0
0
“ԴՐՕՇԱԿ“ի խմբագրական
Յունուար 5, 2013
Ինչպէս յայտնի է, Դեկտեմբերի 25-ին տեղի ունեցաւ Հ.Յ.Դ.
Հայաստանի Գերագոյն ժողովը, մէկ օրակարգային հարցով` յառաջիկայ նախագահական ընտրութիւններում Հ.Յ.Դ. դիրքորոշումը: Իհարկէ սովորական վիճակ չէ, երբ որեւէ քաղաքական ուժ, ժողովն սկսելուց առաջ, նախագահի թեկնածու առաջադրել-չառաջադրելու հարցում, դեռեւս չունի վերջնական կողմնորոշում:
Այնուամենայնիւ այդպիսին էր վիճակն այս անգամ, եւ մասնակիցների փաստարկներն էին տեղում վճռորոշելու կարեւորագոյն խնդիրը: Տուեալ հանգամանքը առաւել արտառոց էր հայաստանեան հասարակական, քաղաքական կեանքի համար, ուր նախորդող օրերին ու շաբաթներին գումարուած բարձրագոյն ժողովներում “առաջնորդները“ պարզապէս փոխանցում էին, թէ իրենք ինչ էին վճռել, կամ տեղեկացնում էին, որ շուտով կ՛որոշեն ու կը հրապարակեն համապատասխան վճիռը: Իհարկէ, քաղաքական այլ գործելակերպի եւ աւանդոյթի սովոր մարդկանց մօտ բնական հարց է ծնւում, թէ այդ դէպքում ի՞նչ նպատակով են տուեալ ժողովները գումարւում, այնուամենայնիւ այս է մեր իրականութիւնը: Վերադառնանք, սակայն, Դաշնակցութեան ժողովին: Ինչպէս հաստատեցին քննարկումները, կուսակցութեան ներսում հիմնական համոզումն այն էր, որ Հ.Յ.Դաշնակցութիւնը պէտք է ակտիւ մասնակցութիւն ունենայ քաղաքական կարեւոր գործընթացին, որը ինքնին քաղաքական պայքար է` իր բազմաթիւ թիրախներով եւ այս դէպքում մասնաւորապէս հնարաւորութիւն կը ստեղծէր մեր իրականութեանը բնորոշ անձնաւորուած պայքարին որոշակի գաղափարական-քաղաքական բնոյթ հաղորդել: Ասուածից եւ առկայ իրողութիւններից բխող բազմաթիւ ելոյթներից յետոյ ժողովը մեծամասնութեամբ կողմնորոշուեց թեկնածու չառաջադրելու տեսակէտի օգտին: Ընդունուած որոշման վերաբերեալ Հայաստանի Գերագոյն ժողովի ընդունած յայտարարութիւնը արձանագրում էր հետեւեալը. “Ի կատարումն սոյն թուականի Յուլիսին տեղի ունեցած Գերագոյն ժողովի որոշման` ՀՀ նախագահի ընտրութեանն ընդառաջ, Հ.Յ.Դ. Հայաստանի Գերագոյն մարմինը նախաձեռնեց միասնական քաղաքական օրակարգի շուրջ լայն համախոհութիւն ձեւաւորելու գործընթաց: Դերակատար քաղաքական ուժերի, հասարակական շրջանակների հետ քննարկումների միջոցով փորձ արուեց համախոհութիւն ստեղծել քաղաքական պլատֆորմի շուրջ, հանդէս գալ ընդդիմադիր միասնական ճակատով: “Այս նախաձեռնութիւնը եւ առաջարկուած քաղաքական օրակարգը դրական արձագանգ ունեցան. առկայ էին գործընթացն արդիւնաւորելու որոշակի նախադրեալներ: Հնարաւորութիւն կար առնուազն վերականգնել ընտրութիւնների հանդէպ ժողովրդի խաթարուած վստահութիւնը, որակական նոր իրավիճակ առաջացնել, իրապէս մրցակցային ընտրութիւններ անցկացնել եւ իշխանափոխութեան հնարաւորութիւն ստեղծել: Սակայն համախմբումը այս կամ այն կոնկրետ թեկնածուով պայմանաւորելու կանխակալ մօտեցումները թոյլ չտուեցին տրամաբանական աւարտին հասցնել միասնական օրակարգով նախագահական ընտրութիւնների գնալու ջանքերը“: Մեկնաբանելով այս հիմնաւորումը արձանագրենք, որ անցած ամիսների ընթացքում, ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինը ծաւալեց ակտիւ քաղաքական նախաձեռնութիւն` փորձելով անձերի շուրջ եղած մրցակցութիւնը տեղափոխել քաղաքական հուն եւ երկրի առջեւ ծառացած կարեւորագոյն խնդիրների շուրջ գոյացնել լայն համախոհութիւն: Նման համախոհութեան կայացման դէպքում, ոչ միայն սկզբունքային հիմքի վրայ կը դրուէր թեկնածուի ընտրութեան խնդիրը, այլեւ հնարաւորութիւն կ՛ընձեռուէր իշխանութիւնը ներկայացնող մէկ թեկնածուի դէմ հանդէս գալ մէկ միասնական համախմբումով եւ ոչ թէ մասնատել ընդդիմադիր ընտրազանգուածը, մրցակցութիւնը իշխանութիւն-ընդդիմութիւն հարթութիւնից հիմնականում տեղափոխելով ընդդիմադիր մրցակիցների միջեւ: Դժուար էր հակառակուելը այն փաստարկին, որ աւելի ճիշդ է ոչ թէ անձերի շուրջ կողմնորոշուելը, այլ քաղաքական պլատֆորմի: Հիմնական թեկնածուները ողջունեցին Հ.Յ.Դ.-ի առաջարկը եւ անկախ իրենց քաղաքական կողմնորոշումներից յայտարարեցին, թէ ամբողջովին կամ մասամբ ընդունում են 7 կէտերով սահմանուած պահանջները: Այլ խնդիր, թէ նրանցից իւրաքաչիւրն այս հարցում որքանով էր անկեղծ եւ որքանով էր պատրաստակամ վեր կանգնելու իր մասնաւոր շահերից: Հարցադրման պատասխանը համախմբան նպատակի ձախողումը եղաւ: Իր յայտարարութեամբ Գերագոյն մարմինը պարզաբանում էր, որ միասնական ճակատ ստեղծելու դէպքում. “Հնարաւորութիւն կար առնուազն վերականգնել ընտրութիւնների հանդէպ ժողովրդի խաթարուած վստահութիւնը, որակական նոր իրավիճակ առաջացնել, իրապէս մրցակցային ընտրութիւններ անցկացնել եւ իշխանափոխութեան հնարաւորութիւն ստեղծել“: Իսկապէս էլ, եթէ մթնոլորտի նման փոփոխութիւն չպէտք է ստեղծուէր, ապա հարց է ծագում, թէ ինչի համար եւ ինչ նպատակով էին քաղաքական ուժերը մտնում նման ընտրապայքարի ասպարէզ: Արդեօ՞ք 12 թուականի Մայիսին տեղի ունեցած ընտրութիւններից յետոյ ներքաղաքական մթնոլորտում շատ բան է փոխուել: Եւ արդեօ՞ք շօշափելի փոփոխութիւնների բացակայութեան պարագայում հնարաւոր է հանրութեանը համոզել, որ համապատասխան ռէյտինգից չձերբազատուած որեւէ ուժ հնարաւորութիւն ունի յաղթելու խորհրդարանական ընտրութիւններում, բացարձակ ցուցանիշ արձանագրած գործող իշխանութեանը: Մի կողմ թողնելով այն հանգամանքը, թէ առարկայական եւ ենթակայական ինչ գործօններով էր պայմանաւորուած այդ յաղթանակը: Նման պարագայում ինքնանպատակ չի դառնում մասնակցութիւնը: Հակառակ ծայրայեղութեան մէջ ընկնողները իհարկէ խօսեցին նաեւ պոյքոթի տարբերակի մասին: Պոյքոթի երեւոյթը, սակայն որպէսզի անհեթեթութեան տպաւորութիւն չթողնի պէտք է ունենայ համընդհանուր բնոյթ, ինչը նոյնպէս իրատեսական չէր: Ինչպէս նշուեց, Դաշնակցութեան ժողովը այդուհանդերձ որոշեց, որ թեկնածու չառաջադրելը չպէտք է նշանակի ինքնամեկուսացում, այլ ակտիւ դիրքորոշմամբ պէտք է ձգտել քաղաքական-գաղափարական բնոյթ հաղորդել գործընթացին: Այդպիսի քննարկումների հիմք կարող են դառնալ նախորդ շրջանում արդէն իսկ բանակցութիւնների նիւթ դարձած եօթ առաջարկները, որ հրապարակ էին իջեցուել ՀՅԴ-ի կողմից: Հայաստանի համար օրակարգային հարց է շարունակում մնալ համակարգային իշխանափոխութեան խնդիրը: Աւելին, մենք մի իրականութեան շէմի ենք, երբ բոլորն են գիտակցում քաղաքական դաշտի ընդհանուր բարեփոխման անհրաժեշտութիւնը: Այդ գործընթացը տեղի կ՛ունենայ հինգ տարի անց, թէ կը սկսուի աւելի վաղ` դժուար է ասել, բայց եւ չի նշանակում նստել տանը եւ զբաղուել կանխագուշակութեամբ: Համընդհանուր փոփոխութիւնները կարող են սկսուել բոլոր մակարդակի ընտրութիւնների ճանապարհով` առկայ իրավիճակի փոփոխութիւնների հասնելով: Մանաւանդ, որ դժուար է Հայաստանի համապետական ընտրութիւններում յաջողութիւն ակնկալել, եթէ քաղաքական ուժը ներկայացուած չէ տեղական ինքնակառավարման մարմիններում: Առաջիկայ շրջանը քաղաքական ուժերի համար պէտք է լինի ուժերի կուտակման ժամանակահատուած: Իսկ առայժմ անհրաժեշտ է վերցնել դադար: Առանց այդ էլ դադարի առարկայական վիճակի առջեւ յայտնուելու է մեր ողջ քաղաքական դաշտը: Եթէ մանաւանդ նկատի ենք ունենանում, որ մինչ նախագահական ընտրութիւններն ընկած կարճ ժամանակահատուածում դժուար, թէ քաղաքական մեծ ալեկոծումներ տեղի ունենան` համապատասխան հետեւանքներով: Կասկածելի հաւակնութիւններով քաղաքական շրջապտոյտների մէջ գլուխը կորցնելու փոխարէն կարելի է վերցնել դադար: Ակտիւ դադար, որ այլ կերպ կարելի է անուանել ուժերի կուտակման եւ նոր պայքարի նախապատրաստման ժամանակահատուած:
