Հայ Մամուլին Դերն Ու Առաքելութիւնը (Հայ Մշակոյթի Ամսուան Առթիւ)

Read Time:3 Minute, 2 Second

Վեր. Դոկտ. Վահան Յ. Թութիկեան

Իբրեւ ընկերային էակ, մարդ արարածը իր անհատական թէ հաւաքական կեանքին մէջ, իր ֆիզիքական սնունդէն զատ, կարիքը ունի նաեւ բանաւոր սնունդի տեղեկութեան, իր ներկային կամ ապագային հետ աղերս ունեցող անցուդարձերուն հաղորդակից դառնալու անհրաժեշտութեան: Այս կարիքին գոհացում տուող ամէնէն կարեւոր գործօններէն մէկն է մամուլը:

Ճիշդ է որ ներկայիս տեղակատուութեան ազդեցիկ միջոցներ կան, ինչպէս օրինակ, ձայնասփիւռը, հեռուստատեսիլը, համակարգիչը, եւայլն, բայց այդ բոլորը չեն կրնար փոխարինել մամուլին դերակատարութիւնը:

1794-ին երբ Յարութիւն Քհնյ. Շմաւոնեան Մատրասի մէջ հրատարակեց առաջին հայ թերթը, Ազդարարը, դարաւոր հայ մշակոյթին վրայ բացուեցաւ փառքի նոր պսակ մը – Հայ Մամուլը:

Հայ մամուլը, անփոխարինելի դեր մը ունեցաւ ազգապահպանման ճակատագրական գործին մէջ: Ան լրատուութեան մեկնաբանութիւններու եւ տեսակէտներու արտայայտութեան միջոց ըլլալէ զատ, ունեցաւ յաւելեալ եւ կենսական դեր մը, հայ ժողովուրդի զաւակներուն մէջ արթնցնելու եւ վառ պահելու ինքնուրոյն մշակոյթի գիտակցութիւնը:

Հայ մամուլը պատմական բախտորոշ ծառայութիւն մը մատուցանեց, եւ դեռ կը շարունակէ մատուցանել, իբրեւ հանրային կարծիք կերտող, գաղութէ գաղութ կապ հաստատող, ազգային կենսունակութիւն եւ ստեղծարար գործունէութիւն արտադրող ազդու միջոց:

Տարասփիւռ հայութեան համար հայ մամուլը միութեան օղակ մը եղած է, եւ դեռ կը շարունակէ ըլլալ: Ան ոգեղէն հոյակապ կամուրջ մը եղած է միջ-գաղութային եւ համահայկական միատարրութիւն ստեղծելու եւ հայութեան զանազան հատուածները հիմնական հարցերու շուրջ միաւորելու աշխատանքին մէջ:

Կար ժամանակ երբ Հայ Մամուլը բազմերես եւ բացմակողմանի հանգամանգ ունէր: Ներկայիս պարագան նոյնը չէ: Մեր օրերուն հայ մամուլին դերը որոշապէս փոխուած է: Այսօր տեղական—առօրեայ տեղեկատուութիւնը այլեւս հայ մամուլին գործը չէ: Լրատուութեան այլ գործօններ—ձայնասփիւռ, հեռուստատեսիլ, համակարգիչ—շատ աւելի առագ եւ ազդու կերպով կը կատարեն այդ դերը: Հայ Մամուլը միայն սահմանափակ իմաստով կը լրացնէ հայկական տեղակատուութեան պահանջքը:

Արդ, ի՞նչ է մերօրեայ Հայ մամուլին դերն ու առաքելութիւնը: Հայ մամուլը Հայ Եկեղեցիին, դպրոցին, ակումբին եւ կազմակերպութեան կողքին, ազգային հաստատութիւն մըն է եւ մեր ազգային պայքարի առաջին գիծի վրայ իր կարեւոր դերը ունի: Ան հանրային կրթարան մըն է համահայկական մտածողութիւն ջամբելու: Ան հանդիսարանն է մեր ազգային մտահոգութիւններուն, նպատակներուն, երազներուն, ուրախութեանց եւ ցաւերուն: Ան մեր ազգային կեանքը մեզի վերահասու դարձնող միջոցն է:

Հայ մամուլը գաղափարներու կազմաւորման հնոց մըն է, հանրային կարծիքի արտայայտիչ, մշակոյթի գիտակցութիւն արթնցնող եւ վառ պահող հզօր ազդակ մը:

Հայ մամուլը նաեւ սքանչելի միջոց մըն է հայ լեզուի գործածութեան եւ տարածման վսեմ գործին մէջ: Ան ոչ միայն մեր գրականութիւնը կը ճոխացնէ, այլ նաեւ թեւ կու տայ հայ մտքին, ոգիին ու հայ իմացական եւ հոգեկան բոլոր արտայայտութիւններուն:

Հայ մամուլը, տասնամեակներ շարունակ նեցուկ եղած է Հայ Դատին: Ան միշտ առաջին գիծի վրայ գտնուած է Հայ Դատի նուիրական առաքելութեան ճանապարհին վրայ: Ան յաճախ աշխատած է եւ դեռ կ’աշխատի ճանչցնել մեր պահանջատիրութեան անհրաժեշտութիւնը հայ ժողովուրդի զաւակներուն:

Հայ մամուլը միշտ ջանացած է մեր ազգային հպարտութիւնը արթնցնել հայ մարդոց հոգիներուն մէջ, որպէս զի անոնք հայու հպարտութիւնը պտտցնեն իրենց հետ՝ այս մոլորակի վրայ ուր որ գտնուին:

Հայ մամուլը միշտ ջատագով եղած է հայրենիքին, այն հաւատքով որ Հայրենիքը ամրակուռ կռուանն է հայ ժողովուրդի գոյատեւման եւ յառաջդիմութեան:

Հայ մամուլը, իբրեւ մէկ գործօն մասնիկը հայ մշակոյթին, միշտ շեփորած է հայ մշակոյթը, որպէս կենսական ազդակ հայ ինքնութիւնը վառ պահելու՝ հայ մարդուն մտքին, սրտին եւ հոգիին մէջ:

Յիշելէ ետք հայ մամուլին առաքելութիւնը եւ անփոխարինելի ծառայութիւնը, հարկ է յիշել թէ հայ թերթերը գրեթէ ամէնուրեք տնտեսական տագնապներու եւ հանրային անբաւարար ընկալումի սահմանուած հաստատութիւններ են: Պիւտճէական անհաւասարակշռութեան հետեւանքով անոնք նիւթատնտեսական անբաւարարութենէ կը տագնապին: Այսօր, հայապահպանման միջնաբերդ նկատուող հայ մամուլը անձկագին մտահոգութիւններու առարկայ է: Դժբախտաբար, շատ վայրերու մէջ հայախօս զանգուածներ հայերէն չեն կարդար:

Մեծ թիւով հայերու կը հանդիպինք, քիչ մը ամէն տեղ, որոնք շատ լաւ հայերէն կրնան կարդալ, բայց ինչ—ինչ պատճաոներով, որեւէ հայերէն թերթի չեն բաժանորդագրուիլ: Ինչպէ՞ս կարելի է հայ ազգային կեանքին մաս կազմել եւ հայ թերթի մը չկապուիլ …:

Հայ մամուլին կատարած այսքան մեծ զոհողութեանց փոխարէն արդեօք աւելո՞րդ է ակնկալել մեր ժողովուրդէն, որ բաժանորդագրուին հայ թերթին, քաջալերեն զայն նիւթապէս եւ բարոյապէս որպէս զի ան ալ իր հերթին կարենայ շարունակել իր կարեւոր դերն ու առաքելութիւնը: