
ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Երբ Հինգշաբթի, Յունիս 6ի երեկոյեան, Թուրքիոյ վարչապետ Էրտողանը Հիւսիսային Ափրիկեան` Մաղրէպեան երկիրներ կատարած իր շրջապտոյտէն վերադարձաւ, քաջատեղեակ էր թէ հազարաւոր համակիրներ պիտի ժամանէին օդակայան, զինք դիմաւորելու: Սակայն, միեւնոյն ժամանակ ան կ՛ենթագիտակցէր թէ, այդ ներկաներու թիւին կրկնապատիկները հաւաքուած էին…կամ կը շարունակէին հաւաքուիլ Պոլսոյ կեդրոնական “Թաքսիմ“ հրապարակին շուրջ, իրենց զայրոյթն ու ցասումը արտայայտելու:
Աւելին, հակառակ ղեկավարութեան կողմէ առնուած կտրուկ եւ արմատական որոշումներուն, ոստիկանութիւնը անբացատրելի եւ դժուար կացութիւններու առջեւ գտնուած էր եւ յաւելեալ բարդոյթ չպատճառելու համար, ցայսօր իսկ կը փորձէ զուսպ կեցուածք:
Հետաքրքրականը այն է թէ Արեւելեան Սեւ Ծովեան ափի հեռաւոր Ռիզէ նաւահանգիստէն ներս, այդ նոյնինքն ոստիկանութիւնը, ստիպուած եղած էր պաշտպանել եւ օգնութեան փութալ ցուցարարներուն, որոնք անակնկալօրէն աքցանի տակ առնուած էին, Էրտողանի ղեկավարութեան մօտիկ խումբ մը ցուցարարներուն կողմէ:
Էրտողանի համար յստակ էր թէ ներքին խռովութիւններու ազդանշանը տրուած էր Մայիս 11-ին, երբ ինքնաշարժի պայթում մը, Սուրիոյ սահմանամերձ Ռէյհանլը գիւղաքաղաքին մէջ, պատճառած էր աւելի քան յիսուն զոհ էր խլած եւ նիւթական վնասներ եւս պատճառելով: Օրին, լրատուամիջոցները` տեղական թէ արեւմտեան, կրցած էին կացութեան տէրը դառնալ…մոռացութեան մատնելով: Այս միեւնոյն բնագաւառը փորձած էր “Թաքսիմ“ի ցոյցերն ալ ծածկել, սակայն այդ մէկը կարելի չէր կատարել… Եւրոպան Ասիոյ միացնող եւ Արեւմուտքի եւ Արեւելքի միջեւ կամուրջ (երրորդ կամուրջի մը կառուցման հարցն իսկ, իր կարգին խոչընդոտ մըն է) հանդիսացող` Պոլսոյ պարագային:
Այս անցուդարձերուն մօտէն թէ հեռուէն հետեւողներուն համար նկատելի են թրքերէնի կողքին անգլերէն, սպաներէն, ֆրանսերէն եւ յատկապէս գերմաներէն (ուր գոյութիւն ունի շօշափելի գաղութ մը, ընդհանրապէս ձախակողմեան գաղափարներու տէր) գրութիւնները:
Որքա՜ն կը կրկնուին այս հաւաքները, այնքան մտահոգիչ կը դառնայ Էրտողանի ղեկավարութիւնը, որ կառչած կը մնայ վերաշինութեան քօղին տակ կատարուած փլուզումներուն, ըլլան անոնք ենթակայական թէ առարկայական, բարոյական թէ զգացական…
Հուսկ, Պոլիս…Արեան Ծո՞վ:
Աներեւակայելի այս տողին հարցադրումն անգամ ցոյց կու տայ թէ շատ բան փոխուած է եւ կրնայ դեռ շատ աւելի վատթարանալ եթէ իշխանութիւնները չջնջեն Թուրքիոյ բոլոր քաղաքներուն գլխաւոր հրապարակներուն վրայ հաւաքոյթներ ու ցոյցեր կազմակերպելու արգելքը, եւ աւելին, թոյլատրուի ամբողջական կարծիքի ազատութիւն ու արտայայտութիւն: