0
0
Դեռ վերջերս իր մահկանացուն կնքած քարիզմա ստեղծած եւ “Նահապետ“ական Սօս Սարգսեան, իր մտածումներուն մէջ կը յայտնէր թէ Հայասդտանի նման փոքր պետութիւնները, կամայ թէ ակամայ, ուզեն թէ չուզեն, անպատճառ պէտք է որ մաս կազմեն մեծ պետութեան մը հովանաւորած միութեան: Յաւելեալ մանրամասնելով եւ շեշտելով, Սօս Սարգսեան կը հաստատէր թէ.- “Այո՛, մեզ համար ամենաձեռնտուն Ռուսաստանն է, եւ դրա համար էլ մենք պէտք է իրար հետ եղբօր պէս լինենք: Այս յարաբերութիւններում փոքր ու մեծի հարց պիտի չլինի: Մենք իրենց ենք պէտք, իրենք էլ` մեզ…“:
Ազգային փառաշուք թաղման արարողութեամբ մը, Սօս Սարգսեան հողին յանձնուեցաւ այն ժամանակ, երբ Հ.Հ. նախագահ Սերժ Սարգսեան արդէն իսկ տասնեակ մը օրէ ի վեր որոշում տուած էր Մաքսային միութեան միանալու նախապատրաստական աշխատանքներուն, որուն բանակցային ծրարի ձեւաւորման վերջնական ժամկէտը, յառաջիկայ Հոկտեմբեր 10 թուականն է:
Անտեղի է յետմահուան զրոյց-վիճաբանութիւն կատարել “Նահապետ“ին հետ, այս նիւթին առնչութեամբ, նկատի ունենալով որ պայմաններն ու կացութիւնը փոխուած են տարածաշրջանէն ներս, եւ երազային նկատուող “եղբայրական“ մթնոլորտի փոխարէն, իշխելու եւ տիրապետելու մարմաջն է որ արմատ նետած է վերոյիշեալ երկու երկիրներու միջեւ գոյութիւն ունեցող յարաբերութեան մէջ, ուր դժբախտաբար շահագործողն է որ ամենայն հմտութեամբ եւ ճկունութեամբ, կը գործէ, միշտ ալ իր տրամադրութեան եւ քմահաճոյքին տակ ունենալով շահագործուողը:
Բաղդատական մը կատարելով երկու միութիւներուն միջեւ, շուտով կարելի է եզրակացնել թէ Եւրոմիութիւնը շատ աւելի ժողովրդավարական հիմքերու վրայ ստեղծուած է, համեմատած Մաքսային միութեան, ուր “ալֆան եւ օմեկան“ կամ առիւծի բաժինը խլած է Ռուսաստանը: Մինչդեռ Եւրոմիութեան պարագային տարբեր է կառոյցը: Արդարեւ, Գերմանիա, Ֆրանսա կամ Մեծն Բրիտանիա կը նկատուին ամենէն աւելի ազդեցիկն ու …ղեկավարը:
Բնականաբար այսպիսի կացութեան մէջ, շատ աւելի վստահութիւն կը ներշնչէ Եւրոմիութեան անդամակցիլը, այսինքն դէպի արեւմուտք արեւելումը, ուր անշուշտ առաջնահերթութիւն է քաղաքական ճկունութիւն եւ պահանջատիրութիւն կիրարկելը: Արդարեւ, ազերի եւ թուրք հետեւողական լոպիինկի քարոզչական մեքենան կրնայ այնպիսի կացութիւն մը ստեղծել, որ լրջօրէն վտանգ կրնայ հանդիսանալ Արցախեան հիմնահարցին: Թէ այս միեւնոյն հիմնահարցը, Մաքսային միութեան հովանիին տակ աւելի ապահո՞վ կը թուի, այդ մէկն ալ անխոհեմ ու կարճատես վերլուծում է:
Ներկայ կացութեան դիմաց, երբ Հայաստան որոշած է Մաքսային միութեան անդամակցիլ, կը մնայ ամէն ճիգ ի գործ դնել, որպէսզի գոյութիւն ունեցող կամուրջները չքանդուին Եւրոմիութեան հետ, կացութիւն մը որ նորաստեղծ հայրենիքի պետականութեան ու անվտանգութեան համար, շատ աւելի քաոսային կրնայ դառնալ եւ կրկնապատկել անգործութիւնն ու արտագաղթը:
ՀԱՅՐԵՆԻՔ
Պոսթըն – Մասաչուսէց
