ԱԿՆԱՐԿ.- “ԱՐԴԱՐՈՒԹԻՒՆ“Ը ՆԱԽԱԳԱՀՈՒԹԵԱՆ ԹԵԿՆԱԾՈՒ ՄԸ ՈՒՆԻ. ՌԱՔԻ ԷՆՏԸՐՍԸՆ
Միացեալ Նահանգներու նախագահական ընտրապայքարի երկինքին վրայ նոր աստղ մը ծնաւ քանի մը օր առաջ. Սոլթ Լէյք Սիթիի նախկին քաղաքապետ, նախկին դեմոկրատ Ռաքի Էնտըրսըն հրապարակ եկաւ երկու ուշագրաւ յայտարարութիւններով. առաջին` կը հիմնէ “Արդարութիւն“ անունով կուսակցութիւն մը, երկրորդ, այս կուսակցութեան տոմսով թեկնածու պիտի ներկայանայ նախագահութեան, իսկ մինչեւ ընտրութիւններ, իր ծրագիրները պիտի տարածէ բոլոր նահանգներուն մէջ:
Քանի մը բառով. Էնտըրսըն Սոլթ Լէյք Սիթիի քաղաքապետն էր 2000էն 2008, անդամ էր Դեմոկրատ կուսակցութեան, 90ական տարիներուն փորձած է խորհրդարան մտնել դեմոկրատներու շոգեկառքով, բայց ձախողած է: Հիմա, նոր դրօշակով մը հրապարակ կու գայ, յայտարարելով, որ “զզուած է“ ամերիկեան քաղաքական կեանքը մենաշնորհի վերածած երկու կուսակցութիւններուն վարմունքէն, ասպարէզ կ՛իջնէ իբրեւ միջին դասակարգի շահերուն պաշտպանը, հալչող այս դասակարգը վերականգնելու առաջադրանքով:
Այն պահուն, երբ հանրապետական թեկնածուներ ամիսներէ ի վեր պատկերասփռուած բեմադրութիւններով հրապարակը գրաւած են մեծ աղմուկով, զիրար չէզոքացնելու մոլուցքով ու նախագահ Օպաման պատմութեան անցընելու դիտաւորութեամբ, ահա այդ աղմուկը կը խզուի պահ մը, Էնտըրսընի թեկնածութեան հրապարակումով, առաջադրանք` որ տակաւին չէ մտած զանգուածային լրատուութեան կրկէսէն ներս, սակայն վաղը-միւս օր կրնայ աւելի ուժեղ ձայնով արձագանգ գտնել հոն, եթէ լրատու աղբիւրներու տէրերը արտօնեն:
Ինչո՞ւ թեկնածու կը ներկայանայ Էնտըրսըն:
Նշեցինք. ան զզուած է դեմոկրատներու եւ հանրապետականներու մենատիրութենէն, զանոնք իրարմէ տարբեր չի տեսներ, կը հաւատայ, որ երկուքն ալ լծուած են մեծ ընկերութիւններու սայլին, կը պաշտպանեն փոքրաթիւ մենաշնորհեալներու շահերը. փոխանակ ժողովուրդի զանգուածներուն շահերը հոգալու` աւելի եւս կ՛ամրապնդեն զէնքի, քարիւղի, ապահովագրութեան ու նմանօրինակ հսկայական ընկերութիւններու շահերը, առիթ կու տան, որ շահատուրք վճարելու կարողութիւնը ունեցող հարուստներ խուսափին վճարելէ, հաւասարապէս մեղսակից են` կաշառակերութեան ու փտածութեան ալիքին բարձրացման մէջ, կը սպառնան ժողովուրդի ընկերային արդար իրաւուքներուն` առողջապահական խնամքի ու նման իրաւունքներու կրճատման, ջլատման (եւ մասամբ նորին): Ան նման նահանջներու գլխաւոր պատասխանատուն կը նկատէ հանրապետականները, սակայն նաեւ բառերը չի ծամծմեր նախագահ Օպաման ամբաստանելու իբրեւ խոստմնադրուժ, ծերակոյտի ու նախագահութեան թեկնածութեան իր յայտարարութիւններէն ետդարձ կատարած ըլլալու եւ իր ընտրապայքարը ֆինանսաւորողներու շահերուն պաշտպանին վերածուած ըլլալու յանցանքներով: Ան կ՛ըսէ, որ ինք “երրորդ կուսակցութեան“ մը թեկնածուն չէ, այլ` երկրորդի մը, որովհետեւ տիրապետող զոյգը կը նկատէ իրողապէս միաձուլուած:
Միացեալ Նահանգներու պատմութեան մէջ, “երրորդ կուսակցութեան“ մը կամ հանրապետականներէ ու դեմոկրատներէ այլ հոսանքի մը նմանօրինակ սխրանքը աննախընթաց երեւոյթ չէ. մօտիկ անցեալին, Ռոս Փերօ եւ Ռալֆ Նատէր փորձած են խզել “մենատիրութիւնը“, սակայն արդիւնքն ու հետեւող մեկնաբանութիւնները ծանօթ են: Հիմա, կարգը եկած է Ռաքի Էնտըրսընի, որ հազիւ իր առաջադրանքները յայտարարած` արդէն քննադատութիւններու թիրախ դարձած է յատկապէս դեմոկրատներու կողմէ, որոնք անոր թեկնածութեան մէջ կը տեսնեն իրենց վերապահուած քուէներու “գողութիւն“ եւ հանրապետականներու ջաղացքին բերուելիք ջուր:
“Արդարութիւն“ կուսակցութիւնը կրնա՞յ ճամբայ կտրել: Ի՞նչ հորիզոններ կը պարզուին Էնտըրսընի մը թեկնածութեան դիմաց, երբ մէկ կողմէ, ընտրապայքարները կը տնօրինուին ու կը վճռուին մեծ գումարներով, իսկ միւս կողմէ, հարստութեան կուտակումի կեդրոն եղող ընկերութիւններ ու կեդրոններ ամիսներէ ի վեր թիրախ են ընդվզումի ցոյցերու (որոնք յամենայնդէպս հասած են զսպումի ու ջախջախումի փուլին):
Մինչեւ իսկ կարելի է դնել հետեւեալ հարցումը. ազնիւ նպատակներով ճամբայ ելլող թեկնածու մը, վաղը, (պահ մը ենթադրենք թէ) ընտրուելու պարագային, ինչպիսի՞ կաշկանդումներու եւ ճնշումներու ենթակայ պիտի դառնայ եւ որքանո՞վ պիտի պահպանէ իր այսօրուան դիրքը (Օպամայի շրջադարձութիւններուն ծանօթ ենք, ու ան միակը չէր, աննախընթաց ալ չէ): Վերջապէս, նման խիզախում արդեօք կրնա՞յ աւելի կամ նուազ չափով ազդեցութիւն ունենալ ընդհանուր ուղղութեան վրայ եւ վերածուիլ բարեշրջող գործօնի:
Բաղձանքները արգիլուած չեն: Սակայն հարցական է թէ քուէարկողը նախընտրութիւն պիտի տա՞յ նման նորեկի մը, որ կ՛ըսէ, թէ ժողովուրդը վերջին ընտրութիւններուն քուէ կու տայ… ընդդէմ իր շահերուն: Տակաւին, “Արդարութիւն“ն ու իր թեկնածուն պիտի յաջողի՞ն հոն` ուր Քուսինիչներ, Սէնտըրզներ ու Նատէրներ անխորտակելի պատի առջեւ գտած են իրենք զիրենք:
Աղաղակող ու ցաւցնող ճշմարտութիւններ բացայայտելը բաւարար չէ. պէտք է մտածել ու աշխատիլ, որ նոյնինքն Միացեալ Նահանգներ ապրի “գարուն“ մը, որովհետեւ նման բարեշրջում բարերար ազդեցութիւն պիտի ունենայ աշխարհի այլ գօտիներու վրայ, անտարակոյս:
Ուրեմն, սպասենք մեծ բեմադրութեան փոքր արարներուն զարգացման:
Ս. ՄԱՀՍԵՐԷՃԵԱՆ
Դեկտեմբեր 13, 2011
