Արուեստ Եւ Մշակոյթ

ԼՈՒ­ՐԵՐ ՆԻՒ ԵՈՐ­ՔԷՆ.- ՆՈ­ՐՈՒ­ԹԻՒՆ ՄԸ ՄԵՐ ԵՐԱԺՇ­ՏԱ­ԿԱՆ ԱՇ­ԽԱՐ­ՀԷՆ ՆԵՐՍ

Անս­պա­սե­լի նո­րու­թիւն մը, ան­կաս­կած:  Ո՛չ այն­քան խան­դա­վա­ռու­թեամբ առաջ­նորդ­ուե­ցանք Նիւ Եոր­քի )Մըր­քին( հա­մեր­գաս­րա­հը,  Դեկ­տեմբեր 13ի երե­կոյ­եան:  Հա­մեր­գը կազ­մա­կերպ­ուած էր “Երի­տա­սարդ հա­մեր­գա­յին տա­ղանդ­ներ“ու շար­քին եւ որ­պէս մաս­նա­կից հայ երա­ժիշտ`  Նա­րեկ Յա­րու­թիւն­եան, որ ամբողջ յայ­տա­գիր մը պի­տի ներ­կա­յաց­նէր գլա­րի­նէ­թի վրայ:  Մուտ­քին, քա­նի մը բարե­կամ­նե­րով ար­դէն, նախապէս, ձանձ­րոյ­թի մը նշան­ներ  ցոյց կը տրուէ­ին:  Եր­կու ժամ լսել … գլա­րի­նէթ:  1961ին սկսած այս շար­քին 51րդը պի­տի ըլ­լար Յա­րու­թիւն­եա­նի հա­մեր­գը:

Այս շար­քին կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը առա­ւե­լաբար այս քա­ղա­քի հրեայ երաժշ­տա­սէր­ներն էին, մենք` հայ գնա­հա­տող­ներս հա­զիւ հա­րիւ­րի թիւ մը կը կազ­մէ­ինք:  Օրուան խօս­նա­կու­հին ալ` Սիւ­զըն Ուատս­ուըրթ, որ գե­ղար­ուես­տա­կան ղե­կա­վարն է այս յայ­տագ­րին, ար­դէն յայ­տա­րա­րեց որ ի տարբերու­թիւն նա­խորդ երե­կո­նե­րէն մեծ թիւ մը կը կազ­մեն երի­տա­սարդ երա­ժիշ­տին հայ­րե­նա­կից­նե­րը:  Ըսենք որ Նա­րե­կի առա­ջին ելոյ­թը պի­տի ըլ­լար այդ երե­կոյ Նիւ Եոր­քի հա­մար:

Դաշ­նա­կով կ՛ըն­կե­րակ­ցէր Սթի­վըն Պէ­քը բոլոր յայ­տագ­րի ըն­թաց­քին, բացի վեր­ջըն­թե­րէն` Էտի­սըն Տե­նի­սո­վի “սո­նա­թէ“ն, որ Նա­րեկ նուա­գեց առան­ձինն:

Յայ­տա­գի­րը սկսաւ ֆրան­սա­ցի ֆրան­սիս Փու­լե­նի (1899-1963) “Սո­նա­թա Օ’ուս 184“ով, բոլո­րո­վին ան­ծա­նօթ գոր­ծով … որ կար­ծէք մեր կան­խազ­գա­ցում­նե­րուն պի­տի տար իրա­ւունք:  Սա­կայն երբ ըն­թա­ցաւ յայ­տա­գի­րը դարձ­եալ ֆրան­սա­ցի Ռան Ֆրան­սէի (1912-1977) “Թե­մա գոն վար­ի­ա­զոն“ով ­տա­րօ­րի­նա­կօ­րէն հա­մեր­գը սկսաւ դառ­նալ հա­ղոր­դա­կան:  Զար­մա­նա­լի է որ այդ մէկ գոր­ծի­քով կա­րե­նար Նա­րե­կը այդ սրա­հը երաժշ­տու­թեամբ լեց­նել: Ան­հա­ւա­տա­լի էր: Գեր­մա­նա­ցի Գարլ Մար­իա վոն Ուե­պը­րի (1786-1826) “Կրան Տիւօ Գոն­սեր­թան“ով ար­դէն հե­տաքրք­րու­թիւնը աւե­լի կը սրէր եւ հան­դի­սա­տե­սը կապ­ուած կը պա­հէր ար­ուես­տա­գէ­տին ու իր հրամ­ցու­ցած յայ­տագ­րին:

Յայ­տագ­րին եր­րորդ կտո­րով ար­դէն կը հա­մոզ­ուէ­ինք որ լուրջ ար­ուես­տա­գէ­տի մը ներ­կա­յու­թիւնն էր որ կը վա­յե­լէ­ինք այդ երե­կոյ բեմա­հար­թա­կին վրայ: Որ­քան պատ­րաստ­ուած, նո՛յնքան տի­րա­կան ներ­կա­յու­թիւն մըն է ան բեմին վրայ: Ու­նի իր ան­հա­տա­կա­նու­թիւնը … զար­մա­նալի­օ­րէն դա­սա­կան յայ­տագ­րով գլա­րի­նէդ­թի երաժշ­տա­կան գոր­ծի­քով լրջու­թիւն մը ստեղ­ծել, երբ ըն­դան­րա­պէս սո­վոր ենք այդ գոր­ծի­քը լսել ճա­զա­յին աւե­լի թե­թեւ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւն­նե­րու մէջ: Դժուար հա­ւա­տալ, որ կա­րե­լի է զայն բերել ու տե­ղա­ւո­րել դա­սա­կան երաժշ­տու­թեան մէջ որ­պէս սո­լօ գոր­ծիք: Ան­շուշտ խօս­քը կ՛եր­թայ մե­նա­հա­մեր­գի  պա­րա­գա­յին, քաջ գիտ­նա­լով որ սիմ­ֆո­նիկ նուա­գա­խումբի մէջ փողե­րա­յին գոր­ծիք­նե­րու մէջ տի­րա­կան ոյժ մը կը ներ­կա­յաց­նեն գլա­րի­նէթ­նե­րը:

Դա­դա­րէ ետք Նա­րեկ հան­դէս եկաւ Վի­են­նա ծնած (1926), հրեայ ազ­գու­թեամբ Ժոզէֆ Հո­րո­վիթ­ցի “Սո­նա­թի­նա“ն, որ ան­շուշտ մե­ծա­պէս գնա­հատ­ուե­ցաւ լայն հա­սա­րա­կու­թեան կող­մէ: Ըսենք որ հե­ղի­նա­կին ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան դաշ­տը եղած է Անգլ­ի­ան: Ապա` առանց դաղ­նա­կի ըն­կե­րակ­ցու­թեամբ ան նուա­գեց ռուս եա­ժիշտ Էտի­սըն Տե­նի­սո­վի (1929-1996) “Սո­նա­թա“ն, իսկ յայ­տագ­րին վեր­ջին մա­սին`  ամե­րի­կա­ցի Փոլ Շէ­օն­ֆիլ­տի, 1947ին Տիթ­րոյթ ծնած “Չորս յի­շա­տակ­ներ“ գոր­ծը:

Յոտն­կայս ծափահա­րու­թիւն­նե­րուն ըն­թացք տա­լով­Նա­րեկ  նուա­գեց “Չար­տաշ“ը եւ այլ կտոր մը, որու ըն­թաց­քին գլա­րի­նէ­թը մաս առ մաս հա­տե­լով հաս­ցուց իր աւար­տին:

Ան­նա­խըն­թաց յայ­տա­գիր մը, գո­նէ հայ հան­դի­սա­տե­սին հա­մար: Հրաշք ելոյթ մը ան­կաս­կած:

Բայց ո՞վ է Նա­րեկ Յա­րու­թիւն­եան: 19 տա­րե­կան գլա­րի­նէ­թիսթ, 2010ին շա­հած էր )Երի­տա­սարդ Հա­մեր­գա­յին Տա­ղանդ­ներ( մրցա­ղար­քը: Նուա­գած է մայ­րա­քա­ղաք Ուա­շինկ­թըն Տի Սի դես­պա­նա­տան մէջ, Գեր­ման­իոյ Ու­զե­տոմ Երաժշ­տա­կան Ֆես­տի­վա­լին:  Նուա­գած է Ռու­սաս­տա­նի, Չեխ­իոյ, Ճեն­ոա­յի ֆիլ­հար­մո­նիք նուա­գա­խումբերու մէջ:  Սպի­քա­վով իր գլա­րի­նէ­թը նուէր տուած էր մեր երի­տա­սարդ երա­ժիշ­տին:

Ծնած է Կիւմ­րի, Հա­յաս­տան եւ երեք տա­րե­կա­նին տե­ղափոխ­ուած` Մոսկ­ուա, ուր յա­ճա­խած է Պե­տա­կան Երաժշ­տա­նո­ցը:

Դեռ ու­նի մեծ ճա­նա­պարհ կտրե­լու դէ­պի աւե­լի յա­ջող հո­րի­զոն­ներ:

ՅԱԿՈԲ ՎԱՐԴԻՎԱՌԵԱՆ

Hairenik Media Hairenik Media

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button