0
0
ԺԱԳ ՅԱԿՈԲԵԱՆ
«Հայրենիք»
Երբ 2018 թուականին Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ տեղի ունեցան ժողովրդային շարժումի զանգուածային ցոյցերը՝ այսպէս կոչուած «Թաւշեայ յեղափոխութեան» անունին ներքեւ, հայրենաբնակ եւ ինչու չէ նաեւ աշխարհասփիւռ հայ ժողովուրդը համակուած էր արդար եւ անկեղծ յոյսով մը՝ Հայաստանի մէջ ժողովրդավարութիւնը խորացնելու, նախկին փտածութեան համակարգը արմատական բարեկարգումի ենթարկելու, ինչպէս նաեւ ընկերային արդարութեան աւելի նպաստաւոր պայմաններ ստեղծելու առումներով: Դժբախտաբար սակայն ընկերային արդարութեան հաստատման վերաբերող բոլոր յոյսերը ի դերեւ ելան: Նոր իշխանութիւնները՝ յանձին վարչապետի պաշտօնը զբաղեցնող անձ Նիկոլ Փաշինեանի, թէեւ յայտարարեցին, որ իրենք որեւէ «իզմ»-ի չեն հետեւիր, սակայն գործնականին մէջ եկան ապացուցելու, որ իրենք աւելի բիրտ ձեւերով շարունակողներն են նախկին իշխանութիւններուն ոչ ընկերային նոր ազատական քաղաքականութիւններուն, եւ ասոր լաւագոյն ապացոյցն էր իշխանափոխութենէն տակաւին մէկ տարի իսկ չանցած համահարթ հարկումի օրինագիծին որդեգրումը՝ ընկերային արդարութեան համար աւելի նպաստաւոր յառաջատուական՝ փրոկրեսիւ հարկումի օրէնքին փոխարէն: Այս մէկ օրինակը ցոյց կու տայ, որ Հայաստանի նոր իշխանութիւնները որքան շուտ մոռցան իրենց խոստումները, որոնք կատարուած էին «Թաւշեայ յեղափոխութեան» ժամանակ:
Անկասկած, իշխանափոխութենէն ետք Հայաստանի դիմագրաւած ամէնէն դժուար մարտահրաւէրը եղաւ «Քորոնա» համավարակին յառաջացուցած ընկերային-տնտեսական հետեւանքներուն դիմակայումը: Անշուշտ համաշխարհային առողջապահական ճգնաժամը միայն Հայաստանը չհարուածեց. աշխարհի մեծ պետութիւններու տնտեսութիւններ ծանր հարուածներ կրեցին այդ ճգնաժամին պատճառով: Սակայն բոլոր ցուցանիշները ցոյց տուին, որ Հայաստանի նոր իշխանութիւնները այն ժամանակ չկրցան պատշաճ միջոցառումները որդեգրել դէմ դնելու համար համավարակին եւ անոր յառաջացուցած ընկերային-տնտեսական հետեւանքներուն:
Իսկ այն ժամանակ ի՞նչ ըրաւ ընդդիմութեան դիրքերուն անցած Հ․Յ․ Դաշնակցութիւնը: 2018-ի վերջաւորութեան կայացած արտահերթ խորհրդարանական ընտրութիւններու արդիւնքներուն հիմամբ Դաշնակցութիւնը դարձած էր արտախորհրդարանական ընդդիմադիր ուժ, բայց որդեգրած էր հետաքրքրական եւ իւրայատուկ գործելաձեւ մը: ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի հովանիին տակ գործող մասնագիտացած յանձնախումբեր պարբերաբար երկրի կառավարման իւրաքանչիւր ոլորտի վերաբերեալ առանձին զեկուցումներ կը պատրաստէին՝ համապատասխան առաջարկներով: Ասիկա որոշ չափով զարգացած ժողովրդավարական երկիրներու «ստուերային կառավարութիւններ»-ու ձեւին կիրարկումն էր, եւ Դաշնակցութիւնը այս ձեւով կը միտէր կառուցողական ընդդիմադիրի դիրքերէն մեկնած օգնել իշխանութիւններուն՝ մարտահրաւէրներու դիմագրաւման հարցին մէջ: «Քորոնա»-ի համավարակին ժամանակ ալ Դաշնակցութիւնը բաւական պատկառելի փաթեթ մը պատրաստած էր՝ ընկերային-տնտեսական հետեւանքներու դիմագրաւման ուղղուած առաջարկներու երկար շարքով մը: Բայց դժբախտաբար կառավարութիւնը ոչ մէկ ձեւով կարեւորութիւն տուաւ այդ իրապէս կարեւոր մասնագիտական աշխատանքին, որ կատարուած էր:
Նոյեմբեր 9, 2020-ի պարտուողական, յանձնուողական յայտարարութեան ստորագրութենէն ետք կացութիւն փոխուած էր, կարելի չէր այլեւս որեւէ ձեւով կառուցողականութեան մասին խօսիլ, որովհետեւ ազգովին հասած էինք եւ ենք այն զերօ կէտին, որմէ անդին այլեւս հայրենիքի եւ ազգի գոյութեան շարունակութեան հարցը ինքզինք կը պարտադրէ: Ուստի յետպարտութեան ժամանակաշրջանի հիմնական ընելիք կը մնար արմատական ընդդիմութեան ընտրանքներուն շուրջ ազգային քաղաքական ուժերու, կազմակերպութիւններու եւ անհատներու ամէնէն լայն համախմբումը ստեղծել՝ հեռացնելու համար պարտութեան խորհրդանիշ իշխանութիւնները եւ ստեղծելու համար նոր որակի ազգային իշխանութիւններ:
Սակայն 44-օրեայ պատերազմէն ետք Հայաստանի իշխանութիւններու գործունէութեան խոցելի կէտերը միայն չէին վերաբերէր ազգային օրակարգերուն, այլ կ՛ընդգրկէին նաեւ ընկերային-տնտեսական բնագաւառը: Այս մարզին մէջ կ՛արժէ յիշատակել փողոցային առեւտուրը կանխելու վերաբերեալ կառավարութեան որոշումը, որ այլընտրանքի բացակայութեան պայմաններուն մէջ ուղղակի թիրախ կը դարձնէր Հայաստանի ընկերային ամէնէն խոցելի խաւի ներկայացուցիչներ: Յիշենք նաեւ այս տարուան Փետրուար 1-ին կառավարութեան որոշումով «Մալաթիա» տօնավաճառին փակումը, որ ընկերային խոր ընդվզում յառաջացուց այդտեղ աշխատողներուն մօտ: Ասիկա Հայաստանի իշխանութիւններու հերթական սխալ եւ ընկերային ցած խաւերը թիրախ դարձնող որոշում մըն էր: Այս որոշումին հետեւանքով գործազուրկ պիտի դառնային փոքր եւ միջին պիզնեսի մէջ աշխատող շուրջ 600 ներկայացուցիչներ: Տօնավաճառը փակելու պատճառաբանութիւնը բաւական անհիմն էր՝ հրդեհի հաւանականութեան նկատմամբ անվտանգութեան բաւարար միջոցներու պակասը: Բայց ակնյայտ է, որ տօնավաճառը փակելու գաղափարի ետին կար նաեւ երեք տասնամեակէ ի վեր Հայաստանի մէջ տիրապետող ծայրայեղ ազատական մտածողութիւնը, որուն պատճառով հետզհետէ փոքր եւ միջին պիզնեսին մէջ մենաշնորհները աւելի եւս տիրական կը դառնան, նոր օրերու օլիգարխները իրենց ձեռքը կ՛անցընեն այս բնագաւառը՝ հարուածելով ցած եւ միջին դասակարգերը:
Բարեբախտաբար իշխանութիւնները շուտով գիտակցեցան իրենց առած քայլին սխալ ըլլալը: Այդ տօնավաճառի փակման որոշումէն հազիւ մէկ շաբաթ ետք պետական համապատասխան վարչութիւնը հաստատեց, որ տօնավաճառի տնօրէնութիւնը պէտք եղած աշխատանքները կատարած է ապահովելու համար «Մալաթիա» տօնավաճառի տարածքին անվտանգութիւնը հրդեհներու դէմ պայքարի առումով, ուստի կարելի է վերաբանալ զայն: Սակայն այս մէկ սխալը սրբագրելէ ետք իշխանութիւնները, իրենց էութեան հաւատարիմ, նոր սխալ մը իրենք իրենց թոյլ տուին կատարել: Հայաստանի պաշտպանութեան նախկին շէնքը կայ Երեւանի մօտիկ Պռօշեան գիւղին մէջ, անիկա 2000 թուականներէն լքուած էր, բայց անօթեւան եւ ընկերային առումով անապահով ընտանիքներ առանց սեփականութեան իրաւունքի տարիներէ ի վեր հոն բնակութիւն հաստատած էին: Գործադիր իշխանութեան որոշումով այդ կառոյցը յանձնուեցաւ պետական եկամուտներու կոմիտէին, այս որոշումի հիման վրայ ալ Փետրուար 17-ին ոստիկանութիւնը բռնի ուժով այդ կառոյցէն դուրս դրաւ հոն տնաւորուած անօթեւան մարդիկը, 150 ընտանիք մէկ օրուան մէջ իրենք զիրենք ճամբան գտան, առանց այլընտրանք ունենալու…
Հայաստանի կառավարութեան նոր ազատական քաղաքականութիւնները ո՛չ միայն վնաս կը պատճառեն երկրի ցած եւ միջին դասակարգերուն, այլ նաեւ վնաս կը պատճառեն նաեւ բնութեան, կենսոլորտին: Այս ծիրին մէջ է, որ վերջերս դարձեալ սկսած է խօսուիլ «Լիտիան Արմենիա» հանքարդիւնաբերութեան ընկերութեան կողմէ Ամուլսարի հանքի շահագործման մասին, որուն դէմ են Հայաստանի բնապահպանական կազմակերպութիւնները, քաղաքացիական հասարակութեան ներկայացուցիչները, ընդդիմադիր լայն շրջանակներ: Ամուլսարի՝ սար մնալուն եւ հանքի չվերածուելուն համար պայքարը երկար պատմութիւն ունի, եւ Հայաստանի իշխանութիւնները տակաւին չեն զգաստացած, որ Ամուլսարի՝ հանքի վերածուիլը յղի է Հայաստանի կենսոլորտին եւ բնական միջավայրին ուղղուած մեծ աղէտով…
Մեկնելով վերը յիշուած բոլոր հարցերէն կ՛եզրակացնենք: Հայաստանի ներկայ իշխանութիւններուն դէմ գաղափարական պայքարը չէ պայմանաւորուած միայն այսպէս կոչուած «խաղաղութեան դարաշրջան բանալու» կեղծ օրակարգով: Մեր գաղափարական պայքարը նաեւ այս իշխանութիւններու նոր ազատական, ցած եւ միջին դասակարգերը թիրախ դարձնող հակաընկերային քաղաքականութիւններուն դէմ է՝ ընկերային արդարութեան մեր տարբերակը ներկայացնելով ժողովուրդին իբրեւ այլընտրանք:
