0
0
Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ դիւանագիտական յարաբերութեանց հաստատման ու բարի դրացնութեան զարգացման մասին Օգոստոս 31-ի տխրահռչակ յայտարարութիւնը« հայկական ու միջազգային որոշ շրջանակներու մէջ« գտաւ այն արձագանգները« որոնց պէտք էր սպասել բնականաբար:
Միջազգային բեմին վրայ« ծափահարողները բազմաթիւ էին. Ուաշինկթընէն ու եւրոպական կարգ մը ոստաններէ բարձրացան ողջոյնի արտայայտութիւններ« որոնք »աւետեցին« որ հայերն ու թուրքերը հասած են պատմական ցարդ անկամրջելի մնացող հանգոյցներու լուծման սեմին« ու մատնանշեցին« թէ նման քայլ պիտի նպաստէ… եւրոպական ընտանիքին Թուրքիոյ անդամակցութեան քայլերուն արագացման: Սա արդէն երկար մեկնաբանութեան չի կարօտիր…
Նման արձագանգներ լսելը կարեւոր է« սակայն մեր ակնարկները բեւեռուած են այլուր« որովհետեւ հայկական ճակատին վրայ« պատկերը բոլորովին տարբեր է ու խորապէս մտահոգիչ« իրականութեան հետ ուղղակի հաղորդ« հեռու՝ երազային ցանկութիւններէ:
Կուսակցական թէ ներկայացուցչական այլ շրջանակներ ահազանգ հնչեցուցին արդարօրէն« որովհետեւ« բացի դիւանագիտական յարաբերութեանց վերահաստատման մասին դրական թուացող կէտէն« Հայաստանն ու հայութիւնը ոչինչ ունին շահելիք՝ նման համաձայնութենէ« այլ ընդհակառակն« ի յայտ կու գայ« թէ քանի մը շաբթուան մէջ« Հայաստանի° իսկ իշխանութիւններուն իրողական մեղսակցութեամբ« կը գտնուինք Ցեղասպանութեան ճանաչումը« Արեւմտեան Հայաստանի հողերուն մեր իրաւատիրութիւնը ու մինչեւ իսկ Արցախի տարածքը միասնաբար նոյն դագաղին մէջ դնելու եւ գերեզմանելու «արարողութեան» սեմին:
Ո°չ. անկարելի է: Ընդունելի չէ« որ Թուրքիա« իր լարախաղացութիւններով ու դրժումներով« մեզ դարձեալ դնէ անդառնալի պարտեալի կացութեան մէջ:
Հայութիւնը արդէն շարժման մէջ է: Երեւանի մէջ անցեալ շաբաթ սկիզբ առած ցուցական շարժումին՝ իրենց ձայնը պիտի միացնեն Հայաստանի ու Արտերկրի բոլոր զաւակները« յարանուանական ու գաղափարական ի°նչ դրօշի ալ տակ գտնուին անոնք: Հայաստանն ու Սփիւռքը պիտի դառնան միացեալ բռունցք« պիտի միացնեն իրենց ձայները« յայտարարելու՝ թէ 1915ը կանխած ու անոր յաջորդած տասնամեակներուն« Թուրքիոյ պետութեան կողմէ իրագործուած սպանդներն ու բռնագրաւումները« ցայսօր շարունակուող ուրացումն ու մեր մշակութային ժառանգութեանց կորուստր սակարկելի չեն:
Պիտի թօթափենք «մենք ի՞նչ կրնանք ընել»ի կրաւորականութիւնը ու պիտի կանգնինգ նոյն պատնէշին վրայ: Որովհետեւ՝ Հայաստանէն մինչեւ մօտակայ ու հեռաւոր ափեր« Հայ ժողովուրդը միասնական է եղած« ու այսօ°ր ալ միաձայն է մեր արդար պահանջներուն տիրութեան մէջ: Այս խրամատին մէջ« չկան արեւելահայու« արեւմտահայու« ներքին կամ արտաքին սփիւռքցիի տարբերութիւն« պիտի չըլլա°յ միասնութեան ջլատում« շարքերու թուլացում ու տարտղնում: Հայութեան միասնութիւնը պիտի յաղթահարէ նաեւ այ°ս մարտահրաւէրը« ներուժ ստանալով արդարութեան ու իրաւունքի փարոսէն:
Միա°սնաբար« ազգովի°ն պիտի կասեցնենք այս վտանգաւոր ընթացքը: Պիտի ըսենք Հայաստանի իշխանութիւններուն« որ կանգնին ողջ հայութեան՝ երէկի« այսօրուան ու վաղուան հայութեան բոլո°ր իրաւունքներուն պաշտպանի դիրքին վրայ« ցեղասպան ու բռնագրաւող պետութեան չընծայեն անփոխադարձ պարգեւներ: Անոնցմէ պիտի պահանջենք« որ չստորագրեն պարտուողական ու անդարմանելի համաձայնագիրներ: Պիտի ըսենք անոնց« թէ պէտք չունին համաձայնագիրը Հայաստանի խորհրդարան հասցնելու հանգրուանին« որովհետեւ Հայ ժողովուրդը« իր բոլոր կուսակցութիւններով« կրօնական ու մշակութային միաւորներով« իր գրող-մտաւորականներով« գիտութեանց ծառայողներով ու արուեստագէտներով« մէկ խօսքով՝ հայութիւնը բաղկացնող բոլոր տարրերով այսօ°ր իսկ կը մերժէ անարդարութեան նուիրականացումը:
Այո°« պիտի կասեցնենք պատրուողական ընթացքը:
Ս. ՄԱՀՍԷՐԷՃԵԱՆ
