե­լու իմաս­տով:

About Post Author

hairenik

editor@hairenik.com

Happy

0 0 %

Sad

0 0 %

Excited

0 0 %

Sleepy

0 0 %

Angry

0 0 %

Surprise

0 0 %