
Տարիներու ընթացքին Տիթրոյթի Համազգային Հայ Մշակութային Միութեան գործունէութեան ծիրէն ներս, աւանդութեան դարձած է Ապրիլ ամսուան ընթացքին, Տիթրոյթի մշակութասէր հասարակութեան, “Գրական Եւ Արուեստի Գոհարներ“ անուան տակ, ներկայացնել հայ բանաստեղծներու, երաժիշիտներու ու պարուսոյցներու ստեղծագործական կտորներ:
Կիրակի, Ապրիլ 21-ին Սուրբ Սարգիս Հայց. Առաքելական Եկեղեցւոյ սրահին մէջ, գաղութէն ներս հասակ առնող նոր սերունդի քսան պարման-պարմանուհիներ իրենց մասնակցութիւնը բերին ձեռնարկի յաջողութեան, որոնց կողքին Արա Թօփուզեան, քանոնի վրայ նուագեց երկու կտորներ, իսկ տիկ. Ռոզալին Պասմաճեան ապրումով երգեց Սայաթ Նովայի “Ոսկու Քամար“ եւ “Լուսնակ Գիշեր“ երգերը, իսկ Համազգայինի “Արաքս“ պարախումբի երէց պարողներ Արի Սաղրեան եւ Արեւիկ Մամասեան զոյգը պարեցին “Շալախօ“ն:
Ներկայ էին շուրջ հարիւր մշակութասէր հասարակութիւն մը: Օրուան հանդիսավարն էր Համազգայինի ատենապետուհի ընկհ. Հերմինէ Մանուկեան: Ան իր բարի գալուստի խօսքէն ետք, տեղեկացուց թէ Համազգայինի համար այս օրուայ արտասանական ձեռնարկը մեծ նշանակութիւն ունի: “Դուք էք այդ խորհուրդը իմաստաւորողը: Նայեցէք ձեր շուրջը, քանիներ կը տեսնէք ձեզ նման որ ծանօթ են հայ գիրին՛ կամ կարող են հայերէնով նախադասութիւն մը կարդալ ու գրել: Հետզհետէ այս ափերուն կը նոսրանայ Մեսրոպեան Ոսկետառերը կարդացողներուն շարքերը, եւ եթէ մենք չքաջալերենք, չհետապնդենք ու համառօրէն չպայքարինք, նոր սերունդը բոլորովին պիտի կորսնցնէ իր մայրենի լեզուն ու մեր դարաւոր հարուստ մշակոյթը: Հայ գիրը, լեզուն, մշակոյթը, հաւատքն է մեզ պահողը: Եւ դո՛ւք սիրելիներ հպարտ պէտք է զգաք որ համաշխահային չափանիշով մշակոյթով հարուստ ազգի մը զաւակներն էք, վկայ մեր 5-րդ դարու Ոսկեդարը՛ երբ տակաւին շատ մը մեծ ազգեր գոյութիւն չունէին: Հպարտ զգացէք որ հայ կեանքը շարունակուող պողպատեայ շղթային մէկ կարեւոր օղակն էք. օղակուելով անցեալին, պարտականութիւն ունիք ձեր ազգանուէր գործունէութեամբ յաջորդ սերունդը օղակելու մեր դարաւոր երթին: Ձեր բնակարաններուն մէջ կարդացէք:…Հայ ընկերներու եւ բարեկամներուն հետ խօսեցէ՛ք հայերէն, պահեցէ՛ք մեր ազգային պատմութիւնը, եւ մի մոռնաք որ պետականօրէն քրիստոնէութիւնը ընդունող առաջին ազգի մը զաւակն էք“:
Ապա յարգելի հանդիսավարը յաջորդաբար բեմ հրաւիրեց պարման-պարմանուհիները, որոնք յստակ ու սահուն առոգանութեամբ ընթերցեցին հայ բանաստեղծներու մտքի ու հոգիի ստեղծագործութիւններէն հատուածներ:
Կը գնահատենք ձեռնարկին յաջողութեան մասնակցողները: Տիթրոյթի մէջ ապրող հազարաւոր հայու զաւակներէն քիչերն են անոնք, որոնք կը հետաքրքրուին հայութեամբ, կը խօսին, կը գրեն ու կը կարդան հայերէն պահպանելու իրենց ազգութիւնը ու լեզուն:
Ամերիկայի մէջ Հայաստանեայց առաքելական եկեղեցին, կուսակցական օրկանները, հայ մամուլը եւ Համազգայինը ընդհանրապէս մեծ դեր կատարած են ու կը շարունակեն կատարել հայապահպանման նուիրական գործին:
Հակառակ աննպաստ պայմաններու Համազգայինի վարչութիւնը եւ անդամները հաւատալով Համազգայինի առաքելութեան ջերմ ոգիով կը գործեն ու կը կազմակերպեն մշակութային զանազան տեսակի ձեռնարկներ: Քանի մը տարիներ առաջ իրականութեան վերածեցին պարախումբ մը ունենալու իրենց տարիներու մարմաջը, շնորհիւ պարուսոյց ընկերուհիներու Նայիրի Կարապետեանի եւ Լարա Զանազնեանի: Համազգայինի կազմակերպած ձեռնակները ու “Արաքս“ պարախումբը խթան ու մեծ դեր կը կատարեն հայապահպանման գործին մէջ: Ներկայիս “Արաքս“ պարախումբը ունի հարիւր անդամ-անդամուհիներ բաժնուած երեք խումբերու: “Արաքս“ բաղկացած է մեծերէ, միջին տարիքէ (“Յոյս“) եւ փոքրերէ (“Հրաշք“), որոնք Համազգայինի հովանաւորութեամբ եւ ընկերուհիներու ղեկավարութեամբ՛ տարեկան դրութեամբ, բծախնդիր յայտագիրով ելոյթ կունենայ գաղութին մէջ, յագեցնելով մշակութասէր հասարակութիւնը: Կը յուսանք որ Համազգայինի վարչութիւնը ու անդամները յառաջիկայի իրենց գործունէութեան մէջ “Արաքս“ պարախումբի զուգահեռ կը մտածեն կազմել թատերախումբ մը աւելի եւս զարկ տալով ազգապահպանման գործին: Նորանոր յաջողութիւն կը մաղթենք Համազգային Հայ Մշակութային Միութեան իրենց ազգապահպանման նուիրական գործին ու յառաջիկայ ծրագիրներուն:
ԱՆԴՐԱՆԻԿ ԳԱՐԱՏՕԼԵԱՆ