
2020 թուականի Սեպտեմբերի 27-ին` Թուրքիոյ բացայայտ ռազմական աջակցութեամբ, վարձկանների եւ ահաբեկիչների ներգրաւմամբ, արցախա-ազրպէյճանական շփման գծի ողջ երկայնքով, Ատրպէյճանն անցաւ յարձակման:
44 օր ձգուած Ատրպէյճանի ռազմական նախայարձակման հետեւանքով տեղահանուեց եւ ունեզրկուեց շուրջ 70 հազար հայ, աւերուեցին մօտ 17 հազար քաղաքացիական շինութիւններ եւ ենթակառուցուածքներ, սպաննուեցին հարիւրաւոր քաղաքացիական անձինք: Ատրպէյճանի կողմից բռնագրաւուած Արցախի Հանրապետութեան տարածքներում մնացին հայկական պատմամշակութային ժառանգութեան 1456 նմուշներ, որոնց նկատմամբ Ատրպէյճանը որդեգրել է ոչնչացման կամ իւրացման քաղաքականութիւն: Տարածքային կորուստների կողքին անդառնալի են հինգ հազարի հասնող մարդկային կորուստները: Մինչ օրս անյայտ է մի քանի տասնեակ հայ գերիների ճակատագիրը:
Ռազմական յանցագործութիւններով, արգելուած զէնքի կիրառմամբ ուղեկցուող թուրք-ատրպէյճանական նախայարձակման 44 օրերին, ցաւալիօրէն, անտարբեր մնաց միջազգային հանրութիւնը:
2020-ի Նոյեմբերի 9-ի եռակողմ յանձնուողական յայտարարութեամբ Ատրպէյճանի վերահսկողութեան տակ անցաւ Արցախի Հանրապետութեան տարածքի շուրջ 72%-ը, այդ թւում` Շուշի քաղաքն ու Հատրութի շրջանը: Ստեղծուած իրավիճակում արցախահայութեան ֆիզիքական անվտանգութեան միակ երաշխաւորը ռուսական խաղաղապահ ուժերն են:
44-օրեայ պատերազմն հնարաւոր դարձաւ իշխող վարչախմբի անկարողութեան, ներքին եւ արտաքին մարտահրաւէրները դիմակայելու սնանկութեան, օտար օրակարգեր սպասարկելու հայրենադաւ յանձնառութեան արդիւնքում:
Պատերազմից երկու տարի անց հայկական երկու պետականութիւնները կանգնած են ճակատագրական մարտահրաւէրների, պատերազմի իրական սպառնալիքի առջեւ: Աշխարհաքաղաքական նոր իրողութիւնների, խախտուած ուժային հաւասարակշռութեան եւ խոցուած ինքնիշխանութեան պայմաններում գործող քաղաքական վարչակարգը անկարող է դիմակայել հայոց պետականութեանն ու հայ ժողովրդին ուղղուած գոյութենական սպառնալիքները, նոր յանձնուողականութեան հեռանկարը:
Այսօր, աւելի քան երբեւէ, հայ ժողովրդի լինելիութեան հրամայականը, Հայաստանի Հանրապետութեան անվտանգային շահերը, մեր պետականութեան ապագան պահանջում են ազգային միասնականութիւն եւ համախմբում:
Խոնարհւում ենք մեր հազարաւոր զոհերի յիշատակի առջեւ եւ վերահաստատում ազգային պետականութիւն կառուցելու, ազգային շահերին ծառայելու Հ․Յ․Դ․ յանձնառութիւնը:
Հ․Յ․Դ․ Հայաստանի Գերագոյն Մարմին